AGREEMENT BETWEEN THE REPUBLIC OF TURKEY AND THE HELLENIC REPUBLIC ON COOPERATION IN THE FIELD OF TOURISM

The Republic of Turkey and the Hellenic Republic, hereinafter called the 'Parties',

Recognising the importance of tourism in promoting economic development, mutual understanding, good will and close relations between peoples,

Bearing in mind the Status of World Tourism Organization and the recommendations of the United Nations Conference on Tourism and International Travel held in Rome in 1963, the relevant provisions in the Final Act of the Conference on Security and Cooperation in Europe held in Helsinki on August 1, 1975, and the provisions of the Charter of Paris for a New Europe of 1990,

Wishing to establish a close and effective cooperation in the field of tourism, have agreed as follows:

ARTICLE 1
The Parties, within the framework of this Agreement and in accordance with the legislation of their countries, shall seek to develop and strengthen the cooperation in the field of tourism between the two countries.

ARTICLE 2
The Parties shall facilitate tourist traffic between their countries in accordance with their respective laws and regulations and with prejudice to their international obligations and will encourage the cooperation between enterprises and organisations operating in the field of tourism. In this context, mutual visits, meetings and seminars between entities operating in the field of tourism shall be encouraged and organised.

Furthermore and in order that their respective tourist attractions and worth seeing sights become mutually known, the Parties shall encourage tourist promotion between the two countries through the exchange of information and promotional materials.

ARTICLE 3
The Parties shall communicate to each other the incentives for Tourist investments provided by their laws and regulations and inform each other about the existing possibilities for such investments.

ARTICLE 4
The Parties shall give emphasis on the exchange of know-how and practical experience in the field of tourism between enterprises, organisations and institutions operating in this field.

ARTICLE 5
The Parties shall cooperate for ensuring sustainable tourist development and promotion of special forms of tourism, such as ecotourism, youth tourism, cultural tourism, faith tourism etc.

ARTICLE 6
The Parties shall exchange information and documentation concerning research, statistics and legislation in the field of tourism.

ARTICLE 7
The Parties shall cooperate in the field of vocational training. They shall therefore initiate an exchange program between their respective entities competent for such training. This program shall include educational trips and attendance of specially structured seminars, aiming to offer the participants knowledge of the modus operandi in the relevant branches of the tourism sector of each country.

ARTICLE 8
The Parties agree upon the need for a deeper mutual cultural approach as a basic motive in travelling and tourism and they commit themselves to encourage such an approach between the two countries. In this context, cultural events and festivals aiming at reinforcing the mutual tourist movement shall, inter alia, be encouraged and organised.

ARTICLE 9
The Parties, in order to stimulate the tourist flows from third countries into their countries, shall encourage bilateral cooperation between the representatives of the tourism sectors of both countries including the coordination of their activities within the Black Sea Economic Cooperation (BSEC). Article 10 The Parties shall encourage bilateral cooperation in the field of yachting in accordance with their respective laws and regulations and without prejudice to their international obligations.

ARTICLE 11
A Joint Tourism Committee, composed of an equal number of authorised representatives from each Party, shall steer and supervise the implementation of the present agreement. In the meetings of the Joint Tourism Committee, representatives of the private tourist sector may also be invited to participate.

The Committee's meetings will take place alternately in each of the two countries at such time as agreed upon through diplomatic channels.

ARTICLE 12
This Agreement shall enter into force upon the date upon which both parties will have notified each other, through diplomatic channels, of the completion of the legal formalities required in each country for the entry into force of the Agreement.

This Agreement shall remain in force for a period of five (5) years from the date of entry into force and shall thereafter be automatically renewed each time for additional five-year periods, unless denounced by notification through diplomatic channels by one of the Parties at least six (6) months prior to the expiration of each period.

Done in duplicate in Ankara on 20th January, 2000, in the Turkish, Greek and English languages. All texts are equally authentic.

In case of divergence of interpretation, the English text shall prevail.

For the Republic of Turkey           For the Hellenic Republic
Ismail CEM                                   George A. PAPANDREOU
Minister of Foreign Affairs            Minister of Foreign Affairs

Guidelines for the Prevention of Accidents and Incidents on the High Seas and International Airspace

1. The military and other activities carried out by the ships and aircraft of both countries on the high seas and international airspace will be conducted in accordance with international law and international custom, instruments, rules, regulations and procedures.

2. In accordance with the above:

A. The naval units of the parties will abide by the following guidelines:

a.They will refrain from acts of harassment of each other while operating in the high seas in accordance with international law and custom.

b. They will act in full conformity with international law, rules, regulations, and procedures as well as military custom and courtesy.

c. Naval units engaged in the surveillance of ships of the other party during firing operations and other military activities in accordance with international law, instruments, rules, regulations and procedures shall maintain a position which will not hamper their smooth conduct.

B. The air force units in conducting military activities in the international airspace will abide by the following guidelines:

a. They will act in full conformity with international law and in particular international custom, instruments, rules, regulations and procedures.

b. Pilots of aircraft of the parties shall display utmost caution when in proximity of aircraft of the other party and shall not manoeuvre or react in a manner that would be hazardous to the safety of the flight and/or affect the conduct of the mission of the aircraft.

3. To promote the climate of confidence, whenever there are claims of acts contrary to the above, the sides will in the first place inform each other through diplomatic channels prior to releasing official statements.

Istanbul, 8 September 1988

Report Outlining the Suggested Confidence Building Measures and Crisis Avoidance Measures Proposed by the CBMs Working Group

 Introductory Remarks

1. This report is presented to the Plenary of the Greek-Turkish forum with a recommendation by the CBMs working group for its final endorsement. It consists of an outline of measures which aim at the improvement of confidence between Greece and Turkey, (Confidence Building Measures proper), as well as measures aiming at preventing the development of crises (Crisis Avoidance Measures, CAMs)

2. In drafting this report, the members of the CBMs group were guided by the objectives the Greek-Turkish Forum has set to itself and its dedication to the proposition that problems dividing Greece and Turkey must be resolved peacefully. Suggestions contained herein reflect a commonly shared view that notwithstanding differences on certain major issues, there is enough room for initiatives capable of dislodging erroneous perceptions of either side on the other, in establishing a common basis of mutual understanding and in seeking to improve the political climate between the two countries. Further, it should be stated that the value of genuine feelings and acts of solidarity and their acknowledgement, as manifested reciprocally in the two countries in times of distress, cannot be sufficiently underlined.

3. Efforts mounted by all the participants to the Forum can be classified as ‘Track II diplomacy’. In this respect it is stated that all the participants to this effort participate in a private capacity, as they do not represent governments or any other authority of their respective countries.

4. All participants of the Forum welcomed the recently initiated and on going talks between Turkey and Greece at high officials’ level on a list of specific topics. These talks are considered as a most positive development and a CBM in itself. It is thought that while they cannot be immune from the effects of a serious deterioration which might occur in the relations between the two countries, their continuation can have a moderating effect on potential sources of crisis.

5. The lead taken by the Ministers of Foreign Affairs of Greece and Turkey to resume a dialogue on subjects such as culture, tourism, environment, economic cooperation, the fight against crime, drug trafficking and terrorism - on some of which members of the group have devoted much of their efforts in the past - gives to the Forum new opportunities to contribute to this last initiative. Consequently, ten proposals for measures reflecting the spirit of dialogue and aiming at building mutual confidence were addressed to the two Foreign Ministers on behalf of the participants of the Forum by the Directors of RUSI and PRIO. They formed a list of practical actions to be taken as early as possible, and a summary of measures which are now contained in Parts I, II and III of the present report.

PART I

Background

The proposals here listed are designed to foster better relations by engaging the people and non-governmental organisations of the two countries. They do not necessarily require governmental involvement, although government support can be beneficial to their success.

Confidence Building Measures

1. It is recommended that a detailed inventory be made available of all groups and non-governmental organisations working on improving Greek-Turkish relations and that the resulting list and their activities be made generally known to the public of the two countries.

2. It is proposed that a working group be established to examine ways and to generate proposals by which extensive educational exchanges between Greek and Turkish students can be created – or where they already exist to be better co-ordinated and further strengthened – at both the secondary and tertiary level.

3. Judging from recent positive experience, to encourage and promote publication of articles, commentaries, etc. in the press of either country, or stage joint television interviews and debates of well informed personalities, journalists, businessmen, specialists on a given topic etc. from the two countries.

4. It is suggested that statesmen, members of government or of parliament from Greece and Turkey be invited by universities or other appropriate institutions, on a frequent basis, to participate at conferences or lectures on subjects not necessarily on bilateral relations.

5. It is proposed that Greek and Turkish sporting authorities co-ordinate their efforts to host, when suitable, major sporting events. It is also suggested that once a bid has been made by Greece or Turkey to host a major sporting event, the relevant sporting authorities of either country should support the other country’s bid. With this in mind it is also suggested that the Greek IOC should support Turkey in a future bid to host the Olympic Games.

6. Drawing from past experience and positive results on the implementation of projects of restoration of religious and cultural monuments, to promote and encourage relevant activities, on the basis of reciprocity.

7. To reactivate business contacts and economic and trade co-operation.

8. Non-governmental organisations working in the field of humanitarian and/or disaster relief to be assisted in their tasks and encouraged in developing close contacts with partners in the other country.

9. Regarding prevention of pollution in the Aegean coastal areas, it is suggested that bodies involved in environmental protection and relief be assisted in their tasks and encouraged in developing close contacts with partners in the other country.

PART II (Proposals requiring Government action)

Background

Lack of exchange of information, neglect of maintaining contact and inefficient channels of communication between government officials at all levels can cause or aggravate crises, which otherwise could have been avoided.

Confidence Building & Crisis Avoidance Measures

1. It is suggested that direct channels of communication be established between the Prime Ministers of Greece and Turkey, while those already existing between Foreign Ministers and Ministers of Defence of the two countries be maintained and further improved. It is hoped that such channels of communication shall be established between other ministers and high officials, serving the promotion of co-operation in commonly agreed areas.

2. Greek-Turkish relations are often adversely affected when the media seek comments from government officials on statements actually or allegedly made in the other country, before there was a chance of previous sufficient clarification. It is recommended therefore that appropriate government authorities in Greece and Turkey provide to each other and as soon as possible full copies of official documents and statements or speeches made, and that a verification process (‘cooling off period’) is set before final statements are made to the media.

3. Opportunities for co-operation in the frame of regional organisations:
   The South East European Cooperation (SEEC) and the Black Sea Economic Cooperation (BSEC), have given proof of the existence of still unexplored fields of cooperation between Greece and Turkey, which need to attract their immediate attention. Also, the newly agreed ‘Stability Pact’ offers a number of opportunities in co-ordinating and developing joint efforts. Adequate publicity should be given to these new possibilities.

PART III (Peacekeeping related proposals)

Background

Peacekeeping has come to the fore as a major task of modern armed forces. The use of military personnel in peacekeeping operations presents a number of confidence building opportunities. Given that both Greece and Turkey have contributed and have taken part in peacekeeping operations, measures such as those listed below could be considered.

Confidence Building Measures

1. It is suggested that liaison and cooperation between Greek and Turkish contingents in KFOR (or elsewhere) be arranged. Also that a conference be convened for Greek and Turkish officers on ‘lessons learned’ from the experience of Operation ALBA.

2. It is suggested that Greece and Turkey at an appropriate time consider introducing a bilateral military exchange programme (already existing with other NATO member-states) for students in the armed forces colleges of the two countries

TÜRK – YUNAN DIŞ POLİTİKA KRİZLERİNDE AHDİ HUKUK İHLALİ

To Cite: Fuat Aksu, "Türk-Yunan Dış Politika Krizlerinde Ahdi Hukuk İhlali", Tarih ve Uluslararası İlişkiler Perspektifinden Türk-Yunan İlişkileri (1821-2021), Esra Özsüer, Editör, Boyut Yayın Grubu, İstanbul, ss.112-135, 2022

PRESERVATION OF DEMILITARIZED STATUS OF THE AEGEAN ISLANDS FOR THE NATIONAL SECURITY OF TURKEY

Fuat Aksu*

To cite: Fuat Aksu, "Preservation of Demilitarised Status of the Aegean Islands For National Security of Turkey", Turkish Review of Balkan Studies, cilt.1, sa.1, ss.107-133, 2002

YUNANİSTAN'LA BARIŞ ANDLAŞMASI

(1-14 Kasım 1913-1329)

Bu kerre Devlet-i Aliye ile Yunanistan hükümeti beyninde akdolunan sulh muahedenamesi mündericatı meclis-i vükelâ kararıyla tensib edilmiştir. Bu irade-i seniyenin icrasına heyet-i vükelâ memurdur.

23 zilhicce 1331-10 teşrinisani 1329

Mehmed Reşat

Muahedename

Zat-ı şevketsimat hazret-i padişahı ile haşmetlû Yunan kıralı hazretleri beyinlerinde müteyemminen revabıt-ı sulh ve müvalatı tahkim ve teşyid etmek ve bevneddevlereyn münasebat-ı tabiiyenin yeniden tesisini teshil eylemek arzusivle mütehasis, olduklarından bir mukavele akdine karar vermişler ve bunun için:

Zat-ı şevketsimat hazret-i padişahi Galip Kemali Bey’i ve Haşmetlû Yunan kıralı hazretleri Hariciye Nazırı Mösyö D. Panas’ı murahhas tayin eylemişlerdir.

Murahhasan-ı müşarinileyhima yolunda ve muntazam görünen salâhiyetnamelerini badetteati mevad-dı âtiyeyi kararlaştırmışlardır:

Madde 1: İşbu mukavelenamenin imzasını müteakip Devlet-i Aliye ile Yunanistan beyninde münasebat-ı diplomasiye tekrar başlıyacak ve tarafeyn konsoloslukları tekrar teessüs ve her iki memlekette ifa-yı vazife edebilecektir.

(Bent) Hükûmet-i Osmaniye terk olunan arazinin halen düvel-i ecnebiye konsolos memurları bulunan mevakii ile Yunan hükümetinin konsolos memurlarını kabulde mahzur görmeyeceği bilcümle mevakide şehbenderlikler ihdas eyliyebilecektir.

Madde 2: Münasebat-ı diplomasiyenin hin-i inkitaında beyneddevleteyn münakit veya mer'î bulunan muahedat, mukavelât ve muakedat mukavele-i haziranın imzasından itibaren tekrar tamamiyle kesb-i mer'iyet edecek ve her iki hükümet ile tebealarının muhasamattan evvel mevcut vaziyetleri tekrar aynı suretle tesis kılınacaktır.

İşbu mukavelenameye merbut üç numaralı protokol Yunanistan'ın bilcümle memâlikinde tatbik olunacaktır.

Madde 3: Muahede-i hazıradan evvelki vekayi-i siyasiyede methaldar bulunan bilcümle eşhas hakkında tarafeyn-i akideynce tam manasile af-fı umumî bahş olunmuştur.

Binaenalyh muharebe ile her ne suretle olursa olsun taallûk ve münasebeti olan ef'alden dolayı hiç bir kimse şahsı veya emvali veyahut hukukundan istifadesi itibarile takip veya tazip edilemiyecek ve bu gibi ef'ale mübteni olarak cihet-i adliyeden sadır olan bütün mahkûmiyet kararları ve cihet-i idarece ittihaz olunan tedabir bilfiil hükümden sakıt olacaktır.

Madde 4: Yunanistan'ın zir-i idaresine intikal eden arazi-i Osmaniyede mütemekkin kesan Yunan tebeası olacaklar.

Ve Yunan memurin-i aidesine bir beyanname itası ve Osmanlı şehbenderhanelerinde bir muamele-i kaydiye icrası suretiyle bugünden itibaren üç sene zarfında tabiiyet-i Osmaniyeyi ihtiyar eylemek salâhiyetini haiz olacaklardır, işbu beyanname memâlik-i ecnebiyede Yunan konsoloshaneleri kançılaryalarına tedvi edilecek ve Osmanlı şehbenderhaneleri tarafından kayıt ve tescil olunacaktır. Mamafih bu hak-kı hıyarın istimali alâkadaranın nakl-i mekân etmelerine ve Yunanistan haricinde ihtiyar-ı ikamet eylemelerine tabi bulunacaktır.

Bu müddet zarfında memâlik-i Osmaniyeye veya memâlik-i ecnebiyeye hicret edecek veyahut oralarda ihtiyar-ı ikamet ey- leyecek olan eşhas Osmanlı kalacaklar ve emval-i menkuleleri için ihracat rüsumundan mafüviyeti haiz olacaklardır.

İhtiyar-ı tabiiyet keyfiyeti şahsî olacaktır.

Mezkûr üç sene müddet zarfında islâmlar hizmet-i askeriye ifasına tabi tutulamıyacakları gibi bir gûna bedel-i askeri de tediye etmiyeceklerdir.

(Bend) Sağir bulunanlar sin-ni rüşde vusullerinden itibaren hak-kı hiyarlarını istimale başlıyacaklardır.

Madde 5: Terk olunan arazinin işgaline kadar iktisap olunan hukuka ve bir de memurin-i müteallika-i Osmaniye tarafından mu'ti evrak ve vesaik-i adliye ile senedat-ı resmiyeye riayet olunacak ve aksi kaziye kanunen sabit oluncayadeğin bunlar nakız ve ihlâl edilmiyecektir.

(Bend) işbu madde Paris'teki Balkan mesail-i maliye komisyonunca ittihaz edilebilecek olan mukarrerat üzerinde hiç bir veçhile icra-yı tesir etmiyecektir.

Madde 6: Terk olunan arazi ahalisinde mukavele-i haziranın dördüncü maddesi ahkâmına tevfik-i hareket ve tabbiyet-i Osmaniyeyi muhafaza edip te memâlik-i Osmaniyeye veya memâlik-i ecnebiyeye hicret edecek veyahut oralarda ihtiyar-ı ikamet eyleyecek olanlar arazi-i mezkûrede kâin emval-i gayr-ı menkulelerini muhafazaya ve iltizama vermeğe veyahut eşhas-ı sâlise marifetiyle idare ettirmeğe vedam edeceklerdir.

Yunanistan'a terk olunan mahallerde canib-i hükûmet-i Osmaniyeden mu'ti senedat veyahut Osmanlı kanunu mucibince efrat tarafından şehir ve kasabat ve kurada tasarruf olunan emlâk üzerinde mevcut olan ve işgalden mukaddem bulunan hukuk-ı tasarrufiye hükûmet-i Yunaniyece tanınacaktır.

Salifüzzikir işgalden mukaddemki kavanin-i Osmaniye mucibince eşhası maneviye namına mukayyet olan veya eşhas-ı mezkûre tarafından tasarruf olunan marülbeyan emval üzerindeki hukuk-i tasarrufiye hakkında da bu yolda muamele olunacaktır.

Hiç kimse usul ve nizamı veçhile mütehakkik menfaat-ı umumiyeye müstenit olmadıkça ve mukabilinde evvel beevvel muhik bir taviz verilmedikçe hukuk-ı tasarrufiyesinden kısmen veya kamilen, doğrudan doğruya veya dolayısiyle mahrum edilmeyecektir.

Madde 7: Zat-ı hazret-i padişahinin emval-i hususiye-i hümayunları ile hanedan-ı saltanat-ı seniye azasının emval-i hususiyesi mahfuz ve baki kalacaktır. Zat-ı hazret-i padişahi ile hanedan-ı saltanat-ı seniyeleri âzası bunları vekilleri marifetile füruht veya icar edebileceklerdir.

İşbu maddenin tefsir veya tatbiki hususunda zuhur edecek olan bilcümle ihtilâfat veya münazaat akdolunacak bir tahkimnameye tevfikan Lahey'de hakem usuliyle faslolunacaktır.

Madde 8: Üsera-yı harbiye ile askerliğe veya huzur ve asayiş-i umumîye ait tedabir icabatıyla tevkif olunmuş olan diğer bilcümle eşhas muahede-i haziranın imzasından itibaren bir ay müddet zarfında veya mümkün ise daha evvel mübadele kılınacaktır.

İşbu mübadele tarafeynce suret-i mahsusada tayin olunan komiserler marifetile icra olunacaktır.

Üsera-yı harbiyeye müteallik olarak tarafeyn-i akidince mütekabilen vaki olacak metalip akdolunacak bir tahkimnameye tevfikan Lahey'de hakeme havale kılınacaktır.

Mamafih hükûmet-i Yunaniyece tediye olunan zabitan maaşatı zabitan-ı mumaileyhimin mensup oldukları hükümet canibinden tesviye edilecektir.

Madde 9: Mukavele-i haziranın imzasını müteakip hükûmet-i Osmaniye ilân-ı harptan evvel zaptolunup halen tevkif edilmekte bulunan Yunan bayrağını hamil bilcümle sefain ile merakib-i bahriyeyi salıverecektir.

Yunan sefaini ile hamulelerinin zabıt ve müsaderesi yüzünden alâkadaranın duçar oldukları zarar ve ziyanların tazminine ait metalip bilittifak kararlaştırılacak olan bir tahkimnameye tevfikan her iki tarafça tayin olunacak dört hakemden ve bir de tarafeyn-i akideynce veyahut beyinlerinde mübayenet-i efkâr zuhuru takdirinde isviçre Hükûmat-ı Müttehidesi Meclisince düvel-i bahriye tebeası meyanından intihap edilecek diğer üç hakemden mürekkeben teşekkül edecek bir mahkeme-i hakemiyeye havale kılınacaktır.

Madde 10: Selanik'teki asakir-i Osmaniye nezdinde mevcut olup hükûmet-i Osmaniyece iadeleri talep edilmekte bulunan eslihaya dair belde-i mezkûrenin teslimi hakkında 2 teşrinievvel-i rumî 1912 tarihinde münakit protokol ile buna merbut olarak ferdası günü imza edilen protokolün tefsir-i münderecatından münbais ihtilâfın halli için her iki hükümet bu bapta akddedilecek bir tahkimnameye tevfikan Lahey'de bir mahkeme-i hakemiyeye müracaat edeceklerini taahhüt ederler.

Madde 11: Yunanistan'a terk olunan mahaller ahalisinden zir-i idare-i Yunaniyede kalacak olanların can ve mallariyle namus ve din ve mezhep ve âdâtına kemal-i ihtimam ile riayet olunacak ve bu kısım ahali an asıl tebea-i Yunaniyeden olanların haiz oldukları aynı hukuk-ı medeniye ve siyasiyeyi tamamiyle haiz bulunacaktır. Müslümanlar hürriyet-i diniyeye ve âyin-i dininin alenen icrası hususunda serbestiye malik olacaklardır.

Zat-ı hazret-i padişahinin nam-ı nami-i hilâfetpenahilerinin hutbelerde zikrine devam olunacaktır.

Elyevm teessüs etmiş veya âtiyen teessüs edecek olan cemaat-ı islâmiyenin muhtariyetine ve silsile-i meratip itibarıyla teşkilâtına ve anlara ait nukut ve emvalin idaresine asla iras-ı nakisa edilemiyeceği gibi ahali ve cemaat-ı islâmiyenin Dersaadet'te makam-ı meşihat-ı ulyâya tabi bulunacak olan rüesa-yı diniyeleri ile olan münasebatına dahi asla iras-ı nakisa olunamıyacak ve baş müftünün menşuru makam-ı âli-i meşihattan ita kılınacaktır.

Müftülerden her biri kendi dairesi dahilinde müslüman müntehipler tarafından intihap olunacaktır.

Baş müftü Yunanistan'daki bilcümle müftülerden mürekkep bir meclis-i intihap tarafından intihap ve irae olunan üç namzet meyanında bittefrik haşmetlû Yunan kiralı hazretlerince tayin olunur.

Hükûmet-i Yunaniye baş müftünün intihabını Dersaadet'teki Yunan sefareti vasıtasiyle makam-ı âli-i meşihatpenahiye tebliğ edecek ve taraf-ı âli-i meşihatpenahiden müfti-i mumaileyhe bir menşur ve umur-ı memurisini ifa ve bu bapta kendisi dahi Yunanistan'daki diğer müftülere hüküm ve iftâ salâhiyetini bahşedebilmesi için bir mürasele gönderilecektir.

Müftüler sırf dinî umur ve hususat hakkındaki salâhiyetlerinden emval-i vakfiyenin idaresi üzerindeki teftiş ve nezaretlerinden maada nikâh, talâk, nafaka, vasayet, velayet, ispat-ı rüşt, müslümanlara ait vasiyetler, tevarüs ve tevliyet gibi mevadda beynelmüslimin icra-yı ahkâm edeceklerdir.

Müftüler tarafından isdar olunan ilâmlar Yunan memurin-i aidesi tarafından icra edilecektir.

Umur-ı irsiyeye gelince müslümanlardan işte alâkadar olan taraflar evvel beevvel beyinlerinde itilâf hasıl ettikten sonra hakem sıfatiyle müftüye müracaat edebilirler. Bu veçhile sadır olacak hakem kararına karşı mahakim-i mahalliyeye vukubulacak her türlü müracaatlar kabul olunacaktır. Meğerki aksi kaziyeyi mübeyyin olarak sarahaten bir kayıt ve şart mevcut olmuş ola.

Madde 12: Terk edilen arazide kâin icare-i vahideli, icareteynli, mukataalı evkafa işgal-i askeri zamanında kavanin-i Osmaniye ile muayyen oldukları üzere ister mazbuta ve mülhaka, ister müstesna olsun riayet olunacak ve bunlar terk olunan arazideki cemaat-ı islâmiye tarafından idare edilecek ve cemaat-ı mezkûre mütevellilerle galledarların hukukuna riayet eyleyecektir.

(Bend) Yunanistan'a terk edilen arazi dahilindeki bilâd ve kasabat ve kurada mevcut varidat memâlik-i Osmaniyede kâin müessesat-ı dinrye ve hayriyeye muhtas olan bilcümle emlâk-i vakfiye-i mazbuta veya mülhaka dahi evkaf nezareti tarafından füruht edilinceye kadar salifüzzikir cemaat-ı islâmiye tarafından idare olunacaktır. Şurası mukarrerdir ki galledarların evkaf-ı mezkûre üzerindeki hukukuna nezaret-i müşarünileyhaca riayet edilecektir.

Evkafın usul-i idaresi evvel beevvel muhik bir taviz verilmedikçe tadil ve tağyir olunamıyacaktır.

Aşar-ı vakfiye fesih ve ilga edildiği cihetle şayet işbu fesih ve ilga üzerine Yunanistan'a terk olunan arazideki tekkelerle cami, medrese, mektep ve hastahanelerden ve sair müessesat-ı diniye ve hayriyeden bazıları âtiyen idarelerine kâfi varidattan mahrum kalacak olurlarsa hükûmet-i Yunaniye bunun için iktiza eden tahsisatı ita edecektir.

İşbu madde ahkâmının tefsir veya tatbiki hususunda zuhur edecek bilcümle ihtilâfat Lahey'de mahkeme-i hakemiyeye müracaatle fasledilecektir.

Madde 13: Tarafeyn-i akideyne mezarlıklara ve alelhusus meydan-ı harpta terk-i hayat eden asakirin metfenlerine riayet ettirmek üzere vilâyattaki memurlarına emir vermeği taahhüt ederler.

(Bent) Memurlar ecnebi toprağında metfun emvatın izamını almaktan bunların taallûkat ve ehibbasını menetmiyeceklerdir.

Madde 14: Hükûmet-i Yunaniye Selânik-Manastır şimendiferlerile Şark şimendiferlerinin ve Selânik-Dedeağaç iltisak şimendiferinin Yunanistan'a terk olunan arazi dahilindeki aksamı için mezkûr şimendifer kumpanyalarına karşı mevcut hukuk ve tekâlif ve taahhüdatça hükûmet-i Osmaniye makamına kaim olmuş olduğundan bunlara müteferri mesailin kâffesi Paris'teki Balkan mesail-i maliye komisyonuna havale olunacaktır.

Madde 15: Tarafeyn-i akideyn 30 mayıs 1913 tarihli Londra Muahedenamesi ahkâmını muahedename-i mezkûrun beşinci maddesi ahkâmı da dahil olduğu halde kendilerine taallûk eden hususatta ifa etmeği taahhüt eylerler.

Madde 16: Muahede-i hazıra imza edilince derakap mer'î kalacak ve buna müteallik tasdiknameler bugünden itibaren on beş gün zarfında teati kılınacaktır.

Tasdiken lilmekal tarafeyn murahhasları bunu imza ve mühürlerile tahtim etmişlerdir.

1-14 teşrinisani 1913 tarihinde iki nüsha olarak tanzim olunmuştur.

(İmza) : Galip Kemali - D. Panas

1 NUMARALI PROTOKOL

Terk edilen arazinin ahali-i asliyesinden olup memâlik-i Osmaniye haricinde mütemekkin bulunanlara tabiiyet-i Yunaniyeyi ihtiyar etmek üzere altı aylık bir mühlet verilecektir.

Buna ait beyanname ile netayici dördüncü maddede musarrah beyanname ile netayicin aynı olacaktır.

(İmza) : Galip Kemali - D. Panas

Suret-i mahsusada tanzim olunan

2 NUMARALI PROTOKOL

Hükûmet-i Osmaniye terk edilen arazide kâin emlâk-i hususiye-i miriyenin kendi uhdesinde kalması lâzımgeleceğini iddia ettiği ve hükûmet-i Yunaniye kabul etmediği ve emlâk-i mezkûrenin kendisine ait olması icap edeceği iddiasında bulunduğu cihetle tarafeyn-i akideyn bu meseleyi akdolunacak bir tahkimnameye tevfikan Lahey'de bir mahkeme-i hakemiyeye havale etmeği kararlaştırmışlardır. Emlâk-i mebhusenin miktarı ile mesahası işbu protokola merbut listede münderiçtir.

(imza) : Galip Kemali - D. Panas

Hükümete ait emlâk-i hususiye

1 — Selanik vilâyeti

A — Peyderpey hükümete intikal eden emlâk:

Bu emlâkin miktarı henüz tayin olunmamıştır. Fakat bunlar pek te haiz-i ehemmiyet olmayıp kıymetleri de iki bin lira-yı Osmanîden ibarettir. Lira-yı Osmanî 2.000

B — Hazine-i hassadan hükümete devir olunan emlâk

1. Çiftlik 46 210 dönüm vüsatinde . . lira-yı Osmani 450

Selanik'te kâin olup üzerine ebniye inşa edilmiş bulunan 288 290 metroluk arsa dahi dahil olduğu halde 93 parça arsa 118 024 dönüm 312 139 lira-yı Osmanî kıymetinde

Selanik limanı üzerinde kâin arsa 6 410 metro 30 000 lira-yı Osmanî kıymetinde

2 — Yanya vilâyeti

A — Peyderpey hükümete intikal eden emlâk

916 parça arsa 109 732 dönüm vüsatinde 15 175 lira-yı Osmanî kıymetinde 319 bap bina 48 dönüm vüsatinde 12 105 lira-yı Osmanî kıymetinde

B — Hazine-i hassadan hükümete devir olunan emlâk

119 parça arsa 2 673 dönüm vüsatinde 235 lira-yı Osmanî kıymetinde 193 çiftlik 550 380 dönüm vüsatinde 200000 lira-yı Osmanî kıymetinde 48 parça bina kıymeti tahmin olunmamıştır.

3 — Selanik vilâyetinde 14 adet dalyan

12 506 lira-yı Osmanî kıymetinde

(İmza) : Galip Kemali -  D. Panas

Hazine-i hassadan hükümete devir olunan maadin ve teşebbüsat imtiyazatı

1 — Selanik Vilâyeti

Vardar nahiyesine mülhak Lanya karyesindeki maadin

Aynı nahiye dahilindeki Boşnak ve Stanova çiftlikleri maadini

Avrathisar kazasındaki altın maadini

Selanik'teki petrol depoları

"Ladova" bataklığının kurutulması

Selânik'in sahil-i şarkisinde denizden kazanılacak arsalar

Selanik körfezinde rıhtım ve liman inşası Kesendire ve Selanik körfezlerinde vapur işletilmesi

2 — Yanya vilâyeti

Leniçe, bitüm madeni :

Leniçe çiftliği petrol madeni : Bunlar kırk sene müddetle Mösyö Frederik Ispadel'e ihale olunmuştur. Yalnız çinko madeni işletilmektedir.

(İmza) : Galip Kemali - D. Panas

3 NUMARALI PROTOKOL

1 — Vaktiyle camie kalbolunmuş ve esna-yı muhasamatta hal-i aslîlerine irca edilmiş olan eski hıristiyan kiliseleri hakkında canib-i hükûmet-i seniyeden her ne suretle olursa olsun hiç bir talep ve iddia dermeyan olunamıyacaktır.

2 — Kiliseye kalbolunan cevamiin vaktiyle kilise olmadıklarına dair canib-i hükûmet-i seniyeden serdolunacak her bir iddia hükûmet-i Yunaniyece tetkik edilecektir.

3 — Mamafih (1) numaralı fıkrada zikrolunan cevamie ait emval-i vakfiyenin varidatı mevcut ise bunlar mahfuz kalacak ve muhtas-sı aslilerine mümasil makasıt uğruna serbestçe sarf olunmak üzere yeni ilhak olunan arazideki cemaat-ı islâmiyeye teslim edilecektir.

4 — Hükûmet-i kıraliye kendi masrafına olarak payitahtta, bir cami ve lüzumu his olunacak köylerde dahi diğer dört cami inşa ettirecektir.

5 — Mevad-dı salifenin tefsir veya tatbikine müteallik bilcümle ihtilâfat akddolunacak bir tahkimnameye tevfikan Lahey'de bir mahkeme-i hakemiye marifetiyle fasi edilecektir.

6 — Nüvvap yetiştirmek üzere bir müessese-i mahsusa dahi tesis edilecektir.

7 — Baş müftü ile müftüler ve bir de anların aklâmındaki memurin ve müstahdimin Yunan memurininin haiz oldukları aynı hukuk ve vazaifi haiz olacaklardır.

8 — Baş müftü intihap olunan müftünün seran matlup olan kâffe-i evsafı cami olup olmadığını tahkik eder.

9 — Müftüler ancak Yunan kırallığı kanunu esasisinin 88 inci maddesi ahkâmına tevfikan azlolunabilecektir.

10 — Cemaat-ı islâmiyeye nezaret ve idare-i evkaf ile de mükellef olduklarından baş müftünün başlıca vazaifinden biri de anlardan hesap talep etmek ve buna müteallik muhasebe cetvellerini hazırlatmaktır.

11 — Menfaat-ı umumîyeye müstenit olduğu tahakkuk etmedikçe ve evvel beevvel muhik bir taviz verilmedikçe hiç bir vakıf yer istimlâk edilemiyecektir.

12 — Makabir-i umumîye-i islâmiye emval-i vakfiyeden olmak üzere tanınacaktır.

13 — Cemaat-ı islâmiyenin şahsiyet-i maneviyesi tanınmıştır.

14 — Müftüler tarafından isdar olunan hüccet ve ilâmlar baş müftü tarafından tetkik olunacak ve baş müftü bunları ahkâm-ı şer'iyeye muvafık bulduğu takdirde tasdik edilecektir.

Bu hüccet ve ilâmlar müslümanların vasiyetlerinden gayrı mesail-i diniyeye veyahut münhasıran maddî bir takım menafie taallûk ettiği takdirde gerek baş müftü ve gerek alâkadar taraflar makam-ı âli-i meşihatpenahiye müracaat edebileceklerdir.

15 — Mekâtib-i hususiye-i islâmiye ve ezcümle Selanik'teki Mithatpaşa Mekteb-i Sanayii tanınacak ve bunların zaman-ı teessüslerindenberi kendi masraflarına karşılık olmak üzere malik oldukları akarlar mahfuz kalacaktır.

Zaten mevcut bulunan veya efrad veya muteberan-ı islâmiyeden mürekkep olarak mahallerince teşekkül edecek komisyonlar tarafından tesis olunacak olan bilcümle mekâtib-i hususiye-i islâmiye hakkında dahi bu suretle muamele olunacaktır.

Baş müftü ile müftüler ve hükûmet-i Yunaniyenin maarif müfettişleri bu mektepleri teftiş edebileceklerdir. Tedrisat resmî pragrama tevfikan türkçe icra olunacak ve lisan-ı Yunaninin tedrisi mecburî olacaktır.

(imza) : Galip Kemalî - D. Panas

DEVLET-I ALİYE MURAHHASININ BEYANNAMESİ

Bugünkü tarihli akdolunan Osmanlı - Yunan mukavelenamesini imzaya memur olan muharrir-i imza Devlet-i Osmaniye murahhası ilân-ı harpten evvel zapt olunan Yunan bayrağını hamil sefainden hiç birinin müsadere edilmemiş olduğunu beyan ile kesb-i fahreyler.

Atina'da 1-14 teşrinisani 1913

(İmza) : Galip Kemalî

Devlet-i âliye murahhası Galip Kemalî Bey tarafından 1-14 teşrinisani tarihile Yunan murahhası ve hükûmet-i Yunaniye Hariciye Nâzın Mösyö D. Panas'a irsal olunan mektubun nüsha-i saniyesi tercümesidir.

Bugün tarihle akdolunan mukavelenamenin altıncı maddesinde zikrolunan eşhas-ı maneviye zümresine ittihat ve Terakki Cemiyetinin dahil olup olmadığının ve binaenaleyh bu cemiyetin Selanik'te mutasarrıf olduğu emlâk üzerindeki hukukunun dahi tanınıp tanınmayacağının ve bu hukuka riayet edilip edilmeyeceğinin taraf-ı acizaneme bildirilmesini rica eylerim.

Devlet-i âliye murahhası Galip Kemalî Bey'e 1-14 teşrinisani 1913 tarihile Yunan murahhası ve Hükûmet-i Yunaniye Hariciye nâzın Mözyö D. Panas tarafından irsal olunan takrir-i cavabinin tercümesidir:

Bugünkü tarihle akddolunan mukavelenamenin altıncı maddesinde zikrolunan eşhas-ı maneviye zümresine İttihat ve Terakki Cemiyetinin dahil olduğunu ve binaenaleyh cemiyet-i mezkûrenin Selanik'te mutasarrıf olduğu emlâk üzerindeki hukukunun dahi tanınacağını ve bu hukuka riayet edileceğini 1-14 teşrinisani' 1913 tarihli mektubunuza cevaben iş'ar eylerim.

(Tasdiknameleri 14-27 teşrinisani 1329 — 1913 tarihinde Atina'da teati edilmiştir).

Kaynak: Nihat Erim, Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Cilt: I, Osmanlı İmparatorluğu Andlaşmaları, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1953, ss-477-488.

İTTİFAK ANDLAŞMASI

Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan ve Türkiye,

I - Sulhu idame ettirmek ve birbirlerinin güvenliğini muhafaza etmek müşterek arzusu ile,
II - Sulhun ve güvenliğin muhafazası hususundaki gayretlerinin Birleşmiş Milletler Andlaşmasının prensiplerine uygun olduğunu nazara alarak, aşağıda gösterildiği üzere anlaşmaya varmışlardır: —

Madde - I.

Yüksek Akit Taraflar, müşterek savunmaları için iş birliği yapmayı ve bu savunma dolayısiyle çıkan meseleler hakkında birbirleri ile istişare1 etmeyi taahhüt ederler.

Madde - II.

Yüksek Akit Taraflar, Kıbrıs Cumhuriyetinin bağımsızlığına veya toprak bütünlüğüne karşı, doğrudan doğruya veya dolayısiyle, yöneltilen her hangi bir hücum veya saldırganlığa mukavemet etmeyi taahhüt ederler.

Madde - III.

Bu ittifakın maksatları bakımından ve yukarıda gösterilen amaca erişmek için, Kıbrıs Cumhuriyeti toprağında bir Üçlü Karargâh kurulur.

Madde - IV.

Yunanistan ve Türkiye, bu suretle kundan Üçlü Karargâha, bu Andlaşmaya Ek I numaralı protokolda gösterilen askerî birliklerle katılacaklardır.
Bu Birlikler, Kıbrıs Cumhuriyeti ordusunun talim ve terbiyesini Bağlıyacaklardır.

Madde - V. 

Üçlü Karargâhın Kumandanlığı, her biri bir sene müddetle olmak üzere, münavebe ile, hale göre, Yunanistan ve Türkiye Hükümetleri ve Kıbrıs Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanı ve Cumhurbaşkanı Muavini tarafından tâyin edilecek olan bir Yunan, bir Türk ve bir Kıbrıslı general subayı tarafından deruhde edilir.

Madde - VI.

Bu andlaşma, imzalandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer. Yüksek Akit Taraflar, bu Andlaşmanın tatbikatı gerektirdiği takdirde, ek anlaşmalar akdedeceklerdir.
Yüksek Akit Taraflar, bu Andlaşmayı, en erken bir zamanda, Birleşmiş Milletler Andlaşmasının 102. maddesine uygun olarak Birleşmiş Milletler Sekreteryası nezdinde kaydettireceklerdir.

EK PROTOKOL

NO. I

I- Üçlü Karargâha katılacak olan Yunan ve Türk birlikleri, sırayla, dokuz yüz elli Yunan subay, astsubay ve 'erden ve altı yüz elli Türk subay, astsubay ve erden terekküb edecektir.

II - Kıbrıs Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanı ve Cumhurbaşkanı Muavini, anlaşarak hareketle, Yunan ve Türk Hükümetlerinden Yunan ve Türk birliklerini artırmayı veya azaltmayı talep edebilirler.

III - Üçlü Karargâha katılan Yunan ve Türk birliklerinin kamplarının yerleri, hukukî statüleri, gümrük resimleri ve vergilere dair muafiyetleri ve kolaylıkları, bunlardan başka muafiyet ve imtiyazları ve yukarda mezkûr Karargâhın teşkilâtına ve çalışmasına mütaallik her hangi diğer askerî ve teknik meselelerin, İttifak Andlaşmasının yürürlüğe girdiği tarihte veya evvel yürürlüğe girecek olan bir Hususi Sözleşme ile  kararlaştıracakları hakkında mutabakata varılmıştır.

IV - Kezalik, Üçlü Karargâhın Kıbrıs Anayasası Karma Komisyonunun görevlerini tamamlamasından sonra üç ay zarfında kurulacağı ve başlangıç devresinde Kıbrıs Cumhuriyetinin silâhlı kuvvetlerinin talim ve terbiyesi ile görevli mahdut sayıda subaydan teşekkül edeceği hakkında da mutabakata varılmıştır. Yukarda mezkûr Yunan ve Türk birlikleri, Kıbrıs'a İttifak Anlaşmasının imzalandığı gün geleceklerdir.

EK PROTOKOL

No: II.

Madde - I.

Kıbrıs, Yunanistan ve Türkiye Dışişleri Bakanlarından müteşekkil bir Komite kurulacaktır. Bu Komite, Üçlü İttifakın en yüksek siyasi organı olacak ve üç müttefik memleketin Hükümetlerinin kendisine sunmayı kararlaştıracakları İttifakı ilgilendiren her hangi bir meseleyi tetkik edebilecektir.

Madde - II.

Bakanlar Komitesi, yılda bir defa olağan oturum halinde toplanacaktır. İvedi bir mesele çıktığında Bakanlar Komitesi, İttifakın üyelerinden birinin, talebi üzerine Başkan tarafından hususi oturum halinde toplantıya çağrılabilir.

Bakanlar Komitesinin kararları ittifakla alınacaktır.

Madde - III.

Üç Dışişleri Bakanından her biri sıra ile ve bir yıl süre ile Bakanlar Komitesine Başkanlık edecektir. Başka türlü kararlaştırılmış olmadıkça, Komitenin olağan oturumları Başkanın memleketinin başşehrinde yapılacaktır. Başkan, görevini yaptığı yıl içinde, Bakanlar Komitesinin olağan ve hususi oturumlarına başkanlık edecektir.

Komite, görevinin ifası için lüzumlu gördüğü zaman tâli teşekküller kurabilir. 

Madde -IV.

İttifak Andlaşması ile kurulan Üçlü Karargâh, görevlerinin ifasında Bakanlar Komitesine karşı sorumlu olacaktır. Komitenin olağan oturumu esnasında, Karargâhın faaliyetlerinin teferruatlı dökümünü muhtevi yıllık bir raporu Komiteye sunacaktır.