1980 Sonrası Dönem Türk - Yunan İlişkilerinde Niyetlere İlişkin Algılamalar
  • Üyelik

TÜRK-YUNAN İLİŞKİLERİ-SAEMK (65)

TÜRK-YUNAN İLİŞKİLERİ

BY FUAT AKSU

Çarşamba, 18 Nisan 2018 08:04

EK III : ABD'deki Rum Federasyon ve Dernekleri

Yazan

EKLER

EK III : ABD'deki Rum Federasyon ve Dernekleri

 
Aetoloakarnanon Society
Alhlovoithitikos Syllogos Cyprion "Zinon"
Andros Societies "Agios Philippos"
Arkadian Assocation of America
Assocation of Hellenes from Egypt of America
Athenian Society
Cassian Brotherhood
Cephalonian Assocation "Aenos"
Constantinople Society
Cretan's Assocation "Omonoia"
Cyprus Federation of America
Epiros Society "Anagennessis"
Erikouson Brotherhood
Evriatanon Society of America "Evrytania"
Evrytanian Assocation of America "Velouchi"
Federation of American Hellenic Societies in Greate New York Inc.
Federation of Chian Society of New York
Federation of Dodecanese Societies of America
Federation of Micraciatic and Thracian Societies of U.S. and Canada
Federation of Sterea Hellas
G. A. P. A.
G. O. Y. A.
Greek American Cyclades Island Federation of America and Canada
Greek Rumanian Assocation of America
Hellenic American Congress
Hellenic Cultural Circle "Filiko"
Hellenic Medical Society
Hellenic Universities Graduates Assocation Inc.
Hellenic Universitiy Club
Hydras Society
Kastelorizoton Society
Kastorian Society
"Kefalos" Society
Lacedemonians Assocation
Messinian Benevolent "Aristomenis"
Monemvasioton Society
Naupaktians Brotherhood
New York Greek Society
Nisyrian Society "Gnomagoras"
Nisyrian Society "St. Jhon Theologos"
Order of A. H. E. P. A.
Panahaian Benevolent "Agia Lavra"
"Paagia Proussiotissa"
Panarcadian Federation of America
Pan-Coan Society "Hippocrates"
Pancretan Assocation of America
Paneprirotic Fedration of America
Pan-Elian Federation
Paneuboean Society
Panicarian Brotherhood Icaros
Panhiaki Society "Koreas"
Panimbrian Benevolent Society
Panlaconian Society
Panlemnian Society "Hyfestos"
Palesvian Society of America
Panmecadonian Assocation
Panmessinian Federation
Panrhodian Repr. İn New York
Pansamian Federation
Panthessalian Federation
Piraikos Benevolent Assocation
Pontion Society
Panrhodian Society of America
Panhellenic Seamens Assocation
Samos Society "Phythagoras"
Society of Macedonians "Aliakmon"
Thessalonikians Societ of St. Demetrios & Lefkos Pyrgos
Theveon Society "Epaminondas"
United Chios Society of America
United Cypriots of America
Vorioepiroton Pyrrhus Benevolent Society
Zakinthion Brotherhood
AHEPA American Hellenic Educational Progressive Assn - 1909 Q Street NW Suite 500 Washington, DC 20009 Tel : 202-2326300
AHIPAC
AHI American Hellenic Institute - 1220 16th ST. NW, Washington, DC 20036 Tel: 202-7858430
American Greek Cypriot Education Association 164-16 14th Road Whitestone, NY 11357 Tel: 718-7673380
American Hellenic Professional Society P.O. Box 19028 Sacramento, CA 95819 Tel: 916-4248067 (H)
American Institute for Patristic and Byzantine Studies 12 Minuet Lane Kingston, NY 10401 Tel:914-3368797 (H)
American Thymele Theatre 1202 Lexington Ave. New York, NY 10028 Tel: 212-7813631 (H)
American Hellenic Dental Society AHDS 12015 Falls Road Potomic, MD 20854 Tel: 301-7625456 (H)
Archons of the Ecumenical Patriarchate - Order of Saint Andrew 8 East 79th Street New York, NY 10021 Tel: 212-5703500
Argonautes Organization 1601 Keene Rd. S. Clearwater, FL 34616 Tel: 813-5367776, Fax: 813-5361946
Athenian humanitarian Society 6 Emm Benaki Athens, 10464 Tel: 011 3013215229
Aigaion Club
Agean Friends
Apogonoi Tis Kritis Youth Chapter, Modesto 19076 Denis Way Turlock, CA 95380
Ariadne Sisterhood 3836 Harvest Drive Redwood City, CA 94061
Arkadi of Price, Utah P.O. Box 576 Price, UT 84501
Arkadi-Maleme Cretan Chapter, Pittsburgh -PA 104 Vian Drive Burgettstown, PA 15021
Agios Georgios Sikousis Society 41-18 50th Avenue Sunnyside, NY 11104 Tel: 718-7060564
Agios Philippos of Andros 21-52 29th Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-7282690
Andros Society 44-10 Utopia Pky Flushing, NY 11358 Tel: 718-3532146, Fax: 718-3532146
Agia Paraskeyi Macedonian Society 10 S. Baton Rouge Ave. Ventnor City, NJ 08408-3013 Tel: 609-4879371 609-3479302
Agia Trias Ladies Society 65 Valley Brook Blvd. Hinckley, OH 44233 Tel: 216-2551006
Agia Trias Macedonian Society 5595 Lansbury Lane Cleveland, OH 441-243817
Agioi Anargyroi Society 130 Chatham Rd. Upper Darby, PA 19082 Tel: 215-3521725
Aimilianos Lowell MA 90 Totman Road Lowell, MA 01854
Akron Society 1278 Walton Drive Akron, OH 44313 Tel: 216-8640552
Alexander the Great -KS Mr. Thomas Gregory 8424 W. 69th Street Overland Park, KS 66204
Alexander the Great -NJ 448 Webster Avenue Piscataway, NJ 08834 Tel: 908-9685126, 908-98185551
Alexander the Great of Buffalo 115 Hunt Club Circle Amherst, NY 14051 Tel: 716-6892484, 716-8349200
Alexander Manchester NH 60 Pleasant Str Hooksett, NH 03106 Tel: 603-4353471
Aliakmon Benevolent Association 100 Central Avenue Ft. lee, NJ 07024 Tel: 201-9443026
Aliakmon Society 41 Quinby Place West Orange, NJ 07052 Tel: 201-7319233
Apostolos Pavlos Brockton 37 Pond View Brockton, MA 02401
Aristotelis Chapter -MI 33112 Breckenridge Sterling Hight, MI 48310
Aristotelis Society -IN 9813 Arthur Place Crown Point, IN 46307
Aristotelis Society of Chalkidiki 69 Tiemann Place Apt. #50 New York, NY 10027 Tel: 212-6629852
Aristotelis Society of Detroit 912 Dix Road Lincoln Park, MI 48146 Tel: 313-5225367 313-3817766
Aristovoulos Chapter 137 South Edwards Ave. Syracuse, NY 13206 Tel: 315-4377838 315-4837428
Avgerinioton Society Agia Paraskevi 307 Avon Rd. Upper Darby, PA 19082 Tel: 610-3529554 610-2224722
Achaean Federation P.O. Box 2483 L I C, NY 11102 Tel: 212-3431349 Fax: 212- 3432026
Achladokambiton Fraternity 632 Lake Trail Drive Palos Park, IL 60464-2543
Adelphotis Arahoviton "Karyae" D-17 Gatewood Greenwood, SC 29646
Anavryte Ladies Society "Metamorphosis" 84 Downing Street Eat Williston, NY 11596-2533 Tel: 516-7473360, 212-7360015, Fax: 212-5642390
Ancient Order Of Lacedemoniai 2907 West Gregory Street Chicago, IL 60625
Arahoviton "Karyai" Society 3235 West Plollywood Chicago, IL 60659
Arcadian Association 9002 Fifth Avenue Brooklyn, NY 11209 Tel: 718-8332700
Argolidian Society "Danaus" 1363-23rd Ave. San Franscisco, CA 94122 Tel: 415-7591529, 415-6815212, Fax: 415-6813285
Arnioton Society of New York 1106 Surf Avenue Brooklyn, NY 11224
Ass'n of Laconian Societies of U.S. 6821 Ft. Hamilton Parkway Brooklyn, NY 11214 Tel: 718-4494784
Agrinion Social Club "St. Christofer" 31-80 41st Street Astoria, NY 11106 Tel: 718-2041614
Anahoras Nafpaktias Society 19-22 23rd Road Astoria, NY 11105 Tel: 718-2787220
Arahoviton Society P.O. Box 30088 Chicago, IL, 60630 Tel: (312) 889-0172
Athanasios Diakos Benevolent Ass'n P.O. Box 6172 Long Island Ci, NY 11106 Tel: (718)9563179
Athenian Club of Sacramento #1 P.O. Box 661534 Sacramento, CA 95866 Tel: 916-4811237
Athenian-Piraean Assoc. of N.E. 427 Union Street Lynn, MA 01901 Tel: 617-5938032, 617-5923050, Fax: 617-5959939
Athenians' Federation of North America P.O. Box 6052 LIC, NY 11106 Tel: 212-6662452, 718-3574200, Fax: 212-6662452
Aesculapian Thessalian Brotherhood 28-52 31 Street Astoria, NY 11102 Tel: 718-7268261
A.C.C. 266 Circle Drive Plandome Mano Manhasset, NY 11030
Adouloti Kerynia Association 7 Ag. Ioannou P.O. Box 3940 Strovolos, NICOSI T.T. 152, Tel: 357 2456464, Fax: 357 2368882
American Cyprus Association of Michigan 15706 Michigan Avenue Dearborn, MI 48121 Tel: 313-5821411, Fax: 313-5826791
American Cyprus Congress 47 Glenbrook Rd. Morris Plains, NJ 07950 Tel: 201-5397243, 201-5397243
Asgata Ass'n (Cyprus) Youth Division 293 Meadowbrook Ave Ridgewood, NJ 07450
Asgata Society 138-29 10th Ave Malba, NY 11357 Tel: 718-7676691, 516-8730999, Fax: 516-8730986
Ass'n of Asgata Cyprus - Youth, 293 Meadowbrook Ave. Ridgewood, NJ 07450
Asia Minor Hellenic American Society (AMHAS) 181 Pinehurst Road Munroe Falls, OH 44262 Tel: 330-6886575
Asia Minor Holocaust Memorial Observance Committee 1004 East 17th Street Brooklyn, NY 11230 Tel: 718-3774656
Ass'n of Hellenes from Egypt in America P.O. Box 1199 G.C.Station New York, NY 10163 Tel: 718-7621505
Ass'n of Pontic Hellenism of USA 4818 59th Place New York NY 11377, Tel: 718-5652515.
Bay Area Greek American Business Ass'n 22 Battery Street 1100 San Francisco, CA 94111 Tel: 415-9270615
Benevolent Society of Platanos Naupaktias 194-10 Station Rd Flushing NY, 11358 Tel: 718-3579424
Brotherhood of Grammos 10651 S. 84th Avenue Palos Hills, IL 60465 Tel: 312-9741329
Benevolent Ass'n Koujounara Pilias 634 80th Street Brooklyn, NY 11209 Tel: 718-8333822
Brotherhood of Kaspians of Arcadia 5040 N. Parkison Avenue Chicago, IL 60630 Tel: 312-2866788
Brotherhood of May 26 1821 3451 Whirlway Drive Northbrook, IL 60062 Tel: 847-2919548
Brotherhood of Levadiotans 241 Terrace Drive Naperville, IL 60565
Benevolent Cyprians Ass'n "Zenon" 47-01 30th Avenue Astoria, NY 11103 Te;" 718-7211483
Commity of Pontian Research Archion Pontou, Greek Pontian History and Culture
Center for Hellenism Damianos Foundation
Chian Federation
Cretan Association Omonoia (New York)
The Cyprus X-Files
Congressional Hume Rights Foundation 1056 T. Jefferson Street NW Washington, DC 200007-3813 Tel: 202-3331407
Council for Greek American Affairs 200 east 74th Street New York, NY 10021 Tel: 212-7441735
Cypreco of America 23-50 27th Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-6267596
Cretan Ass'n -AZ 2028 W. Gardenia Drive, Phoenix, AZ 85021
Cretan Ass'n -Grtr Wash. DC 15610 Sycamore Lane Rockville, MD 20853-1451
Cretan Ass'n Akrotiri, Lowell, MA 18 Naple Avenue Salem, MA 01970
Cretan Ass'n Kazantzakis Washington DC, 6505 Lone Oak Drive W. Bethesda, MD 20817
Cretan Ass'n Minos Astoria NY 195-04 45th Avenue Flushing, NY 11358
Cretan Ass'n Minos Salt Lake City, Utah 3698 Viewcrest Circle E Salt Lake City, UT 84117
Cretan Ass'n of Akron 1650 W. Market Street Akron, OH 44313
Cretan Ass'n of Miami 2414 N.Federal Hway Hollywood, FL 33020
Cretan Ass'n of Philadelphia & South Jersey 707 Briarwood Court Yeardley, PA 19067
Cretan Ass'n of S. California 28612 Stokowski Drive Rancho Palos V, CA 90275
Cretan Ass'n of San Jose, CA 18812 Kosich Drive Saratoga, CA 95070
Cretan Ass'n Omalos, Norforlk, VA 8705 Granby Street Norfolk, VA 23505
Cretan Ass'n Omonoia of New York 32-33 31st Street Astoria, NY 11106
Cretan Ass'n Omonoia of New Orange Country, CA 140 Linden Ave #732 Long Beach, CA 90802
Cretan Ass'n Pseloretes of Detroit 8910 Embassy Sterling Heigh, MI 48078
Cretan Ass'n Pseloretes Sioux City, Iowa 2210 Highland Sioux City, IA 11230
Cretan Brotherhood of New York 1811 Coney Island Avenue Brooklyn, NY 11230
Cretan Brotherhood Therisson Wisconsin, 1230 120th Avenue Kenosha, WI 53144
Cretan Chapter Kritiki Foni FL, 252 Cortez Rd. West Palm Beach, FL 33405 Tel: 561-5858785
Cretan Chapter Lefka Oree, Modesto CA 1516 Rosano Avenue Modesto, CA 95355
Cretan Chapter of Las Vegas 4324 Garland Ct. Las Vegas, NV 89120
Cretan Chapter of Pocatello 1260 Fern Place Pocatello, ID 83201
Cretan Fraternity of Chicago & Suburbs 5941 N. Milwaukee Chicago, IL 60646
Cretan Juniors - Salt Lake City 864 E 1300 So. Salt Lake City, UT 84121
Cretan Ladies Ass'n "Pasiphae" 32-33 31st Street Astoria, NY 11106
Cretan Ladies Ass'n Amalthia 5941 N. Milwaukee Chicago, IL 60646
Cretan Ladies Ass'n KPHTH 15286 Miller Street Oak Park, MI 48237
Cretan Ladies Ass'n of Cleveland 30021 Truman Avenue Wickliffe, OH 44092
Cretan Ladies Ass'n Proodos MA, 35 Carew Street Springfield, MA 01104
Cretan Sisterhood of New York 7423 Avenue U Brooklyn, NY 11106
Cretan Youth "Labrys" 32-22 31st Street Astoria, NY 11106
Cretan Youth of Chicago 5941 N. Milwaukee Chicago, IL 60646
Cretan Youth of Pittsburgh "Daskalogiannis" 406 Wimer Drive Pittsburgh, PA 15237 Tel: 412-3662609
Cretan Youth of San Francisco 3186 Turk Boulevard San Francisco, CA 94118
Cretans Fraternity White Mountains, Inc. P.O. Box 623 New Brunswick, NJ 08903
Cretans of Connecticut "E. Venizelos" 6 Elizabeth Road Farmington, CT 06704
Cephalonian Ass'n "Aenos" 23-17 29th Sreet Astoria, NY 11105 Tel: 718-7261840
Cephalonian Brotherhood 5029 W. Coyle Avenue Skokie Il 60077
Cephalos Society of New York 20-41 Steinway Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-2048431
Cephalos Youth Organization 20-41 Steinway Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-2048431
Chian Federadion 44-01 Broadway Astoria, NY 11103 Tel: 718-2042550
Chian Federation Society "Agios Georgios" 48-35 41st Street Sunnyside, NY 11104 Tel: 718-3920618
Chian Federation Society of Afrodisia 83-02 6th Ave. Brooklyn, NY 11209 Tel: 718-9214443
Chian Federation Society of Gala 21-19 35th Street Astoria, NY 11105 Tl: 718-4720488
Chian Federation Society of Amades 78 Greenbeth Parkway Holbrook NY 11741 Tel: 516-4720488
Chian Federation Society of Didima 24-58 Crescent Street Astoria, NY 11102 Tel: 718-7216023
Chian Federation Society of Elata 51-07 199th Street Flushing, NY 11365 Tel: 718-4280270
Chian Federation Society of Kambia 78 Friend Terrace Harrington, NJ 07640 Tel: 201-7843418
Chian Federation Society of Kardamyla 7919 3rd Ave, Brooklyn, NY. 11207 Tel: 516-6811640
Chian Federation Society of Karyes 821 Throngs Neck Pkwy Bronx, NY 10446 Tel: 718-8297677
Chian Federation Society of Mesta 5 Lamar Place Norwood, NJ 07648 Tel: 201-7676097
Chian Federation Society of Mikrasiatikos 86 James St. Bloomfield, NJ 07003 Tel: 201-7489462
Chian Federation Society of Nehori 196-35 44th Ave Bayside, NY 11358 Tel: 718-4289037
Chian Federation Society of Parparia 1840 Washington Ave. Seford NY 11783 Tel: 516-7857474
Chian Federation Society of Pelineon 153 State Street Teaneck, NJ 0766 Tel: 201-4405427
Chian Federation Society of Pirgi 70-16 Utopia Parkway Fresh Meadows, NY 11363 Tel: 718-5911952
Chian Federation Society of Pispilounta 21-44 45th Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-6262766
Chian Federation Society of Tholo Potami 21-13rd RD Astoria, NY 11105 Tel: 718-9561315
Chian Federation Society of Trypes 40 Ames Ave. Bergenfield, NJ 07621 Tel: 201-3842879
Chian Federation Society of Vessa Elliot Ave. Middle Village, NY 11379 Tel: 718-4575949
Chian Federation Society of Viki 23-47 26th Street Astoria NY 11105 Tel: 718-7263537
Chian Federation Society of Vrodado 101-24 Nicolls Ave Corona, NY Tel: 718-7793261
Cleopatra-Boston 17 Woodpark Circle lexington, MA 02173
Calavrytan Fraternity "Lavaron of 1821" 23-62 32nd Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-2047813
Central Society Tsipianiton 2639 Landwehr Glenview, IL 60024 Tel: 312-2725062
Cyprian of New Jersey 3225 Kennedy Blvd. Jersey City, NJ 07305
Cypriot Benevolent Society of Tidewater, VA 1649 Willow Wisp Drive Virginia Beach, VA 23454 Tel: 804-4280060
Cypriot Brotherhood of Chicago 638 Park Place Park Ridge, IL 60068 Tel: 708-6982379
Cypriot Society Youngstown, OH & Vicinity 91 Oxford Street Cambell, OH 44405 Tel: 216-7556960
Cypriots of New Jersey 3225 Kennedy Blvd Jersey City, NJ 07306 Tel: 201-3339815
Cyprus Brotherhood of Philadelphia 1116 Foss Avenue Drexel Hill, PA 19026 Tel: 518-3560697
Cyprus Federation of America c'o J. F. Contracting 909 Bayridge Ave. Brooklyn, NY 11219 Tel: 718-9213352
Cyprus Federation of America CA 1685 Suncrest Court Wlanut Creek, CA 94596 Tel: 510-9323530
Cyprus Federation of America FL 2531 U.S. Highway 19 Holiday, FL 34691 Tel: 813-8419549
Cyprus Federation of America MI c/o Fairfax Mrkt 899 Beacon St Grosse Pt. Pk, MI 48230 Tel: 313-8227074
Cyprus Federation of America NJ 130 Route 46 (Vienna Rd.) Hackettstown, NJ 07840 Tel: 908-9526070
Cyprus Federation of America NY 26-42 169th Street Flushing, NY 11358 Tel: 718-3587002
Cyprus Museum 200 Memorial Drive Jakcsonville, NC 28546 Tel: 910-4552574
Daughters of Minos Salt Lake City, Utah 2474 East 9th South Circle Salt Lake City, UT 84108
Delian League of Pittsburgh 406 Wimer Drive Pittsburgh, PA 15237 Tel: 412-3662609
Daphne Society of Philadelphia 327 W. Oakrest Avenue Northfield, NJ 08225 Tel: 609-6453927
Daughters of Olymbias 34 Rockland Circle Brockton, MA 02401
Draminon Society Agia Barbara 32-21 154th Street Flushing, NY 11365 Tel: 718-7470548
Draminon Society of NY 35-26 41st Street Astoria, NY 11101-1414
Drosopigi Society 17 Chatham Woods Pittsford, NY 14534 Tel: 716-2485408
Daughters of Laconia Boston 138 Harvard Street Newtonville, MA 02160 Tel: 617-2445416
Daughters of Roumeli Society 25-39 37th Street Astoria, NY 11103 Tel: 718-2788659
Diplatanos Society "Agia Marina" 2329 East 73rd Street Brooklyn, NY 11234 Tel: 718-2512636
Dorieon Makrygiannis Society 18538 ridgewood Lansign, IL 60438 Tel: 708-8958764
Enosis - Union of Constantinopolitans
Panepirotic Feder. Of America, Canada And Australia
Ecumenical Patriarchate of Constantinople
Eastern Federation of Greek Orthodox Choirs 71 Olive Rd. Paramus, NJ 07652 Tel: 201-4448329
Eastern Orthodox Committee on Scouting 862 Guy Lombardo Ave. Freeport NY 11520 Tel: 516-8684092
Elpides 29-28 Ditmars Blvd. Astoria NY 11105 Tel: 212-5178932
Elpis Society 426 Bowman Dr. Kent, OH 44240 Tel: 330-6739188
Eperoton Syllogos 6552 N. Troy chicago, IL 60645
Epirotes Society of Philadelphia P.O. Box 1246 Havertown, PA 19083 Tel: 610-4461463
Efxinos Pontos Society 962 East Ave Rochester, NY 14625
Emmanuel Pappas Society 505 Latchwood Ave. Upper Darby, PA 19082
Enosis Demovaltetsioton (Arcadia) 7430 W. Diversey Avenue Elmwood Park, IL 60635 Tel: 708-4525137
Epidavrou Limiras Ass'n 32-11 3rd Street Astoria, NY 11106 Tel: 718-2780597
Evrotas Society of Chicago 7627 West Belmond Elmwood, IL 60635
Evrytanian Association of America "Velouchi" 121 Greenwich Rd. Suite 212 Charlotee, NC 28211 Tel: 704-3666571
Evrytanon Society of America "Evrytania" 372 3rd Avenue New York NY 10016 Tel: 212-5324409
El Greco Chapter of Michigan 1038 Walsh Street Grand Rapids, IA 49507
Eleftheria Sisterhood of Modesto 1516 Rosario Avenue Modesto, CA 95355
Epimenides of San Francisco 2350 Alameda Delas Pulgas Woodside, CA 94062
Erotokritos Aretousa of L.I. 7 Magnolia Lane Woodbury, NY 11797
EFOKA 22-20 26th Street Astoria, NY 11105
Eleftheria Pancryprian 20-27 14th Street Whitestone, NY 11357 Tel: 718-3211611
Enosis Lefkariton 28-16 50th Street Woodside, NY 11377 Tel: 718-2746827
Federation of Hellenic Societies of Greater New York
Federation of Accosiated of Laconian Societies
Fthiotida - Dikastro
Fed'n Hellenic American Societies of So. CA 10357 Brookshire Ave Downey, CA 90241 Tel: 310-8695582
Fed'n of G.O. Church Choirs & Mucisians 437 Lincoln Blvd. #2F Hauppauge, NY 11788 Tel: 516-2656647 email: Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.
Fed'n of Hellenic Societies of Grtr NY 25-56 31st Street L.I.C. NY 11105 Tel: 718-2046500
Fed'n of Hellenic Societies of Philadelphia 203 Hansell Road Newtown Square, PA 19073 Tel: 215-3535985
Fed'n of Hellenic Societies of Philadelphia 9 Lisa Drive Broomall, PA 19008 Tel: 610-3524400
Fed'n of Dodecanese Societies of America 23-18 29th Street Astoria NY 11105 Tel: 718-2782933
Fed'n of the Agean Islands 9-15 166th Street Whitestone, NY 11357 Tel: 516-6633061
Fed'n of the Island of Lesvos 316 Babylon Road Horsham, PA 19044 Tel: 215-6720950
Florinioton Society 431 Walnut Street Washington Twn, NJ 07675 Tel: 201-6640184
Florinioton Society "Alexander the Great" 37619 Bloomfield Dr Levonia, MI 48154
Fed'n of Laconian Societies 68-21 Ft. Hamilton Pkwy. Brooklyn, NY 11219 Tel: 718-2381788
Fed'n of Sterea Hellas NJ 643 Newark Avenue Jersey City, NJ 07306 Tel: 301-7951151
Fed'n of Sterea Hellas NY 41-04 Ditmars Blvd Astoria, NY 11105 Tel: 718-3213179
Fed'n of Sterea Hellas of USA 147-37 Beach Ave. Ste 48 Flushing, NY 11355 Tel: 718-3213179
Fed'n of Micrasiatic & Thracian Societies 420 W. Burne Drive Broomall, PA 19008
Greek Cypriot Organization of Internation Students at Hofstra University in NY
The Greek community in Australia's Northern Territory
Greek Community of Ukraine in Mariupol
Greek Orthodox Cathedral of the Annunciation in Atlanta Georgia
Greek Youth of Wiesbaden
Greek Educational office of Stuttgart
Glasgow University Hellenic Web Page
Greek American Educational Public Information System (GAEPIS) (GAEPIS) 59 Shermerhorn Street Brooklyn, NY 11201 Tel: 718-4889500
Greek Children's Fund 72 Burkhardt Lane Harrington, NJ 07640
Greek-American Folklore Society 25-14 Broadway Astoria, NY 11106 Tel: 718-9563544
Greek Orthodox Archdiocese of America
G.A.P.A. Greek American Progressive Ass'n 2941 Voelkel Ave. Pittsburgh, PA 15216 Tel: 412-3781965
Global Cultural Center Assoc. P.O. Box 265464 Daytona, FL 32126-5464 Fax: 904-2558026
Greek American Behavioral Sciences Institute P.O. Box 2745 New York NY 10185 Tel: 718-7624436
Greek American Historical Society of Philadelphia 9 Appletree Court Philadelphia, PA 19106 Tel: 215-6299885
Greek American Home Owner's Ass'n 23-49 31st Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-9565505
Greek American Lions Club 948 Mansion Rd. Drexel Hill, PA 19026 Tel: 610-4494333
Greek and Americans for Making Excellent Students G.A.M.E.S. P.O. Box 406 Dobbs Ferry, NY 10522 Tel: 914-9731805
Greek Information Bureau of So. CA 18653 Ventura Blvd. #186 Tarzana, CA 91356 Tel: 818-8818798
Giannitsa Society 22-17 19th Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-7282136
Grammos Society 4320 North Nottingham Noridge, IL 60634 Tel: 708-4571889
Greek Macedonian Ass'n Mr. W. Pahoulis 22 Wilma Avenue Youngstown, OH 44512
Greek Macodonian Society 5205 N. Meade Chicago, IL 60630 Tel: 312-3270152
Greek Macedonian of Cincinnati 7000 Winton Road Cincinnati, OH 45224 Tel: 513-4818611
Grevena Society "Ziakas" 2904 W Summerdale Chicgo, IL 60625
Gargalianon Society 2243 Swainwood Drive lenview, IL 60025 Tel : 312-9981786
Gerakas Society of New York 121 Clinch Street Garden City, NY 11530
Gerakion Society "Kastro" 7842 Leamington Burbank, IL 60068
Gortynia Society of Chicago 110 N. Dee Road Park Ridge, IL 60068-2813
Hellenic Society - Hull University
Hellenic Community of Niles West High School Skokie Illinois, USA
Hellenic Society of Glascov University
Hellenic Society of Dundee - UK
Hellenic Law Society of Northern California
Hanac 49 West 45th Street 4th floor, New York, NY 10036. Tel : 212-840-8005,
Hellenic Society of Odu
Hellenic Literature Society
Hellenic Writer's Association of Australia
The Hellenic Doberman Club
Houga
Hellenic American Academy 10701 South Glen Road Potomac, MD 20854
Hellenic American Bankers Association, Inc P.O. Box 48, Church Str. Stati new York, NY 10008 Tel 203-2228431
Hellenic American Bar Association of NJ 505 Main Street Suite 304 Hackensack, NJ 07601 Tel: 201-7682355
Hellenic American Chamber of Commerce 960 Avenue of the Americas, St. New York, NY 10001 Tel: 212-6296380
Hellenic American Cultural Ass'n of Colorado 1601 Sagewood Drive Fort Collins, CO 80525 Tel: 970-4857414
Hellenic American Nat'l Council 5941 N. Milwaukee Chicago, IL 60646 Tel: 312-9948477
Hellenic American Police Ass'n 7511 N. Olcott Ave. Chicago IL, 60631 Tel: 312-6311986
Hellenic American Social Club of SW Florida 872 North Entrada Ave. Ft. Myers, FL 33919 Tel: 941-4814814
Hellenic Bar Association 33 N. Lasalle Suite 2700 Chicago, IL 60602 Tel: 708-9602182
Hellenic Council on Education 6314 W. Holbrook Chicago, IL 60646
Hellenic Cultural Museum Ass'n 4283 Albright Drive Salt Lake City, UT 84124-2707 Tel: 801-2779237
Hellenic Educational & Cultural Society of VA "Socrates" 408 North Shore Rd. Norfolk, VA 23505 Tel: 757-4890736
Hellenic Foundation 5700 N. Sheridan Road Chicago, IL 60660 Tel : 312-7282600
Hellenic Heritage Foundation 555 North High Street Columbus, OH 43215 Tel: 614-2623934
Hellenic League of Ohio 1398 Ave. Suite 207 Lakewood, OH 44107 Tel: 216-2212766
Hellenic Medical Society of New York 11 East 68th Street New York, NY 10021 Tel: 212-6286828
Hellenic Museum and Cultural Center 168 N. Michigan Ave. Chicago IL 60601 Tel: 312-9440801
Hellenic Professional Society of IL 6456 N. Mozart Street Chicago, IL 60645 Tel: 312-7611771
Hellenic Professinal Society of Texas P.O. Box 114 Houston, TX 77001 Tel: 713-5640506
Hellenic Society "Paideia" 20 Dog Lane P.O. Box 818 Storrs, CT 06268 Tel: 860-5835643
Hellenic Society of Galveston 3102 Cove View Blvd. #8301 Galveston, TX 77554 Tel: 409-7442722
Hellenic Student Ass'n -Purdue U. 1001 Stewart Center, Box 674 West Lafayette, In 47907
Hellenic University Club of New York P.O. Box 1169 G.C. Station New York, NY 10163
Hellenic University Club of So. CA P.O. Box 45581 Los Angeles, CA 90045-0581 Tel: 310-2153130
Hellenic University Cultural Society "Solon" P.O. Box 87 Garden City, NY 11530 Tel: 516-764-6853
Human Rights Alliance 3410 White Oak Court Fairfax, VA 22030 Tel: 703-6910166
Hrisohorafiton Soc. Megas Alexandros 16 Brigham Road Worcester, MA 01619
Hrisohorafiton Youth 880 Main Street Worcester, MA 01610
Hellenic Society of Constantinople 4548 N. Reserve Chicago, IL 60656 Tel: 312-6253841
Indianapolis, Indiana HOLY TRINITY CHURCH 4011 N. Pennsylvania Street Indianapolis, Indiana 46205-2608
ITHAKI A web site about Ithakians around the world
Ithacan Society "Odysseus" P.O. Box 6230 Long Island City, NY 11106
Justice for Cyprus - Chicago 6548 No. Glenwood Chicago, IL 60626 Tel: 708-5462777
Justice for Cyprus - Chicago P.O. Box 268500 Chicago IL, Tel: 708-4562777
Justice for Cyprus Committee 525 Grene Grove Rd Wayside, NJ 07712 Tel: 908-4939351
Justice for Cyprus Committee Grtr St. Louis 3192 Watson Road St. Louis, MO 03139
Justice for Cyprus Committee PSEKA 23-15 31 Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-2789789
Kardamyla - Metropolian Society of Kardamylians
Krokeai (Lakwnias) Society - Dioskouri
Koubaro Club 17 Candy Lane Huntington Sta, NY 11746 Tel: 516-4270701
Krikos Inc. 100 Maiden Lane New York, NY 10038 Tel: 516-6271259
Cretan Association Omonoia(New York)
KYPROS org
Kyparissioton Society of America
Kastrorians Society "Omonoia" 246 Eighth Ave. New York, NY 10011 Tel: 212-2421930
Katerinioton Society NY 22-24 33rd Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-7600114
Katerinioton Society of Philadelphia 49 Richfield Road Upper Derby, PA 19082 Tel: 610-3528232
Kavala Society "Filippoi" 160-19 24th Avenue Whitestone, New York 11357 Tel: (718) 746-3204
Kilkis Society 63 70th Street Guttenberg, NJ 07093 Tel: 201-8611150
Koryssos Society 161-13 Crydars Ln Beechhurst, NY 11357
Kostarazi Society of Illinois 1819 Oak Park Avenue Berwyn, IL 60402
Kostarazion Society - NY 149-12 Bayside Ave. Flushing, NY 11354 Tel: 212-4253730
Kozanis Society 57-28 226th Street Bayside, NY 11364 Tel: 212-4253730
Kalamata Benevolent Ass'n "Ypapanti" 38-11 Ditmars Blvd. St. 359 Astoria, NY 11105 Tel: 718-9567649
Karyae Ladies Society 1721 Delchester Drive Charlotte, NC 28210
Karyae-Arahova Society of New England 2 Captain Pond Salem, NH 02186 Tel: 603-8985556
Krokeai Society of Chicago 1502 East Marcus Court Park Ridge, IL 60068
Krokeai (Lakwnias) Society - Dioskouri
Knossos Chapter of Canton 2912 Parkridge Cr. N.W. Canton, OH 44718
Karpathian Youth Organization 97-26 41st Avenue Corona, NY 11368
Karystioton Society 9621 Blue Ridge Lane Mahwah, NJ 07430 Tel: 201-6665782
Kassian Benevolent Society "The Glory of St. George" 148 W. 230th Street Bronx, NY 10463 Tel: 718-8841778
Kourounia - Egrigoros Chian Society 29 Maglie Dr. Hicksville, NY 11801 Tel: 516-4331845
Kavalasos Fraterntiy 149-14 45th Ave. Flushing, NY 11355
Komninoi Pontian Club 3693 Burrishire Drive N.W. Canton, OH 44709 Tel: 216-4922748
Pallakonian - South Australia
Lakonia - Geraki
Lesvos on Line ( Greece)
Krokeai (Lakwnias) Society - Dioskouri
Ladies of Kastoria Society 167-18 71st Avenue Flushing, NY 11365 Tel: 718-5916910
Lithorans' Association 8201 7th Avenue Brooklyn, NY 11228 Tel: 718-7453029
Lacedemonians Ass'n of N.Y. 149 Bay 44th Street Brooklyn, NY 11214 Tel: 718-4494784
Laconians Brotherhood Mystras #50 P.O. Box 556 Camden, NJ 08101 Tel: 609-9661110
Laconian Ladies & Misses Benevolent Society 3915 Grove Avenue Brookfield, IL 60513
Laconian Progressive Ass'n Evrotas P.O. Box 859 Times Sq. Station New York, NY 10108 Tel: 212-5820959
Laconian Society of Atlanta 2046 Mountain Creek Dr., Stone Mountain, GA 30087
Laconian Society of Baltimore 36 Haddington Rd Lutherville, MD 21093
Laconian Society of S.C. 2301 Raven Trail West Columbia, SC 29169
Laconian Society of Washington DC 2615 Belle Crest Lane Silver Spring, MD 20906
Laconian Youth of Chicago 6669 North Ramona Street Lincolnwood, IL 60646
Laconians Ass'n of Long Island 121 Clinch Street Garden City, NY 11530
Ladies Hellenic Society "Agia Paraskevi" (Laconia) 5807 S. Narragonsett Chicago, IL 60638 Tel: 312-5811096
Loganikos Society of Ipswich 15 Cortland Drive Salem, MA 03079 Tel: 603-8945589
L.I.A.C.A. 23-15 Redmont Road N. Bellmore, NY 11710
Lambousa Cyprus Society P.O. Box 274 Bergenfield, NJ 07621 Tel: 201-3849330
Montreal Hellenic Community
Pan-Macedonian Youth of the United States and Canada
Magnisia Society of New York Argonaytes 41-19 23 Avenue Astoria, NY 11105 718-728-5887
Macedonian Chapter 28064 Marcia Warren, MI 48093
Macedonian Society of Florida "Alexander the Great" 1895 Virginia Street Clearwater, FL 34623 Tel: 813-7365366
Macedonian Society of Greater Chicago 4544 North Western Avenue Chicago, IL 60625 Tel: 312-2751118
Macedonian Sons and Daughters 420 Main Street Winchester, MA 01890
Macedonian Youth Society 7270 Bradford Road Upper Darby, PA 19082
Macedonians of Greater Houston P.O. Box 980184 Houston, TX 77398-0184
Macedoniki Estia of Columbus OH 2093 Sandover Ct. Colombus, OH 43220 Tel: 614-4570585
Mavrovon Society 570 Broadway Bethpage, NY 11714 Tel: 516-9318627
Megas Alexandros Society 1931 West Market Street Youngstown, OH 44485 Tel: 216-3929580
Morphy Society 678 Oakley Place Oradell, NJ 07649 Tel: 212-9576461
Mani Society of New England 517 Concord Avenue Lexington, MA 02173
Messinian Benevolent Ass'n "Aristomenis" P.O. Box 6335 Long Island Ci, NY 11106
Messinian Society Panagia Eppapande 8714 W. North Terrace Niles, IL 60714 Tel: 708-6987274
Monemvasioton Society 23-62 35th Street Astoria, NY 11105
Minos-Crete, Springfield, MA 37 Carew Street Spingfield, MA 01104
Minotavros Youth of Salt Lake City 3717 Greenbriar Way Salt Lake City, UT 84109
Mountaineer Cretans of Charleston 403 Fort Hill Drive Charleston, WV 25314
Mentiaton Society of Karpathos "5th October 1944" 8-40 Revere Avenue Trenton, NJ 08629
Mykonos Society 102 N. Broadway Joliet, IL 60463 Tel: 815-7238402
Naousaion Ass'n "Agios Demetrios" 1215A Commonwealth Ave. Allston, MA 02134 Tel: 617-2549327
Naousiaion Society "Naousa" 1600 Mayflower Ave. Bronx, NY 10461 Tel: 718-8928359
Nestorion Philanthropic Society 29849 Bryce Rd. Pepper Pike, OH 44121 Tel: 216-7651598
Nomou Florinis Society 109 Garfield Place East Rockaway, NY 11518
Navarino Messenian Society Lodge #15 San Fransisco Area 2233 Central Ave. Apt. #C Alameda, CA 94501
Naupactian Brotherhood of NY 242 Beach 124th Street Rockaway Park, NY 11694 Tel: 718-4744842
Neohoriton Society - USA 204 Poplar Avenue Hommelstown, PA 17036 Tel: 717-5666148
Nisyrian Society "Gnomagoras" 23-18 29th Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-6262146
Nisyrian Society "Panagia Thermiani" 43-01 Broadway Astoria, NY 11105 Tel: 718-7267635
Nisyrian Society "St. John Theologos" 31-80 42nd Street Astoria, NY 11103 Tel: 718-5456480
OTHONI SOCIETY ORGANIZATION
ONASSIS CENTER AT NYU
Olymbos Brotherhood of America - Karpathos 4602 Eastern Avenue Baltimore, MD 21224
Orthodox Christian Laity 248 Bloomfield Dr. West Palm Bch, FL 33405 Tel: 561-5850245
Oinoe Society 25-60 33rd Street Astoria, NY 11102 Tel: 718-7219739
Omonoia Flabouro Society 6 Cambric Circle Pittsford, NY 14534 Tel: 716-2488161
Order of Ladies & Knights of Sparta 6 Catumet Street Jamaica Plains, MA 02130
Orange Blossom Chapter 103 Buena Vista Drive Dunedin, FL 34698
Oragne Blossom Cretan Youth 705 Charlotte Ave. Tarpon Spirngs, FL 34689
Olymbos Brotherhood of America - Karpathos 4602 Eastern Avenue Baltimore, MD 21224
Omonoia Society Aperitans of Karpathos 274 W. Passaic Street Rochelle Park, NJ 07662
Omonoia Women's Society 2 Arthur Place Montville, NJ 07045
Pallakonian - South Australia
Pan Messenian Young Adult Association, Chapter 1 (PMYAA) of Chicago Illinois
Commity of Pontian Research Archion Pontou, Greek Pontian History and Culture
Panevoikos Society (Agios Ioannis o Rossos) P.O. BOX 4747 Bayside N.Y. 11360
Panthessalikos Syllogos "ASKLIPIOS" 28-52 31st Street, Astoria, New York, Tel. (718) 267-0935
Pontos
Ecumenical Patriarchate of Constantinople
Panepirotic Feder. Of America, Canada And Australia
Peloponnesian Union Of America
Pan-Macedonian Youth of the United States and Canada
Pontion Society Komninoi 31-25 23rd Avenue Astoria, NY 11105
Proodos Society Of Telon C/O Federation Of Dodecanese Soc. 43-01 Broadway, Astoria, NY 11103
Pan Gregorian Enetrprises of NY & LI 28-18 Steingway St. Ste. 200 Astoria, 11103 Tel: 718-7286000
Pan Hellenic Congress of W. Pennsylvania P.O. Box 100 E. Pittsburgh, PA 15112 Tel: 412-2416281
Pan Hellenic Federation of Florida 667 Snug Place Clearwater, FL 24630 Tel: 813-4412660
Pan Hellenic Federation of New England 50 Truman Rd Newton, MA 02159 Tel: 617-3964145
Phalanx of Greek Veterans of America 3190 N.W. 95th Terrace Miami, FL 33147 Tel: 305-6915858
Phos Mission, Inc. 10716 s. La Crosse Ave. Oak Laawn, IL 60453-5415 Tel: 708-4254422
Prime Timers Club 3273 Avenida Anacapa Carlsbard, CA 92009 Tel: 619-9431267
Pan Epirotic Federation of America 1790 Broadway, Ste 1315 New York, NY 11106 Tel: 212-5825091
Pyrrhus Benevolent Society 25-14 Broadway Astoria, NY 11106 Tel: 718-2743753
Pan Macedonian Ass'n Naoussaion Assoc. St. James Chapter #15, Boston MA 199 Careswell Street Marchifield, MA 02050 Tel: 617-8373278
Pan Macedonian Ass'n Antonios Mingas Chapter, Fall River, MA 257 French Street Fall River, MA 02720 Tel: 508-6741607
Pan Macedonian Ass'n Apostolos Pavlos Chapter #10, Brockton, MA 4 Oak Ridge Drive West Brockton, MA 02401 Tel: 508-5869337
Pan Macedonian Ass'n Syllogos Katerinioton "Ta Pieria", Boston, MA 23 Indian Spring Drive Milton, MA 02186 Tel: 617-2969364
Pan Macedonian Ass'n Philipos-O-Macedon Chapter #18, Boston, MA 228 Fanevil Street Brighton, MA 02135 Tel: 617-2545725
Pan Macedonian Ass'n Pontiaki Estia, Boston MA 6 Elliston Road Weston, MA 02193 Tel: 617-2364480
Pan Macedonian Ass'n Daughters of Olympias Chapter #28, Brockton, MA 467 Crescent Street Brockton, MA 02402 Tel: 508-5888891
Pan Macedonian Ass'n Clepatra Chapter #32, Boston, MA 24 Plympton Street Woburn, MA 01801 Tel: 617-9331239
Pan Macedonian Ass'n Syllogos Thessalonikeon of New England, Boston, MA 25 Henshaw Street Brighton, MA 02135 Tel: 617-2541282
Pan Macedonian Ass'n Hrisohorafiton Union-Megas Alexandros, Worcester, MA 6 Grenada Street, Worcester, MA 01602 Tel: 508-7549391
Pan Macedonian Ass'n Panagia Soumela-Pontian Society, Boston, MA 19 Ranson Rd. Brighton, MA
Pan Macedonian Ass'n Alexandra Chapter #35, Manchester, NH 60 Pleasant Street Hooksett, NH 03106 Tel: 603-4853471
Pan Macedonian Ass'n Thessaloniki Chapter #11, Manchester, NH 450 Lowell Street Manchester, NH 03104 Tel: 603-6699751
Pan Macedonian Ass'n Nashua Chapter #9, Nashua, NH 12 Verona Street Nashua, NH 03060 Tel: 603-8333246
Pan Macedonian Ass'n Youth Chapters, New England Sons & Daughters of Alexander the Great, Boston, MA 81 Woburn Street Reading, MA 01867 Tel: 617-9442187
Pan Macedonian Ass'n "Aristotelis" 1505 Fairholme Grosse Pte Woo, MI 48236
Pan Macedonian Ass'n (Hqs) 149-14 14th Avenue Whitestone, NY 11357 Tel: 718-7470488
Pan Macedonian Ass'n - CA P.O. Box 51 Pallos Verdes, CA 90274
Pan Macedonian Ass'n - Chapter #38 Lowell, MA 267 Acropolis Rd. Lowell, MA 01854 Tel: 508-4544198
Pan Macedonian Ass'n - CT 128 Highwood Rd. Waterbury, CT 06708 Tel: 203-7569341
Pan Macedonian Ass'n - CT 66 Tall Pines Lane Rocky Hills, CT 06067 Tel: 203-5295298
Pan Macedonian Ass'n - DC 9710 Whitley Park Place Bethesda, MD 20814 Tel: 301-5644590
Pan Macedonian Ass'n - FL 3109 N.E. 58th Street Ft. Lauderdale, FL 33308 Tel: 954-7722679
Pan Macedonian Ass'n - FL 1430 Gulf Blvd #705 Clearwater, FL 34630 Tel: 813-5958242
Pan Macedonian Ass'n Hrisohorafiton Union - Daughters of Alexander the Great, Worcester, MA 6 Barr Street Worcester, MA 01602 Tel: 508-7571218
Pan Macedonian Ass'n - IL 2633 W. Coyle AVe. Chicago, IL 60845 Tel: 312-9736019
Pan Macedonian Ass'n - MA 81 Woburn Street Reading, MA 01867 Tel: 617-9442187
Pan Macedonian Ass'n - MA 24 Brierbrook Street Milton, MA 02186 Tel: 617-6983764
Pan Macedonian Ass'n - Mid Atlantic States 13720 Middle Vale Lane Silver Spring, MD 20906 Tel: 301-8717395
Pan Macedonian Ass'n - Mid Western States 774 Emroy Elmhurst, IL 60128 Tel: 708-5300105
Pan Macedonian Ass'n Mid-West States (MN, WI, IL, IN) 1407 Barberry Lane Mt. Prospect, IL 60056-1561 Tel: 847-2594145
Pan Macedonian Ass'n - MO 10119 gleanfield St. Louis, MO 63126
Pan Macedonian Ass'n New England 9 Crest Street Wethersfield, CT 06109 Tel: 203-7210265
Pan Macedonian Ass'n - NH 26 Bates Road Nashua, NH 03060
Pan Macedonian Ass'n - NH 35 Crickel Lane Manchester, NH 03104 Tel: 603-6234785
Pan Macedonian Ass'n - NJ 601 Revere Ave. Linwood, NH 08221 Tel: 609-6464258
Pan Macedonian Ass'n - NYC Greater New York City 22-63 46th Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-9564523
Pan Macedonian Ass'n - PA 108 Bella Drive Broomall, PA 19008 Tel: 610-3561414
Pan Macedonian Ass'n - Rochester 18 Bucky Drive Rochester, NY 14546 Tel: 716-8899088
Pan Macedonian Ass'n - South 1453 Cottonwood Terrace Dunadin, FL 34698 Tel: 813-7362246
Pan Macedonian Ass'n Southern District 4006 Leeshire Houston, TX 77025 Tel: 713-6618893
Pan Macedonian Ass'n - TX 803 Thraser San Antonio, TX 78245
Pan Macedonian Ass'n - Upstate NY 904 Ivy Ridge Ave. Apt 14 Syracuse, NY 13210 Tel: 315-4234286
Pan Macedonian Ass'n - Upstate NY 7334 Gates Road Jamesville, NY 13078 Tel: 315-4234286
Pan Macedonian Ass'n - VA 6109 C. Arlington Blvd Falls Church, VA 22044 Tel: 703-2410506
Pan Macedonian Ass'n Antonios Mingas Chapter 241 Pratt Avenue Somerset, MA 02726-5430 Tel: 508-6742506
Pan Macedonian Ass'n Cincinnati Chapter 19 7000 Winton Rd Cincinnati, OH 45224 Tel: 513-5910030
Pan Macedonian Ass'n Eastern Mid-West States 11408 Norborne Street Detroit, MI 48329 Tel: 810-8158923
Pan Macedonian Ass'n Los Angeles Chapter 1700 Paseo Del Mar Palos Verdes E. CA 90274 Tel: 310-3736734
Pan Macedonian Ass'n Nashua Chapter #9 12 Verona Street Nashua, NH 03060 Tel: 603-8833246
Pan Macedonian Ass'n of Texas 512 Richmond Avenue Houston, TX 77006
Pan Macedonian Ass'n of Texas 37-36 Like Houston, TX 77098
Pan Macedonian Ass'n of USA 9 Crest St. Wethersfield, CT 06109 Tel: 860-7210265
Pan Macedonian Ass'n of USA 4006 Leeshire Houston, TX 77025 Tel: 713-6618899
Pan Macedonian Ass'n Pacific States 2404 B Marshallfield Lane Redondo Beach, CA 90278 Tel: 310-3767341
Pan Macedonian Ass'n Pindos Chapter P.O. Box 492 Waterbury, CT 06720
Pan Macedonian Ass'n Plains States 317 Portico Drive Chesterfield, MO 62017 Tel: 314-8785883
Pan Macedonian Ass'n Sacramento, CA Chapter 3540 Robertson Avenue Sacramento, CA 95821 Tel: 916-4816117
Pan Macedonian Ass'n San Diego, CA Chapter 15992-7 Avenida Villaha San Diego, CA 92128 Tel: 619-4511689
Pan Macedonian Ass'n San Francisco Chapter 61 Moraga Way Suite 5 Orinda, CA 94563 Tel: 510-2543456
Pan Macedonian Ass'n Southern States (NC, SC, GA, MS) 441 East Shore Drive Clearwater Bea, FL 34360 Tel: 813-4413915
Pan Macedonian Ass'n Chapter #117 Lowell, MA 267 Acropolis Rd. Lowell, MA 01854 Tel: 508-4544198
Pan Macedonian Soc. of Philadelphia "Pavlos Melas" 784 Garrett Road Upper Darby, PA 19082 Tel: 215-3527676
Pan Macedonian Soc. of Philadelphia "Ladies of Amalia" 2028 Sussex Blvd. Broomall, PA 19008 Tel: 215-3567133
Pan Macedonian Societies of Greater Philadelphia 784 Garrett Road Upper Darby, PA 19082 Tel: 215-3526156
Pan Macedonian Studies Center 149-14 14th Ave. Whitestone, NY 11356 Tel: 718-9564523
Pan Macedonian Thessaloniki Chapter New England District 450 Lowell Street Manchester, NH 03104 Tel: 603-6699751
Pan Macedonian Youth of PA 203 Hansell Road Newtown Square, PA 19073 Tel: 215-3535989
Pan-Kilkisioton Associaton 144 Pollok Place Hicksville, NY 11801 Tel: 516-8225371
Pavlos Melas Society 423 W. Chew Ave. Philadelphia, PA 19120 Tel: 609-4679096
Philanthropic Society Elpis - IL 5746 N. Rockwell Chicago, IL 80659
Philippos of Macedon 2 Viking Road Winchester, MA 01890
Philopatria Velvedinon Society 609 Central Blvd. Broomall, PA 19008 Tel: 610-3561085
Polykastro Society 5001 Atlantic Avenue Ventnor City, NJ 08406
Ptolemaios Chapter of Rochester 128 Havenshire Rd. Rochester, NY 14825
Pan Arcadian Association 900 Mercery Ave. Silver Springs, MD 20901 Tel: 301-5932229
Pan Arcadian Federation of America 212 Austin Ave. Park Ridge, IL 60068 Tel: 312-7745300
Pan Arcadian Federation of America "Geros Tou Morea" 31-14 35th Street #26 Long Island City, NY 11106 Tel: 718-2742187
Pan Elean Federation of America & Canada 18 Mill Rd. Eastchester, NY 10707 Tel: 914-9618121
Pan Eliakos Society of New York 29-10 Union Street Flushing, NY 11354 Tel: 718-9390883
Pan Elian Federation 300 Colonial Road Florence, MA 01843 Tel: 508-7943758
Pan Laconian Federation 2949 W. Devon Chicago, IL 60659 Tel: 312-2743610
Pan Laconian Federation (NY-NJ-CT) 116 New Market Road Garden City NY 11530 Tel: 516-7429216
Pan Laconian Federation (PA-DE) 519 Brookfield Road Drexel Hill, PA 19026 Tel: 610-6235900
Pan Laconian Federation (Midwest States) 7824 Leamington Burbank, IL 60459 Tel: 708-4231269
Pan Laconian Federation (Southeast States) 4212 Willingham Drive Columbia, SC 22015 Tel: 803-7872149
Pan Laconian Federation (VA-MD-DC) 8916 Kenilworth Drive Burke, VA 22015 Tel: 703-9780754
Pan Laconian Federation of United States & Canada, Inc. 14 Harding Street Lowell, MA 01851 Tel: 508-4536200
Pan Laconian Progressive Brotherhood of Illinois 5849 West Emerson Morton Grove, IL 60053
Pan Laconian Society of Boston 158 Newport Street Arlington, MA 02174
Pan Laconian Society of Lowell P.O. Box 8425 Lowell, MA 01853
Pan Messinian Federation of America 3950 South Karlov Chicago, IL 60632 Tel: 312-8477433
Parnon Philanthropic Society of Chicago 4525 North keystone Avenue Chicago, IL 60630
Patrinon Society "Kostis Palamas" P.O. Box 2162 Astoria, NY 11102 Tel: 718-2295690
Petrina Brotherhood 6821 Ft. Hamilton Pkwy Brooklyn, NY 11219 Tel: 718-8333468
Petrina Society of Chicago 1206 E. Fairview St., Apt. 105 Arlington Hght, IL 60006-2848
Potamia Society of New York 72 Calvert Avenue West Babylon, NY 11704
Paleo Fokaikis Society "The Elevation of the Holy Cross" 3445 Orchard Str. Weirton, WV 26062ard, CA 92009 Tel: 619-9431267
Pan-Euboean Society 31-80 41st Street Astoria, NY 11103
Panagia Proussiotissa Syllogos Evrytanon 196-10 Northern Blvd Flushing, NY 11358
Panevoikos Society of America, Inc. P.O. Box 4747 Bayside, NY 11360 Tel: 718-7218496
Pan Thessalian Federation 28-52 31st Street Astoria, NY 11102
Pan Cretan Ass'n Knossos Chapter of Canton, OH 2912 Parkridge Cr. N.W. Canton, OH 44718 Tel: 330-4921489
Pan Cretan Ass'n - CO 2184 So. Dayton St. Denver, CO 80231 Tel: 303-7506577
Pan Cretan Association of America 8360 Lake Forest Drive Sacramento, CA 95826 Tel: 916-3833405
Pan Cretan Federation of America 101 Kings Grant Rd. Weston, MA 02193 Tel: 617-8911471
Pan Cretan Youth of America 20-51 21st Street Astoria, NY 11105
Pancretan Ass'n of America Sitia GNO Chapter #707 14 Shenandoah Street Kenner, LA 70069-1025
Phileleftheroi of Rhode Island 139 Illinois Street Central Falls, RI 02863
Pan Cycladic Federation of America 2152 29th Street Astoria, NY 11105 Tel: 516-2654104
Pan Dodecanesian Ass'n "Xanthos Philikos" 12201 St. James Rd. Potomac, Md 20854 Tel: 301-7625619
Pan Dodecaniasian Societies 36-14 36th Avenue Astoria, NY 11106 Tel: 718-7862458
Pan Icarian Brotherhood of America "Icaros" 1476 Pinehurst Road Dunedin, FL 34698 Tel: 813-7331878
Pan Icarian Brotherhood of America "Pandiki" Chapter #5 87-22 52nd Avenue Elmhurst, NY 11373 Tel: 718-5928980
Pan Kerkyraikos Ass'n 31-80 41st Street Astoria, NY 11103 Tel: 718-7296934
Pan Lamnian Philantrhopic Ass'n "Hephaestos" P.O. Box 6358 Long Island City, NY 11106
Pan Lesvian Society of America 33-05 31st Avenue Astoria, NY 11106 Tel: 718-3317902
Pan Lesvian Society of Connecticut 757 Ridge Road Wethersfield, CT 06109 Tel: 203-5637922
Pan Lesvian Society of New England 34 Kinnaird Street Cambridge, MA 02139
Pan Rhodian Society of America Apollon Inc. 31 Fleetwood Road Newington, CT 06111 Tel: 203-6660294
Panagia Vrisiani Society Mesohoriton of Karpathos 11 Glen West Ct. Baltimore, MD 21237
Panchiaki Korais Society 58 Surrey Rd. New Hyde Park, NY 11040 Tel: 516-3266792
Pan Cyprian (Athletic Division) 20-27 147th Street Whitestone, NY 11357
Pan Cyprian Ass'n (Youth) 23-15 31st Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-5453533
Pan Cyprian Ass'n of America 23-15 31st Street Astoria, NY 11105 Tel: 718-2789729
Pan Cyprian Ass'n of Florida 2016 Little Neck Rd. Clearwater, FL 34615 Tel: 813-4617019
Pan Cyprian Ass'n Cultural Division 23-09 24th Avenue Astoria, NY 11102
Pan Cyprians of Metropolitan Washington P.O. Box 7986 Langley Park, MD 20787 Tel: 301-2771266
Pan Cyprians of Metropolitan Washington P.O. Box 430 College Park, MD 204741
Pan Cyprians of Washington DC 51-41 Bradfield Dr. Annandale, VA 22003 Tel: 703-3236352
Pan Paphian Ass'n 525 Green Grove Rd. Wayside, NJ 07712 Tel: 908-5313100
Pan Imbrian Benevolent Society "Imbros" 41 80th Street Brooklyn, NY 11209 Tel: 718-8915051
Pan Pontian Federation of USA 975 Vanderbilt Ave. Brooklyn, NY 11238 Tel: 718-7830663
Panagia Soumela Pontion Amerikis P.O. Box 5232 Woolsey St. Astoria, NY 11105-9998 Tel: 718-7283500
Pontiaki Estia of Mass. 469 Albany Street Boston, MA 02188 Tel: 617-3385710
Pontian Society "Akritai" 6456 Market Street Upper Darby, PA 19082 Tel: 215-3523525
Pontian Society "Komninoi" 31-25 23rd Avenue Astoria, NY 11105 Tel: 718-7289292
Pontian Society "Panagia Soumela" 426 Wayfarer Court Tarpon Springns, FL 34689 Tel: 813-934-4713
Pontian Society "Panagia Soumela" of Boston 587 Albany Street Boston, MA 02118 Tel: 617-3387453
Pontian Society "Phoenix" of Cleveland 15525 Detroit Avenue Lakewood, OH 44107
Pontian Society "Efxenos Pontos" 962 East Avenue Rochester, NY 14607 Tel: 716-3941212
Pontian Society "Pontos" 210 Connecticut Ave. Norwalk, CT 06854 Tel: 203-8520023
Pontos Society of Jersey City 22 Colonial Drive Bayonne, NJ 07002 Tel: 201-8230304
Pontos Society of Watervliet 4 The Carousel Latham, NY 12110 Tel: 518-7851413
Rathamanthus-Ide of Boston 3 Cherwick Road Peabody, MA 01960
SAE
SAE North & South America Region Tel: 312-8477433
SAE World Council of Hellenes Abroad 333 N. Dearborn St. -Ste. 602 Chicago, IL 60610 Tel: 312-8220724
St. Sophia Greek Orthodox Church (ILLINOIS, USA)
Sons of Pericles - District 2
The Steno Society of Illinois Tel: 847-8180030 Fax: 847-8180057 Email
Solon Society Inc. Hellenic Univ.Cultural Society P.O. Box 87 Garden City, NY 11530
St. George Antiochian Orthodox Christian Church 4020 N. Sherman Drive, Indianapolis, Indiana Tel 46226-4464 (317) 547-9356 Fax: 547-4520
Senior Citizens Housing Commission 3803 Browen Rd. Lancester, NY 14086 Tel: 716-683-7561
Sweden - Greek Organization Hellenic Club in Sweden
Saint Charalambos 1821 Curlew Rd Cretan House "Orange Blossom" Pal Harbor, in Clearwater Florida
Siatista Society 150-24 58th Avenue Flushing, NY 11355 Tel: 718-7620085
Sons & Daughters Youth Chapter 15 Lloyd Street Winchester, MA 01890
St. Dionyssios Koryssos 491 Brinkenhoff Avenue Fort Lee, NJ 07024
Sparta Brotherhood 6669 Ramona Lincolnwood, IL 60646 Tel: 312-3382900
Sparta Fraternity 95-20 4th Avenue Brooklyn, NY 11209 Tel: 718-8360909
Sparta Society of Chicago 9101 North National Morth Grove, IL 60053 Tel: 847-9664536
Sparta Society of New York 30-55 69th Street Jackson Height, NY 11377
St. Andrew's Society of Patras 3855 Grace Lane Glenview, IL 60025 Tel: 312-7295667
St. Athanasios Association of Perista (Nafpaktos) 242 Beach 124 Street Rockaway Park, NY 11694 Tel: 718-4744842
St. Demetrios Naupactias Brotherhood of America 22-13 Mickle Avenue Bronx, NY 10469 Tel: 718-6551224
Sons & Daughters of Kastrakini Inc. P.O. Box #2 Lowell, MA 01853 Tel: 508-4520116
Syros Society Of New York 305 E. 72nd Street New York, NY 10021, Tel: 212-7448875
Skopeliton Society "Agios Riginos" Rd 10 519 Ingrassia Rd. Middletown, NY 10490 Tel: 914-3432714
Samos Society Pythagoras Inc. 31-80 41st Street Long Island City, NY 11103 Tel: 718-2788501
St. Emilianos Kalimasia Chian Sociaty 63-69 78th Street Middle Village, NY 11379 Tel: 718-8940251
St. George Society Spoiton of Karpathos - Cleveland 4477 Hialeah Dr. Parma, OH 44134
Step Forward United Greek Cypriots of No. CA 1570 La Verida Rd. Berkley, CA 94708 Tel: 510-8454956
Thrace - The Land of Orpheus
THRAKIAN ASSOCIATION
Thessalian Society REGAS FERAIOS
Thassos Society 31-22 31st Street Astoria, NY 11106 Tel: 718-2670577
Theodora Chapter 90 Totman Road Lowell, MA 01854
Thessalonikian Society 31-32 Ditmars Blvd. Astoria, NY 11105 Tel: 718-7281299
Tsintzina Society 312 N. Glen Ave. Annapolis, MD 21401 Tel: 410-2801417
Theveon Society "Epaminondas" 524 Summit Avenue Jersey City, NJ 07306 Tel: 201-9918240
UHAC United Hellenic American Congress 333 No. Dearborn Street #602 Chicago, IL 60610 Tel: 312-8229888
United Hellenic American Soc. of No. CA 154 Mountain Ave. Piedmont, CA 94611 Tel: 510-3392947
United Hellenic League of Greaer Lowell 14 Harding Street Lowell, MA 01851 Tel: 508-4536200
United Hellenic Voters of America 1218 W. Byron Addison, IL 60101 Tel: 708-6281721
United SouthEast Ass'n of Greek-Americans (U.S.A.G.A.) 9248 S. Keeler Oak Lawn, IL 60453 Tel: 708-4231245
United Epirotic Societies 6346 W. Belmont Avenue Chicago, IL 60634 Tel: 312-7772365
United Society of Pan-Arkadians 120 Addison Avenue Elmhurst, IL 60126 Tel: 312-8341000
United Pireotes of America P.O. Box 5699 Astoria, NY 11105 Tel: 718-7212509
United Chian Youth of the Americans 32 Depew St. Dumont, NJ 07628 Tel: 201-3855692
United Chios Society of America 409 Long Ridge Drive Seven Hills, OH 44131 Tel: 216-7491054
United Socities of Lesvos 1417 Burmont Rd Drexel Hills, PA 19026 Tel: 215-4498327
United Cyprians 49-12 169th Street Fresh Meadows, NY 11365 Tel: 718-7621442
United Cyprians of America (Ladies Division) 28-16 Astoria Blvd. Astoria, NY 11102 Tel: 718-2786456
United Cyprians of America (Men's Division) 49-12 169th Street Fresh Meadows, NY 11365
United Cyprians of So. CA 8032 Bluebird Lane La Palma, CA 90623 Tel: 310-8092604
United Cypriots of Ohio 910 Oxford Street Campbell, OH 44405 Tel: 216-7556960
United Greek Cypriots of No. CA 2842 Johnson Avenue Alameda, CA 94501 Tel: 510-5222655
Verein griechischer Studenten und Akademiker in Wien (V.G.S.A.) Society of Greek Scientists and Students of Vienna
Velvedinon Society Philopatria 21 Waverly Road Haventown, PA 19083
Velvedinon Society Prophetis Elias 14680 Indian Creek Middleburg Hts, OH 44130 Tel: 216-2346889
Vasilakion Society of the U.S. & Canada 3403 Arnold Lane Falls Church, VA 22042
Vassara Society of Boston 115 Brandies Road Newton Centre, MA 02159
Vryseon Anavrytis Society 13 Holland Lane Cranbury, NJ 08512
Venizelos Chapter, Wheeling, WV 8 Scott Road Washington, PA 15301
Volanis Akrotiri Chapter, Weirton, WV 3173 Penna Avenue Weirton, WV 26062
Voladioton Society of Karpathos 51 St. Phillips Drive Clifton, NJ 07013
Western Policy Center 7801 Folsom Blvd. Suite 196 Sacramento, CA 95826 2397 Tel: 916-3837000
World Hellenism P.O. Box 2207 Riverdale, NJ 07675 Tel: 908-7541603
Women of Pieria - PA 133 Marlboro Road Upper Darby, PA 19082 Tel: 215-3522406
Yiannina Cultural Association
Zarafona-Kallithea Society 9227 Merrill Street Morton Grove, IL 60053
Zeus Cretagenis-Sacramento 485 Daury Road Auburn, CA 95603

Çarşamba, 18 Nisan 2018 08:03

EK II : 16 Şubat 1996 Tarihli Yunan Notası

Yazan

EKLER

EK II : 16 Şubat 1996 Tarihli Yunan Notası

 

EMBASSY OF GREECE 
ANKARANo: 155/159/688

The Embassy of Greece in Ankara presents its compliments to the Ministry of Foreign Affairs and with respect to its Verbal Note DHGY-II-180 dated 29.1.1996, has the honour to bring to its attention the following:

The Embassy wishes to reiterate and confirm the contents of its Verbal Note 155/3/50 dated 9.1.1996, with respect to the validity and applicability of the two 1932 Italio-Turkish agreements concerning the Dodecanese. In particular:

1. The Assertion that the 1932 Italio- Turkish agreements "were negotiated within the context of the particular political situation of the pre-second World War era" does not have any legal significance. Indeed, agreements regarding frontiers and territorial regimes are governed by the principle of stability and are permanent and unchangeable. This rule of General International Law has been expressly codified in article 62 (2) A1.1 of the Vienna convention on the Law of Treaties of 23 May 1969, as well as in articles 11 and 12 of the Vienna Convention on succession of states in respect of Treaties of 23 August 1978.

2. Concerning the allegation that the legal procedures with regard to the Italio-Turkish agreement of December 28, 1932 were not completed, and that it was not should be made: The Agreement of December 28, 1932 which was concluded by virtue of the exchange of the Agreement of January 4, 1932, was complementary to the Agreement of January 4, 1932 which was duly ratified by both parties and registered with the Secretariat of the League of Nations. Consequently, and as the Agreement of December 28, 1932 simply referred to a matter of maritime delimitation in a region where, as its text itself and the exchanged letters mentioned above affirm, no dispute whatsoever existed with regard to sovereignty, it needed no further approval by the parties. Furthermore, from the text of the Agreement of December 28, 1932 which is a complete international conventional instrument, it is evident that the intention of the parties was to put it into effect as from its signature, as indeed was done. For the same reasons, registration with the League of Nations was not needed in this case.

The above constitute an irrefutable truth and Greece has never had any doubts as to the validity of the archives has not revealed the existence of any formal correspondence of 1950 or 1953, nor at any other time, inviting Turkey to talks with a view to confirming the validity of the said agreements. But even if such an invitation had indeed been made, this in no way could affect the validity of agreements in force. As a matter of fact, succession by Greece in the above mentioned agreements was immediate and direct, in accordance with General International Law.

3. Moreover, Turkey in the period 1932 - 1947 and thereafter, until the Imia incident, had not challenged the validity of these agreements. The same holds true for Italy and for the period she was exercising her sovereignty over the Dodecanese Islands. On the contrary, it should be added that Turkey not only in 1932, but also, in 1950, had accepted that there already existed maritime delimitation in the region. This is proved by the Regional Air Navigation Agreement of the Second Middle East Regional Air Navigation Meeting held in Istanbul in 1950, and adopted by the ICAO Council, that the Athens/Istanbul FIR border line coincide with the Turkish Western frontiers in the area, as evidenced by the relevant ICAO map (No 7), and by the official Turkish International Air Navigation map of 1953 published in Ankara. Such a maritime delimitation is also depicted in the official Turkish map attached to the annual report of 1953 on the navigation of ships across the "Strait of Istanbul, the Strait of Canakkale and Marmara Sea", in accordance with the Montreux Convention of 1936. In all these maps, as well as in other Turkish and International Official Maps, the Imia rocks are depicted as belonging to Greece.

4. With respect to the argument concerning Greek proposals submitted during the 1947 Peace Conference to make specific reference to the 1932 agreements, it must be said that the non-inclusion of such reference in the text of the 1947 Peace Treaty, in no way affects the validity of these agreements. The Conference simply preferred for reasons of simplicity and brevity to stay with the corresponding text of Article 15 of Lausanne Peace Treaty, under which the Dodecanese and its adjacent islets were ceded to Italy. To add that the 1947 peace treaty did not include in its provisions pertaining to the cession of territory any mention of other international agreements, without of course this omission having any bearing on their validity.

5. The Imia rocks undoubtedly form part of a chain of islands, islets and rocks of the Dodecanese complex and constitute adjacent islets within the meaning of Article 14 Para 1 of the 1947 Paris Peace Treaty. This fact had been expressly recognized by the Italio-Turkish agreement of December 28, 1932, by referring explicitly to Italian sovereignty over Imia. Furthermore, according to the 1923 Lausanne Peace Treaty, Turkish sovereignty is retained, apart from Imbros, Tenedos and Rabbit Islands, only over the islands lying within a 3 mile limit off the Turkish coasts. In this respect, Greece recognizes titles of sovereignty as provided by International Treaties only, not on other extra-legal criteria, such as that of distance (without any legal reference), as mentioned in the Turkish Verbal Note in question, the figures of which are in any case inaccurate.

6. The legal regime of islands is clearly defined and no legal uncertainty exists over it. Moreover all islands, inhabited or not, independently of how they are termed (islets, rocky islands, rocks, etc. -these terms having only geographical and not legal connotation), and irrespectively of their size, are accorded the same legal treatment by both the Lausanne Peace Treaty of 1923 and the Paris Peace Treaty of 1947. Consequently, there is absolutely no vacuum with regard to the legal regime of the islands, as set out above, in the entire Aegean area.

7. Reference is also made in the Turkish Note concerning the demilitarization of the Dodecanese. In this respect, the Embassy would like to recall and confirm the contents of its Verbal Note 158/19/2376 dated 9.9.1993, as well as its previous Verbal Notes on the matter. In addition, the recent resolution of the Turkish National Assembly (June 8, 1995) authorizing the Turkish government to use all means, including the military ones against Greece in case she exercises her legitimate right to extend her territorial waters, as well as the Imia incident itself, confirm beyond any doubt that the Greek argumentation on the matter is both legitimate and justified.

In view of the above, Greece rejects the Turkish allegations and consequently she declares that she is not inclined to negotiate in any manner questions related to her territorial sovereignty based on the International Law and Treaties.

The Embassy of Greece in Ankara avails itself of this opportunity to renew to the Ministry of Foreign Affairs the assurances of its highest consideration.

Ankara, 16 February 1996

Çarşamba, 18 Nisan 2018 08:03

EKLER EK I : 29 Ocak 1996 Tarihli Türk Notası

Yazan

EKLER

EK I : 29 Ocak 1996 Tarihli Türk Notası

 

REPUBLIC OF TURKEY 
MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS 
DHGY - IIThe Ministry of Foreign Affairs presents its compliments to the Embassy of Greece and with reference to the Latter's Note dated 9 January 1996, No: 155/3/50. has the honour to bring to the Embassy's attention the following:

The Turkish - Italian Agreement of 4 January 1932 and the subsequent Protocol dated 28 December 1932 concerning the possession of the small southeastern islands in the Aegean and the delimitation of territorial waters in the region have been negotiated within the context of the particular political situation of the pre-Second World War era. The first Agreement duos not concern Kardak rocks.  A reference  was made to Kardak rocks in the December 1932 protocol. However, the legal procedures with regard to the 1932 Protocol were not completed. It was not also registered with the League of Nations. In addition, the Greek proposal submitted during the negotiation of the 1947 Paris Peace Treaty to make a reference to the above mentioned two documents was not accepted, and no such reference was included in the text of the Treaty, due to the legal status of these documents. The fact that Greece has approached the Turkish Government in 1950 and yet again in 1953 proposing talks with a view to exchanging letters between the two Governments ascertaining the validity of the above mentioned two documents between Turkey and Greece shows that Greece herself had doubts as to the validity the said documents.

 The only document that may be referred to regarding the Dodecanese Islands is the 1947 Paris Peace Treaty. The said Treaty by its Article 14.1 stipulates that Italy has ceded to Greece the Dodecanese Islands and enumerates them in name one by one. The same Article also includes "adjacent islets" to those indicated by name. The text of the relevant Article is given hereunder:

 "Italy hereby cedes to Greece in full sovereignty the Dodecanese Islands indicated hereafter, namely Stampalia (Astropalia), Rhodes (Rhodos), Calki (Kharki), Scarpanto, Casos (Casso), Piscopis (Tilos), Misiros (Nisyros) Calimnos (Kalymnos), Leros, Patmos, Lipsos (Lipso), Simi (Symi), Cos (Kos) and Castellorizo, as well as the adjacent islets."

 The Kardak rocks which lie 5.5 nautical miles away from the nearest Greek island can neither be defined as being adjacent nor could they be termed as islets. In this context, the Kardak rocks which lie at 3.8 nautical miles off the Turkish mainland belong to Turkey and the Greek challenge to Turkish sovereignty can not be sustained under international law.

 Furthermore, when attempting to evoke an Article of any Treaty to assume rights, one should also fulfil in good faith the obligations that emanate therefrom. In this context the Ministry would like to remind the Embassy that Article 14.2 of the Paris Peace Treaty stipulates in unequivocal terms that the Dodecanese Islands shall be and shall remain demilitarized.

 The Ministry also deems it necessary to underline that any national legislation, such as the Greek Law 518 dated 3/9 January 1948, entails no legal consequences in international law.

 In view of the foregoing the Ministry can in no way accept the Greek claims as set out in the above referred Note. It is evident that Greece is attempting to extend her sovereignty to islands beyond those ceded to her by the Lausanne Peace Treaty of 1923 and the Paris Peace Treaty of 1947.

 In the light of this background, it is obvious that the possession of small island, islets and rocks in the Aegean has yet to be determined by agreement. Therefore, attempts by Greece to inhabit the small islands, islets and rocks in question in an artificial and demonstrative fashion can in no way create any legal consequences in regard to their status.

 The Government of Turkey is ready to enter into negotiations with Greece with a view to determining the possession of small islands, islets and rocks in the Aegean. After such negotiations the issue of the delimitation of the territorial waters could also be discussed and finalized. In the meantime the Ministry would like to suggest that the parties should refrain from any unilateral act that would aggravate the situation in the region.

 In this context, Turkey requests that the unfortunate deployment of Greek troops on the Kardak rocks be terminated and all signs of sovereignty be removed without delay.

 The Ministry of Foreign Affairs avails itself of this opportunity to renew to the Embassy of Greece the assurances of its highest considerations.

Ankara, 29 January 1996

Çarşamba, 18 Nisan 2018 08:02

KAYNAKLAR

Yazan

KAYNAKLAR

 

Acar, Özgen, "Erivan'da Buruk Sevinç", Cumhuriyet, 24 Ekim 2000, s.8.
_____, "Pontus'ta Bayrak Gösterisi", Cumhuriyet, 8 Şubat 2000, s. 8.
_____, "Simitis, İktidarını Pekiştirdi", Cumhuriyet, 23 Mart 1999, s. 8.
Ahmad, Feroz ve Bedia Turgay, Türkiye'de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi 1945-1971, İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1976.
Akar, Reşat- Alper Ballı, "Kıbrıs'tan Silahlar Çekilsin", Cumhuriyet, 5 Ocak 1999, s. 9.
_____, "Kıbrıs'ta Konfederasyon", Cumhuriyet, 1 Eylül 1998, s. 8.
_____, "Rum Hükümeti Sallantıda", Cumhuriyet, 4 Ocak 1999, s. 8.
Akgönenç, Oya, "E.U. Policies and Turkey's Security Concerns in the Eastern Mediterranean Region", Foreign Policy, Vol: XXII, N. 12.
Aksay, Hasan, "Yunanistan-Ermenistan-İran-Rusya: Dörtlü İttifak Mümkün mü?", Cumhuriyet, 12 Temmuz 1999, s.8.
Aksu, Fuat, Ege Denizi Kıta Sahanlığı Sorunu ve Türk - Yunan İlişkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, M. Ü. Sosyal Bilimler Ens. İstanbul: 1986.
Altuğ, Yılmaz, "İkinci Dünya Savaşı'ndan Sonra Yunanistan'a Verilen Adalar Meselesi", Altıncı Askeri Tarih Semineri Bildirileri I İkinci Dünya Harbi ve Türkiye (20 - 22 Ekim 1997 - İstanbul), Ankara: Genelkurmay ATASE Yayınları, 1998, ss.517-523;
Andrew, Wilson, The Aegean Dispute, London: Adelphi Paper Series 1979/80.
Antonaros, E., "Atina'nın Savunma Planları NATO Ortaklarını Yanıltıyor-Papandreu'nun Düşman Arayışı," Die Welt, 20 Aralık 1984
Arapkirli, Zafer, "Apo'ya Destek Atina'yı Böldü", Milliyet, 28 Şubat 1999, s. 23.
Arı, Kemal, Büyük Mübadele Türkiye'ye Zorunlu Göç (1923-1925), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1995.
Armaoğlu, Fahir, 20. yy Siyasi Tarihi, Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1983.
_____, "1955 yılında Kıbrıs Meselesinde Türk Hükümeti ve Türk Kamuoyu," A. Ü. SBF Dergisi, Cilt. 14, No. 2/3, (Temmuz 1959), ss. 57-85.
Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk (1919-1927), Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 1998.
Atatürk, M. Kemal, Söylev Cilt. I-II, (B. Hazırlayan) Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, İstanbul: Çağdaş Yay. 1987.
Atatürkün Dış Politikası I-II, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1994.
Augustinos, Gerasimos, Küçük Asya Rumları, Ankara: Ayraç Yayınları, 1997.
Ayman, Gülden, "Türk - Yunan İlişkilerinde Güç ve Tehdit", Türk Dış Politikasının Analizi, Der. Faruk Sönmezoğlu, İstanbul: Der Yayınları, 1998, ss. 543-554.
Balbay, Mustafa, "Atina Terör Destekçisi", Cumhuriyet, 23 Şubat 1999, ss.1-17.
Balcı, Ergun, "S-300 Oyunu", Cumhuriyet, 5 Ocak 1999, s.9.
_____, "Türkiye'yi Kuşatma Çabaları", Cumhuriyet, 15 Eylül 1998, s. 9.
Başeren, Sertaç Hami, "Ege'de Ada, Adacık ve Kayalıkların Uluslararası Andlaşmalarla Tayin Edilen Hukuki Statüsü", Ege'de Temel Sorun / Egemenliği Tartışmalı Adalar, Y. Hazırlayan: Ali Kurumahmut, Ankara: TTK yay. 1998, s.110-114.
Batur, Nur, "Hayal Bile Edilemezdi", Hürriyet, 21 Mayıs 2000, s. 30.
_____, "Yunanistan'dan Ortak Tatbikata Tepkiler de Var", Hürriyet, 21 Mayıs 2000, s. 30.
_____, "Değişen Yunanistan'ın Hikayesi", Hürriyet, 5 Şubat 2000, s. 14.
_____, "Ege'de Deprem Diplomasisi", Hürriyet, 11 Eylül 1999, s. 20.
_____, "Miçotakis, Simitis'i PKK'ya Karşı Türkiye'yle İşbirliğine Çağırdı", Hürriyet, 23 Haziran 1999 s. 30.
Benlisoy, Yorgo- Elçin Macar, Fener Patrikhanesi, Ankara: Ayraç Yayınları, 1996.
Berberakis, Stelyo, "Yunanlı Dost Gibi Ağlıyor", Sabah, 20 Ağustos 1999, s. 17.
Berberakis, Taki, "Dinsiz Kimlik Kavgası", Milliyet, 29 Mayıs 2000, s. 20.
_____, "Atina, Ege İnadından Vazgeçti", Milliyet, 22 Mayıs 2000, s. 21.
_____, "Türkiyesiz Seçim", Milliyet, 17 Mart 2000, s.20.
_____, "Atina'dan Batı Trakya Jesti", Milliyet, 19 Ekim 1999, s.16.
_____, "Yunanistan'dan Dost Ses", Milliyet, 26 Ağustos 1999, s. 18.
_____, "Kayalıklarda İnat Düğünü", Milliyet, 16 Mayıs 1999, s. 21.
_____, "Simitis'e Ağır Hakaretler", Milliyet, 28 Şubat 1999, s. 23.
_____, "Soruşturma Başladı", Milliyet, 24 Şubat 1999, s. 16.
_____, "Kabahat Klerides'te", Milliyet, 27 Temmuz 1998, s. 17.
_____, "PKK, Atina'da Resmen Büro Açtı," Milliyet, 1 Mayıs 1998, s.17.
Berberoğlu, Enis, "PKK'nın Paraları Atina Bankalarında", Hürriyet, 30 Mayıs 1999, s. 12.
Birand, Mehmet Ali, 30 Sıcak Gün, İstanbul: Milliyet Yay. 1980.
_____, Diyet, İstanbul: Milliyet Yay. 1985.
_____, Türkiye'nin Avrupa Macerası 1959-1999, 10. Baskı, İstanbul: Doğan Kitapçılık Yayınları, 2000.
Cemal, Hasan, "Ege Planına Asker Sıcak", Milliyet, 23 Mayıs 2000.
_____, "Demirel'den Yunanistan'a Ağır, Hatta Son Uyarı," Milliyet, 23 Şubat 1999, s. 17.
Cerrahoğlu, Zehra Y., Birleşmiş Milletler Gözetiminde Kıbrıs Sorunu ile İlgili Olarak Yapılan Toplumlararası Görüşmeler (1968-1990), Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1998.
Clogg, Richard, Modern Yunanistan'ın Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları, 1997.
Copeaux, Etienne, "Türk Kimlik Söyleminin Topografyası ve Kronografisi", Tarih Eğitimi ve Tarihte "Öteki" Sorunu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1998, ss.70-84.
Coufoudakis, Van, "Greek-Turkish Relations 1973-1983: the View from Athens," International Security, Vol.9, No. 4, Spring 1985.
_____, "Ideology and Pragmatism in Greek Foreign Policy," Current History, Vol. 81No. 479, December 1982.
Çakırözen, Utku, "Savaşan Şahinler Barış Elçisi", Milliyet, 20 Mayıs 2000, s. 12.
_____, "Yunanistan'ı Türk Ordusu Savunacak", Milliyet, 18 Mayıs 2000, s. 21.
Çevikcan, Serpil, "Atina'dan Barış Paketi", Milliyet, 29 Haziran 1999, s. 16.
Civaoğlu, Güneri, "PKK'ya 80 Füze", Milliyet, 11 Mart 1999, s. 17.
_____, "Suç Ortaklığı," Milliyet, 23 Şubat 1999, s. 17.
Çongar, Yasemin, "Kıbrıs'ta Çözüm Zamanı", Milliyet, 26 Eylül 1999, s. 20.
_____, "ABD Gidişattan Rahatsız", Milliyet, 8 Mart 1999, s. 17.
_____, "Heybeliada Jesti ABD'yi Sevindirdi", Milliyet, 21 Ekim 1999, s. 14.
Dalegre, Joelle, "Yunan Düzyazı Edebiyatında Türkler ve Rumlar 1900-1925", Türk-Yunan Uyuşmazlığı, Der. Semih Vaner, İstanbul: Metis Yayınları, 1989. ss. 240-257.
Demir, Metehan-Uğur Ergen, "İhanet Dosyası", Hürriyet, 1 Mart 1999, http://hurweb01.hurriyet.com.tr/hur/turk/99/03/01/gundem/02gun.htm
Demirtaş, Serkan, "İnsanlık Başka Siyaset Başka", Cumhuriyet, 3 Eylül 1999, s. 11.
_____, "Ankara 'BAB Modeli' İstiyor", Cumhuriyet, 10 Haziran 2000, s. 8.
_____, "Ankara Baf Üssü Konusunda Kararlı", Cumhuriyet, 16 Mayıs 1999, s. 8.
_____, "Askerler Barış İçin El Ele Verdi", Cumhuriyet, 6 Nisan 2000, s. 9.
Dış Basında Dışişleri Bakanı A. Mesut Yılmaz'ın Atina Ziyareti, Ankara: TC Başbakanlık BYE Genel. Müdürlüğü Yay. Mayıs1988.
Dikerdem, Mahmut, Ortadoğu'da Devrim Yılları, İstanbul: Cem Yayınları, 1990.
Doğan, Yalçın, "10. Yıldönümünde Kıbrıs Barış Harekatı'nı Ecevit Anlatıyor," Cumhuriyet, 20-31 Temmuz 1984.
Dokos, Thanos, "Greek Security Doctrine in the Post-Cold War Era", Thesis, Summer 1998; http://www.mfa.gr/thesis/summer98/security.htm B. Tarihi :02/03/1999.
Drosos, G. N. "Türk Sahtekarlıkları ve Bizim Zafiyetimiz",Kathimerini, 21 Mayıs 1976.
Ecevit, Bülent, Türkiye'nin Uluslararası İlişkileri 79 - Başbakan Ecevit'in 14 Haziran 1979 Tarihinde TBMM'de Yapmış Olduğu Konuşma, Ankara: CHP Genel Merkez Bürosu.
Elekdağ, Şükrü, "Yunanistan, Ayağını Denk Al," Milliyet, 23 Şubat 1999, s. 16.
_____, "Atina Neyin Peşinde?" Milliyet, 22 Haziran 1998, s. 19.
_____, "2 1/2 War Strategy", Perceptions, Vol. 1, N. 1, March-May 1996, pp. 33-57. http://mfa.gov.tr/grupa/percept/i1/per1-3.htm, B. Tarihi: 28/05/2000.
_____, "Kardak'ın Hukuki Statüsü", Milliyet, 8 Nisan 1996.
_____,"Çağlayangil'in Kissinger'e Tarihi Mektubu", Milliyet, 11 Şubat 1996, s. 19.
_____, "Ege'de Kriz Belgeleri", Milliyet, 11 Şubat 1996, s.19.
Erkin, Feridun Cemal, Dışişlerinde 34 Yıl Anılar - Yorumlar, Cilt I, Ankara: TTK Yayınları, 1980.
Eroğul, Cem, Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, Ankara: İmge Kitebevi, 1990.
Evriviades, Marios, "Greece After Dictatorship," Current History, November 1979, ss. 161-166.
Gaunt J., "Greece Offer EU Way to Make Turkey Candidate", FOCUS, 12 / 07 / 1999, http://mfa.gr/altminister/relaeseseng/july99/focuseng/120799.htm
Gönlübol, Mehmet ve Cem Sar, Atatürk ve Türkiye'nin Dış Politikası, Tıpkı Basım, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara: 1997.
Gönlübol, Mehmet ve Diğerleri, Olaylarla Türk Dış Politikası, Ankara: A. Ü. SBF Yayınları, 1982.
Groom, A. J., "Cyprus: Back in Doldrums," (Fotokopi)
_____, "Cyprus, Greece and Turkey. A Treadmill for Diplomacy," (Fotokopi, Fransızcası için bkz; Ares, Vol.II 1984/85).
_____, "Cyprus: Light at the End of the Tunnel?" Millennium: Journal of International Studies, Vol.9, No.3, 1981, ss. 245-257.
Güldemir, Ufuk, Kanat Operasyonu, İstanbul: Tekin Yay. 1985
Günver, Semih, Kızgın Dam Üzerinde Diplomasi, İstanbul: Milliyet Yayınları, 1989.
Gürel, Şükrü, Tarihsel Boyut İçinde Türk - Yunan İlişkileri (1821-1993), Ankara: Ümit Yayıncılık, 1993.
Gürses, Emin, Ayrılıkçı Terörün Anatomisi/IRA-ETA-PKK, İstanbul: Bağlam Yayınları, 1997.
Gürün, Kamuran, Bükreş-Paris-Atina Büyükelçilik Anıları, İstanbul: Milliyet Yay., 1994.
_____, Fırtınalı Yıllar, İstanbul: Ad Yayıncılık, 1995.
Güvenç, N., Kıbrıs Sorunu Yunanistan ve Türkiye, İstanbul: Çağdaş Politika Yay., 1984.
Haass, Richard, "Alliance Problems in the Eastern Mediterranean-Greece, Turkey and Cyprus: Part I," Prospects for Security in the Mediterranean, London: IISS Adelphi Paper Series, 1988.
_____, "Managing NATO's Weakest Flank: The United States, Greece and Turkey," ORBIS, Fall 1986, ss. 457-473.
Hanbay, Gönül, "Ruhban Okuluna Akademik Formül", Milliyet, 20 Ekim 1999, s.19.
Hatipoğlu, Murat, Yunanistan'da Etnik Gruplar ve Azınlıklar, Ankara: SAEMK Yay. 1999.
Helsinki Watch, Destroying Ethnic Identity: The Turks of Greece, August 1990, A Helsinki Watch Report.
Hickok, Michael Robert, "Falling Toward War in the Aegean: A Case Study of the Imia/Kardak Affair", http://www.dodccrp.org/proceedings/DOCS/wcd00000/wcd00044.htm, B. Tarihi: 23/09/1999.
ICJ Reports of Judgements, Advisory Opinions and Orders Aegean Sea Continental Shelf - Greece v Turkey, Request for the Indication of Interim Measures of Protections, Order of September 19 1978
International Court of Justice, Application Instituing Proceedings, Filed in the Registry of the Court on 10 August 1976 Aegean Sea Continental Shelf, Greece v Turkey.
Ioannou, Krateros, "A Tale of Two Islets", Thesis, Atina: Hellenic Ministry of Foreign Affairs, Spring 97, Vol I, Issue 1.
İlem, Murat, "Askerler Ege'de Barışta Kararlı", Cumhuriyet, 12 Mayıs 2000, s. 8.
_____,"Yunanistan Başbakanı, Barışta Kararlı", Cumhuriyet, 15 Aralık 1999, s. 9.
_____, "Adaylığı Olumlu Karşılarız", Cumhuriyet, 8 Aralık 1999, s. 9.
_____, "Yunanistan'da Bir Türk Komutan", Cumhuriyet, 6 Ekim 1999, s. 8.
_____, "Atina'da Panik Sürüyor", Cumhuriyet, 9 Eylül 1999, s. 7.
_____, "Atina, Vetoya Formül Buldu", Cumhuriyet, 3 Eylül 1999, s. 11.
_____, "Ecevit'ten Atina'ya 'Dostça' Uyarı", Cumhuriyet, 18 Haziran 1999, s. 8.
İnan, Yüksel, Sertaç Başeren, Kardak Kayalıklarının Statüsü, Ankara: (Yayınevi yok), 1997.
Juster, Alain, "İstanbul Ortodoks Rum Patrikhanesi Yunanistan ve Türkiye," Türk-Yunan Uyuşmazlığı, Der. Semih Vaner, İstanbul: Metis Yayınları, 1989. ss. 49-58.
Katsoufros, Theodoros, "Ege Denizi'yle İlgili Türk-Yunan Uyuşmazlıkları," Türk-Yunan Uyuşmazlığı. Der. Semih Vaner, İstanbul: Metis Yayınları, 1989, ss. 76-105.
Kayra, Cahit, Sevr Dosyası, İstanbul: Boyut Kitapları, 1997.
Kışlalı, Ahmet Taner, Siyasal Çatışma ve Uzlaşma, Ankara: İmge Yayınları, 1995.
Kitsikis, Dimitri, Türk - Yunan İmparatorluğu, İstanbul: İletişim Yayınları,1996.
Kohen, Sami, "Değişim mi Devamlılık mı ?", Milliyet, 17 Mart 2000, s. 20.
_____, "Dış Politikada Sertleşme," Milliyet, 23 Şubat 1999, s. 16
_____, "Çözüm İçin Son Şans da Gitti", Milliyet, 1 Eylül 1998, s.16.
Kouzelis, Gerassimos, "Ulusal Kimliğin Yapısı: Yunan Eğitim Sisteminde Öğretmenlerin Ulusal 'Ben' ve Ulusal 'Öteki'ni Temsilleri," Tarih Eğitimi ve Tarihte "Öteki" Sorunu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1998, ss. 106-112.
Kozluklu, Fuat, "S-300'ler Karşılıksız Kalmaz", Cumhuriyet, 1 Mayıs 1998, s. 9.
Kurumahmut, Ali (Y. Hazırlayan), Ege'de Temel Sorun Egemenliği Tartışmalı Adalar, Ankara: TTK Yayınları, 1998.
Kut, Şule, "Yugoslavya Bunalımı ve Türkiye'nin Bosna-Hersek ve Makedonya Politikası: 1990-1993", Türk Dış Politikasının Analizi, Der. Faruk Sönmezoğlu, İstanbul: Der Yayınları, 1998; ss.321-344.
_____, "Türk Dış Politikasında Ege Sorunu", Türk Dış Politikasının Analizi, Der. Faruk Sönmezoğlu, İstanbul: Der Yayınları, 1998, ss. 253-270.
Larrabee, F. Stephan, "Yunanistan ve Balkanlar: Politika Önerileri", Yunan Paradoksu, Der. Graham T. Allison - Kalipso Nikolaydis, İstanbul: Doğan Kitap, 1999, ss.133-139.
_____, "Dateline Athens: Greece for Greeks," Foreign Policy, No.45, Winter 1981/82, ss. 158-175.
Lewis, Bernard, Çatışan Kültürler- Keşifler Çağında Hıristiyanlar, Müslümanlar, Yahudiler, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1997.
Loulis, Jhon C., "Papandreou's Foreign Policy," Foreign Affairs, Vol.63, No.2, Winter 1984/85, ss. 375-391.
Makovsky, Alan, "The New Activism in Turkish Foreign Policy" SAIS Review, Winter-Spring 1999, s.107.
Manisalı, Erol, "Askerler, Siviller ve AB", Cumhuriyet, 7 Haziran 2000, s.8
_____, "Atina İşleri Brüksel'e Havale etti", Cumhuriyet, 5 Ocak 2000, s. 10.
_____, "Kıbrıs'ta Oynan Oyunlar", Cumhuriyet, 27 Ocak 1999, s. 10.
Mavroyiannis, Andreas, "Kıbrıs Sorunu'nun Türk-Yunan İlişkilerine Etkisi," Türk-Yunan Uyuşmazlığı, Der. Semih Vaner, İstanbul: Metis Yayınları, 1989. ss.127-151.
McDonald, Robert, "Alliance Problems in the Eastern Mediterranean-Greece, Turkey and Cyprus, Part II," Prospects for Security in the Mediterranean, London: IISS Adelphi Paper Series, 1988, s. 77.
_____, The Cyprus Problem, London: IISS Adelphi Paper Series 234, Winter 1988/89.
Millas, Herkül, Yunan Ulusunun Doğuşu, İstanbul: İletişim Yayınları, 1994.
_____, Tencere Dibin Kara, İstanbul: Amaç Yay. 1989.
Moronis, Mihalis, "Ortadoğu'nun Yeni Haritası ve Türkiye", Eleftherotipia, 24 Eylül 1990.
Mütercimler, Erol, Kıbrıs Harekatının Bilinmeyen Yönleri, İstanbul: Yaprak Yay. 1990.
Niles, Thomas, "Greek-Turkish Cooperation", Strategic Regional Report, April/May 1998, Western Policy Center, Washington. http://csmonitor.com/durable/1998/06/17fp19s1-csm.htm B. Tarihi: 06/04/1999.
Oran, Baskın, Yunanistan'ın Lozan İhlalleri, Ankara: SAEMK Yayınları, 1999.
_____, "Türk Dış Politikası ve Batı Trakya", Türk Dış Politikasının Analizi, Der. Faruk Sönmezoğlu, İstanbul: Der Yayınları, 1998, ss. 307-320.
_____, Atatürk Milliyetçiliği, Ankara: Bilgi Yayınevi, 1990.
_____, Türk-Yunan İlişkilerinde Batı Trakya Sorunu, Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, 1986.
Özalp, Güven,"Yunanistan'da Türk Generali", Milliyet, 4 Ekim 1999.
Özcan, Gencer, "Sonun Başlangıcı", Onbir Aylık Saltanat- Siyaset, Ekonomi ve Dış Politikada Refahyol Dönemi, İstanbul: Boyut Kitapları, 1998, ss. 201-216.
Özkan, Tuncay, Operasyon, İstanbul: Doğan Kitapçılık, 2000.
Özkök, Ertuğrul, "Gürel'in Ege Ordusu Cevabı", Hürriyet, 23 Mayıs 2000, s. 19.
Özman, Aydoğan, "Ege'de Karasuları Sorunu," A.Ü. SBF Dergisi, Cilt.LXIII, No. 3/4, Temmuz-Aralık 1988. ss. 173-194.
_____, "Lozan Andlaşmalarında Ege Adalarının Hukuki Statüsü," A. Ü. SBF Dergisi, Cilt. LXIII, No. 3-4, Temmuz- Aralık 1988. ss. 197-206.
_____, BM III. Deniz Hukuku Sözleşmesi, İstanbul IDTO Yayınları, 1984.
Pallis, Alexander Anastasius, Yunanlıların Anadolu Macerası (1915-1922), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1995.
Papandreu, Andreas, Namlunun Ucundaki Demokrasi, İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1988.
Pazarcı, Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri Cilt II, Ankara: Turhan Kitapevi, 1999, s. 184.
_____, Doğu Ege Adlarının Askerden Arındırılmış Statüsü, Ankara: Turhan Kitapevi, 1992.
_____, "Ege Denizi'ndeki Türk-Yunan Sorunlarının Hukuki Yönü," Türk-Yunan Uyuşmazlığı, Der. Semih Vaner, İstanbul: Metis Yayınları, 1989. ss.106-126.
_____, " Ege Adalarının Lozan ve Paris Andlaşmalarıyla Saptanan Askerden Arındırılmış Statüsü Değişmiş midir?" A. Ü. SBF Dergisi, Cilt. LXIII, No. 3-4, Temmuz-Aralık 1988. ss. 207-220.
_____, "Ege Adalarının Hukuksal Statüsü," A. Ü. SBF Dergisi, Cilt. LXIII, No. 3-4, Temmuz-Aralık 1988. ss. 151-162.
Philon, Alexandros, "Greek Foreign Policy Perspectives in the Caucasus, Black Sea and Central Asia", Thesis, Spring 1997, Vol. I, Issue, 1, Hellenic Ministery of Foreign Affairs, Athens.
PİAR-GALLUP International, Turkish-Greek Study, Survey No. 8633, (November 1986).
Prodromou, Elizabet, "Yunanistan'da Soğuk Savaş Sonrası Güvenliğinde Algılama Paradoksu", Yunan Paradoksu, Der. Graham T. Allison - Kalipso Nikolaydis, İstanbul: Doğan Kitap, 1999, ss.153-163.
Sarıibrahimoğlu, Lale, "Askerlerin Gizli Diyaloğu", Cumhuriyet, 24 Mayıs 1998, s. 1
, "Ankara, Yunanistan'ı Teşhir Edecek" Cumhuriyet, 5 Temmuz 1995, s. 10.
Selışık, Selahattin, Türk-Yunan İlişkileri Tarihi, İstanbul: Kitaş Yay. 1968, ss. 75; 299-300.
Sezer, Duygu, Kamu Oyu ve Dış Politika, Ankara: A. Ü. SBF Yayınları, 1972.
Soysal, İsmail, "Atina'nın Tutumuna Seyirci Kalınamaz", Cumhuriyet, 5 Temmuz 1995, s. 10.
_____, Türkiye'nin Siyasal Antlaşmaları, Ankara: TTK Yayınları, 1983.
Soysal, Mümtaz, "Cicim Ayları", Hürriyet, 7 Mayıs 2000, s. 13.
, "Bir Parçacık Onur", Hürriyet, 9 Nisan 2000, s. 13.
_____, "Fener", Hürriyet, 2 Şubat 1996.
_____, Dış Politika ve Parlamento, Ankara: Sevinç Matbaası, 1964.
Sönmezoğlu, Faruk, "Kıbrıs Sorunu'nda Tarafların Tutum ve Tezleri," Türk Dış Politikasında Sorunlar, Der. Esat Çam, İstanbul: Der Yay. 1989, ss. 81-144.
Stathis, Penelope, "Yunan [ve Türk] Tarih Ders Kitaplarında 'Ben' ve 'Öteki' İmgeleri," Tarih Eğitimi ve Tarihte "Öteki" Sorunu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1998, ss. 125-133.
Stearns, Monteagle, "Yunan Güvenlik Meseleleri", Yunan Paradoksu, Der. Graham T. Allison - Kalipso Nikolaydis, İstanbul: Doğan Kitap, 1999, ss. 77-90.
Stefanopoulos, Konstantin, "Yunan Dış Politika Meseleleri", Yunan Paradoksu, Der. Graham Allison T. -Kalipso Nikolaydis, İstanbul: Doğan Kitap, 1999, ss. 167-176.
Svoronos, Nikos, Çağdaş Hellen Tarihine Bakış, İstanbul: Belge Yay. 1988,
Şardan, Tolga, "Nairobi'de Çatışabilirdik", Milliyet, 28 Şubat 1999, s. 21.
Tanilli, Server, Yüzyılların Gerçeği ve Mirası IV. Cilt, İstanbul: Say Yayınları, 1989 .
Taşhan, Seyfi, "A Turkish Perspective on Europe-Turkey Relations on the Eve of the IGC", Foreign Policy, Vol:XX N: 1-2 1996, ss.64-65.
Tavşanoğlu, Leyla Emeç, Türk - Yunan Sorunları Akiller Tartışıyor, İstanbul: Çağdaş Yayınları, 1998.
Tekeli, İlhan, "Tarih Yazıcılığı ve Öteki Kavramı Üzerine Düşünceler", Tarih Eğitimi ve Tarihte 'Öteki' Sorunu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1998, ss.1-6.
_____, Tarih Yazımı Üzerine Düşünmek, Ankara: Dost Kitapevi Yay., 1998.
Terlexis, Pantazis, Greece's Policy and Attitude Towards the Problem of Cyprus, New York: N.Y. University, 1968.
The Assocation of Journalists, The Aegean-Realities, İstanbul, (Basım yılı yok).
Theodoropulos, Byron, "Türkiye - Yunanistan Dış ve Güvenlik Politikası ile İlgili Sorunlar," Türkiye-Yunanistan Semineri'ne Sunulan Tebliğ, Münih, 15 Kasım 1989.
Tınç, Ferai, "Veto Muamması", Hürriyet, 3 Eylül 1999, s. 18.
Timur, Taner, "Osmanlı Mirası," Geçiş Sürecinde Türkiye, Der. İ. C. Schick ve E. A. Tonak, İstanbul: Belge Yayınları, 1990.
_____, Osmanlı Kimliği, İstanbul: Hil Yayınları, 1986.
Toker, Metin, Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları, Cilt 3, İstanbul: Bilgi Yayınları, 1991.
_____, Not Defterinden, İstanbul: Milliyet Yay. 1981.
Toluner, Sevin, Milletlerarası Hukuk Dersleri-Devletin Yetkisi, 3. Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1984.
Turan, Mustafa, Yunan Mezalimi (İzmir, Aydın, Manisa, Denizli-1919-1923), Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, 1999.
Tuşalp, Erbil, Paşa ile General, Ankara: Bilgi Yay. 1991.
Volkan, Vamık, Kanbağı Etnik Gururdan Etnik Teröre, İstanbul: Bağlam Yay., 1999.
Weig, Anke, Frankfurter Algemain Zeitung, 10 Haziran 1988.
Wilson, Andrew, The Aegean Dispute, London: Adelphi Paper Series 1979/80.
Yavuzalp, Ercüment, Liderlerimiz ve Dış Politika, Ankara: Bilgi Yayınevi, 1996.
Yerasimos, Stefanos, Milliyetler ve Sınırlar, İletişim Yayınları, İstanbul:1999.
Yılmaz, Önder, "Ege'de Barış Atağı", Milliyet, 23 Mayıs 2000, s. 20.
Yinanç, Barçın - Akay Cemal, "Konfederasyon Sürprizi", Milliyet, 1 Eylül 2000, s. 14.
_____, "Kardak'tan Sonra Plati", Milliyet, 15 Mayıs 1999, s. 20.
Gazete ve İnternet Siteleri
"Adacıklar Osmanlı Mirası", Cumhuriyet, 3 Haziran 1999, ss. 1-17.
"Ankara: Geri Adım Atmayız", Cumhuriyet, 12 Aralık 1999, s. 11.
"Atina Kıbrıs'tan Silah Çekmiyor", Cumhuriyet, 1 Temmuz 1999, s.11.
"Atina'da Cami Tartışması", Milliyet, 1 Haziran 2000, s. 20.
"Atina'dan Olumlu Yanıt", Cumhuriyet, 27 Haziran 1999, s. 11.
"Atina'ya Savaş Uyarısı," Milliyet, 23 Şubat 1999, s.16.
"Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin, Gümülcine Seçilmiş Müftüsü İbrahim Şerif'in Yunanistan Aleyhine Açmış Olduğu Davaya İlişkin Kararı İle İlgili Açıklama-No:242-15 Aralık 1999", http://www.mfa.gov.tr/Turkce/grupc/ca/1999/12/Default.htm, B. Tarihi: 12/06/2000.
"Border Disputes", http://europa.eu.int/comm/enlargement/agenda2000/strong/22.htm B. Tarihi: 4 Aralık 1999
"Bravo Yorgo Kıyameti", Hürriyet, 30 Temmuz 1999, s.22.
"Cem: AB'ye Muhtaç Değiliz", Cumhuriyet, 9 Aralık 1999, s. 9.
"Çiller Atina'ya Rest Çekti", Cumhuriyet, 5 Temmuz 1995, s. 10.
"Destekliyoruz", Hürriyet, 14 Eylül 1999, ss 1-2.
"Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sayın Necati Utkan'ın Ege'de Güven Arttırıcı Önlemler Konusundaki Bir Soruya Verdiği Cevap", http://www.bye.gov.tr/yayinlarimiz/TURKHABER/1988/17haziran/T5.htm, B. Tarihi: 24/10/2000.
"Dönüş ile İlgili Tehlikeler", Rizospatris, 22 Ekim 1980.
"Ege Ordusu Kalıyor", Milliyet, 24 Mayıs 2000, s. 20.
"Ege'deki 150 Ada Osmanlı'dan Miras", Milliyet, 6 Ekim 1998, s. 14.
"En Kötü Çözüm", Kathimerini, 22 Ekim 1980.
"Entegrasyon Öncesi Son Adım", Cumhuriyet, 2 Eylül 1999, s. 9.
"Erbakan'ın Evren'in Anıları Üzerine Düşünceleri," Milliyet, 2 Aralık 1990.
"European Parliament Adopted by a vote of 342 for, 21 against, 11 abstentions on February 15, 1996 on the provocative actions and contestation of sovereign rights by Turkey against a Member State of the Union", http://mfa.gr/foreign/bilateral/europe.htm, B. Tarihi: 02/ 11 / 1999.
"Gov't Reiterates Its Position on Moslem Minority" , Athens News Agency, 1 August, 1999'den aktaran http://www.turinfonet.org.tr/frame/opinion/anasayfa.html B. Tarihi. 06/10/1999
"Greece and PKK Terrorism", http://www.mfa.gov.tr/grupe/eh/terror/greecebk/epilogue.htm
"İran'da Gergin Buluşma", Cumhuriyet, 14 Eylül 1998, s. 17.
"İskece Müftüsü Mehmet Emin Aga İle İlgili Açıklama-No:90-05 Haziran 2000", http://www.mfa.gov.tr/Turkce/grupc/ca/2000/06/default.htm#bm03, B.Tarihi:12/06/2000.
"Kardak Krizi", http://www.softdesign.com.tr/32gun/97-98-dosya/dosya21.html , B. Tarihi: 02/ 10/1999.
"Lipponen'in Ecevit'e Tarihi Mektubu", Hürriyet, 12 Aralık 1999, s. 22.
"Meda Financial Regulation: Declarations to Be Entered in the Minutes of the Council", http://mfa.gr/foreign/bilateral/declaration.htm, B. Tarihi: 02/ 11 / 1999.
"Missiles off to Crete, is Peace any Nearer?", http:www.turinfonet.org.tr/frame/articles/missiles.html, B. Tarihi: 27/07/1999.
"NATO Genel Sekreteri'nin Önerilerine Yunan Hükümetinin Yaklaşımı / 3 Temmuz 1997", http://access.ch/turkei/GRUPH/H977.htm, B. Tarihi: 24/10/2000.
"NATO Genel Sekreteri'nin İyi Niyet Girişimleri / 1 Temmuz 1997", http://access.ch/turkei/GRUPH/H977.htm, B. Tarihi: 24/10/2000.
"NATO'ya Hangi Koşullarda Geri Dönmeliydik", Akropolis, 22 Ekim 1980.
"Ne Diyor Bu Adam", Hürriyet, 23 Ağustos 1999, s. 9.
"Neden NATO'dan Çıktığımızı İzah Etsinler", Elefterotipia, 22 Ekim 1980.
"Oceans and The Law of The Sea: Law of The Sea Report of the Secretary-General, A/52/487 20 October 1997", http://www.un.org/Depts/los/los_docs.htm #Annual52Rep B. Tarihi:24 / 10 /1999.
"Papandreu: Tabuları Yıkalım", Cumhuriyet, 22 Ocak 2000, s. 9.
"Papandreu: Tek Adım Bile Geri Atmayız", Cumhuriyet, 12 Eylül 1994, s.9.
"Papazı Susturacaklar", Milliyet, 31 Ağustos 1998, s. 16.
"Parlamento, NATO Konusunda Yine Oldu Bitti Karşısında", Elefterotipia, 22 Ekim 1980.
"Solana AGSK İçin İknaya Geldi", Cumhuriyet, 1 Haziran 2000, s. 8.
"Süngüsüz Tören", Hürriyet, 10 Eylül 1999, ss.1-32.
"Tehlikeli Rejime Geri Dönüyoruz", Elefterotipia, 22 Ekim 1980.
"Teşekkürler Komşu", Hürriyet, 21 Ağustos 1999, s. 18.
"The Muslim Minority of Greek Thrace", http://www.mfa.gr/foreign/musminen.htm B. Tarihi: 12.05.2000.
"The Russian S-300PMU-1 TMD System," http://www. cns.edu/research/cyprus/s300tdms.htm.
"TSK Adayla İlgili Raporu Açıkladı 'Keçi (Platia)' Bizim Adamız", Cumhuriyet, 16 Mayıs 1999, ss. 1-8.
"Turkish Foreign Policy and Practice as Evidenced by the Recent Turkish Claims to the Imia Rocks", http://mfa.gr/foreign/bilateral/imiaen.htm, B. Tarihi: 02/11/1999.
"Türkiye'ye Düşmanca Davranıldı", Cumhuriyet, 13 Mart 1999, s. 11.
"U.S. Department of State, Human Rights Reports for 1999: Greece", 1999 Country Reports on Human Rights Practices, http://www.state.gov/human_rightts/1999_hrp_repot/greece.html B. Tarihi: 07/06/2000.
"Var Olabilmek İçin", Kathimerini, 22 Ekim 1980.
"White Paper for the Armed Forces"; http.//www.mod.gr/english/index.htm
"Yunanistan, İran ile Anlaşma İmzalamıyor", Cumhuriyet, 4 Temmuz 1999, s. 11.
"Yunanistan'a Yılmaz'dan Sert Uyarı",Milliyet, 1 Mayıs 1998, s.17.

İnternet Siteleri

http://www.ahepa.org/
http://www.ahiworld.com/lobby.html
http://www.mfa.gov.tr
http://mfa.gr/ykran/1998/s300981231.htm
http://www.icao.int/
http://www.mfa.gov.tr/grupa/ad/ade/aded/aded1/3.htm, B. Tarihi: 20/09/1999.
http://www.mfa.gr/thesis/summer98/security.htm B. Tarihi :02/03/1999.
http://www.nato.org.tr/pressreleases/pressreleases/reflagging.htm;
http://www.omogenia.com/organization.htm
http://www.stratfor.com/services/giu/070199.ASP; B. Tarihi:17/08/1999.
http://www.turinfonet.org.tr/frame/documents/lettercem.html B. Tarihi: 19.02.2000.
http://www.turinfonet.org.tr/frame/documents/letterpapan.html B. Tarihi: 19.02.2000.
http://www.un.org/Depts/los/index.htm .

Gazeteler 
 

A.A. 17 Eylül 1990
A.A. 23 Eylül 1990.
A.A. 22 Temmuz 1990.
ABC TV, 27 Mart 1987
AFP, 20 Mayıs 1976
Akajans, 8 Kasım 1983.
Akropolis, 29 Mart 1982.
Akropolis, 9 Mart 1982.
Akropolis, 21 Şubat 1981.
Akropolis, 22 Ekim 1980.
Akropolis, 17 Mayıs 1978.
Akropolis, 31 Mart 1978.
Akropolis, 29 Mart 1978.
Akropolis, 18 Mayıs 1976.
AP, 18 Ekim 1983.
Apoyevmatini, 19 Aralık 1984.
Apoyevmatini, 3 Aralık 1982.
Atina Haber Ajansı, 20 Aralık 1984.
Atina Haber Ajansı, 5 Mayıs 1984.
Atina Radyosu, 30 Mart 1987.
Atina Radyosu, 17 Aralık 1984
Atina Radyosu, 2 Aralık 1983.
Atina Radyosu, 7 Mayıs 1984.
Atina Radyosu, 2 Nisan 1984.
Atina Radyosu, 13 Mart 1984.
Atina Radyosu, 14 Ağustos, 1983.
Basın Yayın Enformasyon (BYE), 5-6 Mart 1987.
BBC2 27 Mart 1984.
BYE, 27 Mayıs 1988.
BYE, 4 Mart 1988.
BYE, 29-30 Temmuz 1987.
BYE, 6 Mart 1987.
BYE, 23 Haziran 1986.
BYE, 18 Aralık 1984.
BYE, 19 Aralık 1984
Cumhuriyet, 23 Ağustos 1999
Cumhuriyet, 29 Mart 1987.
Cumhuriyet, 27 Mart 1987.
Cumhuriyet, 3-10 Mart 1984
Cumhuriyet, 19 Ekim 1982.
Cumhuriyet, 22 Aralık 1981.
Cumhuriyet, 9-13 Aralık 1981.
Demokratikos Logos, 24 Nisan 1986.
Die Welt, 20 Aralık 1984.
Eksormisi, 17 Mayıs 1978.
Elefteros Kosmos, 5 Eylül 1982.
Elefheros Kosmos, 20 Ocak 1982.
Eleftheros Tipos, 17 Aralık 1984.
Eleftherotipia, 8 Eylül 1986.
Eleftherotipia, 20 Aralık 1984.
Eleftherotipia, 8 Ocak 1982.
Eleftherotipia, 7 Ocak 1982.
Eleftherotipia, 22 Ekim 1980.
Eleftherotipia, 24 Aralık 1979.
ERT-2, 8 Mart 1984.
ERT-2 TV, 16 Kasım 1983.
Ethnikos Kiriks, 21 Mayıs 1976
Ethnos, 5 Mart 1982
Fileleftheros, 22 Şubat 1986.
Fileleftheros, 12 Ocak 1982.
Financial Times, 30 Mart 1987.
Financial Times, 25 Mart 1987
General Anzeiger, 29 Nisan 1986.
Haravgi, 10 Ocak 1982.
Hürriyet, 23 Ağustos 1999
Kathimerini, 19 Aralık 1984
Kathimerini, 15 Ocak 1982.
Kathimerini, 13 Ocak 1982.
Kathimerini, 12 Mart 1981.
Kathimerini, 22 Ekim 1980.
Keesing's Contemporary Archives, October 6 1976, s. 27988.
Kıbrıs Rum Basını, 22 Eylül 1983.
Kiryakatiki Eleftheritipia, 29 Mayıs 1988.
Kiryakatiki Eleftherotipia, 10 Ocak 1982.
Kiryakatiki Eleftherotipia, 5 Mart 1980.
Mesimvrini, 11 Ocak 1982.
Mesimvrini, 10 Ocak 1982.
Milliyet, Aralık 1979.
Milliyet, 23 Temmuz 1976.
New York Times, 25 Mart 1987.
Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazete, 18 Temmuz 1974.
Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazete, 18 Temmuz 1973.
Reuter, 5 Mart 1987.
Simerini, 10 Ocak 1982.
Rizospatris, 21 Ağustos 1990.
Rizospatris, 18 Aralık 1984
Rizospatris, 22 Ekim 1980
Ta Nea, 20 Ocak 1982
Ta Nea, 7 Ocak 1982.
TBMM Tutanak Dergisi, 16 Aralık 1955.
To Vima, 18 Aralık 1984.
To Vima, 16 Mart 1982.
To Vima, 9 Mart 1982.
To Vima, 16 Ocak 1982.
To Vima, 15 Ocak 1982.
To Vima, 13 Aralık 1981.
To Vima, 4 Nisan 1981.
To Vima, 11 Mart 1980.
To Vima, 19 Mayıs 1976.
Vradini, 9 Ocak 1982.
Vradini, 17 Mayıs 1978.
Vradini, 7 Mart 1978.
Wall Street Jurnal, 31 Mart 1987.
Yunanistan'ın Sesi Radyosu, 20 Ağustos1990.
Yunanistan'ın Sesi Radyosu, 19 Temmuz 1990.
Yunanistan'ın Sesi, 6 Mart 1987.

Çarşamba, 18 Nisan 2018 08:01

SONUÇ (devam)

Yazan

SONUÇ
(devam)


İki ülke arasındaki ilişkilerin yönelimini doğrudan etkilemiş olması bakımından, Kıbrıs konusunun Türk  ve Yunan iç politikasında gündeme getirilmesi ve bunun, iki ülke arasındaki ilişkileri bozan bir nitelik kazanması ilginç bir örnek oluşturmaktadır. Gerek Yunanistan'da gerekse Türkiye'de hükümetler, Kıbrıs'ın statüsünde değişikliğe yol açabilecek gelişmelerde dengeli davranmaya özen göstermiş ve kamuoyunun ulusçu isteklerine karşı ilgisiz kalmayı tercih etmiştir. Ancak, kamuoyunun artan ilgisi, bunun iç politikada siyasi partilere oy birikimlerini artırabilecek, saygınlıklarını artırabilecek bir fırsat olarak görülmeye başlanması hükümetlerin bu konuda daha atak politikalar izlemelerine yol açmıştır. Dolayısıyla, süreç içerisinde, hükümetlerin iç ve dış politikadaki başarıları kamuoyunun yoğun ilgisini çeken Kıbrıs konusunda izledikleri politikaların başarılı olup olmadığına bağlı hale gelmiş; iç politika çekişmelerinde hükümet - muhalefet arasında yaşanan tartışmalarda ulusal çıkarlardan ödün verildiği, ulusal dış politikanın terk edildiği suçlamaları yapılmıştır. Bu durum, iki ülke arasındaki ilişkilerde tarafların ortak çözüme ulaşmak için göstereceği esnekliği kısıtlamıştır.

Bu bağlamda, Türk-Yunan uyuşmazlığında en ilginç dönem 1974 Kıbrıs Barış Harekatı ile başlayan süreç olmuştur. Türkiye açısından ele alındığında, Ecevit'in başbakanlığında yürütülen CHP-MSP koalisyon hükümetinin dağıtılarak bir erken seçime gidilmek istenmesinin ardında Kıbrıs'ta sağlanmış olan askeri/diplomatik başarının oya dönüştürülmek istenmesinin yattığı söylenebilir. Koalisyon hükümetinin CHP kanadı, Kıbrıs olaylarında sağlanmış olan başarıyı iç politikada propaganda konusu yaparak seçmen desteğini kendi yanlarına çekmek istemiş ve bundan yararlanarak iktidara tek başına gelme çabası içerisine girmiştir. Bir hükümetin kendince uygun bulduğu bir zamanda seçime gidilmesini anlayışla karşılamakla beraber, bunun gerçekleşebilme olasılığını araştırmadan girişilen bu hareket, Türkiye'yi uzun süre siyasi istikrarsızlığa sürüklemekle kalmamış, dış politika açısından da Türkiye'nin Kıbrıs konusunda izlediği kararlılığı sekteye uğratarak çözüm olanağının kaçırılmasına yol açmıştır.

Yunanistan açısından da benzer kaygıların etkili olduğu söylenebilir. 1974 Kıbrıs Barış Harekatının yol açtığı olaylar Yunanistan'da sivillerin yeniden iktidara gelebilmelerine uygun ortamı sağlamış; Karamanlis hükümetine ülkede yeniden demokrasinin yerleştirilmesi olanağını kazandırmıştır. Karamanlis Hükümeti, Yunan ulusal bütünlüğünün sağlanması, ordu/siyasiler/halk  arasındaki cunta dönemi karşıtlıkların giderilmesinde Türkiye ile olan uyuşmazlıkları vurgulayarak bir dış tehditin varlığını gündemde tutmaktan yararlanmıştır.

Diğer yandan; 80'li yıllar boyunca Papandreu'nun izlemiş olduğu pragmatik yaklaşımlar içerisinde PASOK'un başarılı bir politika sergileyebilmesi için gerekli ortamın sağlanmasında sürekli olarak, bir Türk tehditi/tehlikesi iddiasından yararlandığı görülmüştür. Yunanistan'ın NATO askeri kanadına dönüşüne gerekçe olarak Türkiye'nin Yunanistan'ı tehdit etmekte olduğu savından yararlanıldığı gibi; ABD ve NATO ile ilişkilerde daha bağımsız bir politikanın izlenmesinde de Türk tehditi savlarından yararlanılmıştır. Yunanistan'ın silahlanmaya ağırlık vermesi çabalarında da aynı sav ileri sürülmüştür. Ayrıca, muhafazakar hükümetlerin Yunanistan'ın ulusal çıkarlarını Türkiye karşısında etkin bir biçimde savunamadıklarını ileri süren PASOK, kendisinin daha kararlı bir dış politika izleyeceği iddiasıyla ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla, PASOK'un iktidara gelmesiyle birlikte, Türkiye ve Yunanistan arasındaki diyalog kesintiye uğramış, diyaloga yeniden başlanılması için ön şart ileri sürülmeye başlanmıştır.

Silahlı kuvvetlerin Türk-Yunan uyuşmazlıklarına ilişkin olarak izlediği yaklaşımların ilişkilerin yönelimini etkilemesi bakımından ayrı bir yönü bulunmaktadır. Gerek Yunanistan'daki 1967 askeri cunta dönemi; gerekse Türkiye'deki 1980 ihtilaliyle yaşanan askeri dönem, Türk-Yunan ilişkilerinin yönelimini etkileyen önemli davranışlar sergilenmiştir. 1967 askeri cuntası, Yunanistan'da iktidarı ele geçirmesinin ardından kamuoyunda oluşan cunta karşıtı hareketleri önlemek ve saygınlığını kazanmak amacıyla Kıbrıs'ın Yunanistan'a bağlanmasını sağlamak istemiştir. Ancak, Türkiye ile yapılan diplomatik görüşmelerin bu konuda başarısızlıkla sonuçlanması üzerine Kıbrıs'ta Türk toplumuna yönelik şiddet hareketlerine girişilmesinin yol açtığı gelişmeler Yunan askeri cuntasının saygınlığından daha da kaybetmesine neden olmuştur.

1974 Kıbrıs olayları sırasındaki tutumuyla da Yunan askeri cuntasının benzer davranış içerisinde olduğu görülmüştür. Askeri cunta, saygınlığını kazanmanın yolu olarak Kıbrıs'ın Enosis yoluyla Yunanistan'a bağlanmasını görmüş ve bu da askeri cuntanın sonunu hazırlamıştır. Bu durum aynı zamanda Türk-Yunan ilişkilerinde olumsuz değer yargılarının keskinleştiği bir sürecin de başlangıcını oluşturmuştur.

Türkiye açısından ise; 1980'de askerler, ihtilalin uluslararası kamuoyunda tepki ile karşılanmasını önlemek, ihtilalin gerekli olduğunu kabul ettirmek için Türk-Yunan ilişkilerinde uzlaşmazlık yaratan Yunanistan'ın NATO askeri kanadına geri dönüşünü veto etme kararından vazgeçmiştir. Bu durum, Türk-Yunan ilişkilerinde stratejik/taktik engellerin Yunanistan yararına bozulması ile sonuçlanmış; Türkiye'nin AET/AB'ne tam üyelik başvurusu sırasında Yunanistan'a karşı kullanabileceği bir koz böylece elden kaçırılmıştır.

Sonuç olarak; Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkilerde tarafların yaklaşımlarını etkileyen öğeler çerçevesinde değerlendirildiğinde, Türkiye ve Yunanistan arasında karşılıklı güvenin, barış ve dostluğa dayalı işbirliğinin uzun zaman alacağı görülmektedir.

Bu süreç içerisinde, tarafların çözüme yönelik diyalog ortamının sağlanmasında gösterecekleri kararlılığın karşılıklı güvenin kurulmasına olumlu katkı sağlayacağı düşünülebilir. Buna bağlı olarak, taraflar arasında sıcak bir çatışmanın ilişkilerde yaşanan çözümsüzlüğü gidermeyeceği gibi, bir takım yeni sorunlara yol açacağı gerçeği göz ardı edilmeden; tarafların, bazı sorunların çözümünü zamana bırakarak aralarındaki güveni artırmaya yönelik davranışlar içerisinde olmaları gerekmektedir.

Türkiye ve Yunanistan arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde güçlük yaratan nokta, her iki ülkede de siyasi kültüre egemen olan çatışmacı anlayıştır. Taraflar, aralarındaki sorunları uzlaşarak çözmek yerine çatışarak çözmek konusunda oldukça inatçı bir yaklaşım sergilemektedir. Demokratik yapılaşmanın toplumun tüm yapısına egemen kılınması, demokratik ilke ve kurumların bu ülkelerde kökleşmesi ile beraber, tarafların aralarındaki sorunları çözmek konusundaki kararlılıklarının artacağı ve başvuracakları yöntemlerin daha barışçıl ve uzlaşmaya dönük olacağı düşünülebilir.

Demokratikleşme çabalarının başarıya ulaşması ölçüsünde, topluma egemen olacak olan hoşgörü ortamının, hükümetlerin, ulusçu yaklaşımların üstesinden gelmelerine olanak sağlayacağı dolayısıyla, dış politikada duygusal yaklaşımların yerini akılcı, dengeli, tutarlı, ortak çözümler arayan yaklaşımların alacağı söylenebilir. Bu durum, sonuçta hükümetlerin ortak, kalıcı, adil bir çözüme ulaşmaları için gereken esnekliği göstermelerine ve varılacak çözümün ulusal kamuoylarına daha rahat kabul ettirilmesine de olanak sağlayacaktır.

İki ülke arasındaki sorunlar açısından çözümü engelleyen en önemli sorun Kıbrıs'a tanınacak statüden kaynaklanmaktadır. Bu sorun, Türkiye ve Yunanistan'ın Kıbrıs'ın egemenliği üzerinde hak sahibi olarak ortaya çıkmaktan vazgeçmeleriyle büyük ölçüde çözümlenebilir. Kıbrıs'ta yaşayan iki toplumun iki kesimli bir yapı içerisinde geleceklerini Yunanistan ve Türkiye'den bağımsız olarak yönlendirme kararlılığını göstermeleri gerekmektedir. Taraflardan birinin Türkiye veya Yunanistan'a ilhak etmeyi amaçlayan yaklaşımlar içinde olması bu konudaki çözümsüzlüğün ve gerginliğin sürmesi demektir. Burada önemli olan, çözümün ne denli Türk ya da Yunanlı olması değil, Kıbrıs gerçeğine uygun olmasıdır.

Ege Denizi'ne ilişkin sorunlar ise, taraflar arasında sağlanacak olan güven ve işbirliğine koşut olarak çözümlenebilecek niteliktedir. Adaların silahlandırılması, ulusal hava sahasının 10 mile genişletilmek istenmesi, FIR sorumluluk bölgelerinin saptanmasında gösterilen duyarlılık, NATO komuta kontrol bölgeleri konusunda çıkan görüş ayrılıkları büyük ölçüde teknik niteliktedir. Taraflar, birbirlerini ulusal çıkarları, toprak bütünlükleri, ulusal güvenlikleri açısından potansiyel tehdit unsuru olarak görmekten uzaklaştıkları ölçüde bu sorunlara ilişkin görüşlerinde sergiledikleri katılıkların gerekçeleri de ortadan kalkacaktır.

Bu bağlamda, iki ülke arasında Ege Denizi'ne ilişkin sorunlar arasında en önemli olanları, birbiriyle yakından ilintili olması bakımından, ulusal karasularının 12 mile genişletilmek istenmesi ve kıta sahanlığı sınırlarının belirlenmesi konularıdır. Bu iki soruna bulunacak çözüm Türkiye ve Yunanistan arasında ulusal egemenlik sınırlarının dolayısıyla statükonun/dengenin yeniden belirlenmesi demek olduğundan, her iki ülkenin göstermiş oldukları duyarlılık anlaşılır niteliktedir. Burada önemli olan ve çözüme ilişkin olarak tarafların yaklaşımlarını etkileyen nokta, tarafların ulusal güvenlik kaygılarından uzaklaşarak olaya hukuki/siyasi açıdan bakmalarıdır.

Ege Denizi'nde karasularının 6 mil olarak saptanmış olması, gerçekte, günümüz koşullarında gerek Türkiye gerekse Yunanistan açısından olduğu kadar bu denizden ve boğazlardan yararlanan üçüncü ülkelerin de çıkarlarına en uygun şekildir. Karasularının 12 mile genişletilmek istenmesi ise, Yunanistan'ın bu denizdeki kıta sahanlığı sınırlarının belirlenmesi görüşmelerine geçildiğinde, Türkiye'ye karşı izlenecek olan strateji ve taktikle ilgilidir. Karasularının 12 mile genişletilmesi durumunda Türkiye'nin bu denizden yararlanacağı alanların daralması ve ancak karasuları sınırının genişliği oranında bir kıta sahanlığına sahip olması Türkiye'nin duyarlılığını ortaya çıkarmaktadır. Bu bağlamda, Yunanistan'ın kıta sahanlığı ve karasuları sınırlarının belirlenmesinde göstermiş olduğu duyarlılık da büyük ölçüde, Türkiye'ye yakın Yunan adalarının statüleriyle yakından ilgilidir. Türkiye'nin öne sürdüğü doğal uzantı kavramı ve adalara ancak karasularıyla sınırlı bir kıta sahanlığı hakkı tanınması görüşüyle gerçekte, Yunanistan'ın egemenliğindeki adaları çevrelemek ve ortamı uygun gördüğünde de ilhak etmek istediği düşünülmektedir.

Bu konudaki şüphelerin giderilmesi bakımından tarafların, birbirlerine karşılıklı garantiler vermeleri düşünülebilir. Türkiye, Yunanistan'ın ulusal sınırları ve bu arada da Yunan adaları üzerinde herhangi bir istemi olmadığını açıklayarak gerekli güvenceleri verebilir. Bu, Türkiye'nin Yunanistan karşısında zayıflığını değil, bu konudaki samimiyetini gösterir. Yunanistan'ın da aynı iyi niyeti göstererek yapılacak kıta sahanlığı görüşmelerinde akılcı, tutarlı, her iki ülke çıkarlarını gözeten ve dengeleyen bir sınırlandırmaya olumlu yaklaşması gerekmektedir.

Taraflar, ulusal kıta sahanlığı sınırlarının belirlenmesi için yapılacak görüşmeler sırasında hangi yöntemlerin sınırlandırmada esas alınacağı konusunda görüş ayrılığı içerisinde olabilirler, ancak, bu görüş ayrılığı, taraflar arasında yapılacak görüşmelerde giderilemediği taktirde, uluslararası hakem kuruluşlarından ve Uluslararası Adalet Divanı'ndan bu uyuşmazlıkta uygulanacak yöntemlerin açıklığa kavuşturulması konusunda gerekli yardımı istemek mümkündür. Dolayısıyla, taraflar kendi özgür iradeleriyle bir sınırlandırmaya ulaşamazlarsa, uluslararası hukuk uyarınca saptanacak yöntemle elde edilecek olan çözümü kabullenmek ve bunları ulusal kamuoylarına da kabul ettirmek seçeneği her zaman vardır. Aralık 1999 Helsinki Zirvesi ile Türkiye bu yükümlülük altına girmekte sakına görmemiştir. Ancak burada sürecin başarısını olumlu ya da olumsuz etkileyecek nokta, Yunanistan'ın 2004 yılına değin, Türkiye ile arasındaki sorunların varlığını ve esasını görüşmek üzere görüşmelere samimi olarak katılıp katılmayacağıdır.

Diğer yandan, iki ülke arasındaki bir başka sorun olan azınlıklar konusu da bu ülkeler arasında kurulacak olan güvene dayalı işbirliği ve bu ülkelerde yerleştirilecek olan demokratik ilke ve kurumların tam bir işlerliğe kavuşturulması halinde çözümlenebilecektir. Gerek Yunanistan'da gerekse Türkiye'de azınlıkların anlaşmalardan doğan hak ve statülerinin sürekli ihlal edilmekte olduğu savları, ancak bu ülkelerde ekonomik, siyasi, kültürel, toplumsal ayrımcılığın demokrasi, insan temel hak ve özgürlükleriyle, kısaca evrensel değerlerle bağdaşmadığı anlaşıldığında ortadan kalkabilecektir. Aslında, Avrupa Birliği çerçevesinde kurulacak ilişkiler bağlamında düşünüldüğünde, azınlıkların statüleri üzerinde o denli uzun boylu düşünmeye gerek yoktur. Birliğe üye ülkeler arasında coğrafi sınırların yerini insanların serbestçe dolaşmalarına, yerleşmelerine, ekonomik/siyasal yaşama katılmaya bırakacağı düşünülürse, klasik anlamda bir azınlıklar sorunundan söz etmek güçleşecektir. Bu insanların bulunduğu ülkenin sosyo-politik, kültürel ve ekonomik yapısıyla bütünleşmesi gerekecek, buna aykırı davranışlar ise, bir insan hak ve özgürlüklerinin ihlali niteliğinde olacaktır. Nitekim son yıllarda Yunanistan'ın Batı Trakya Türk azınlığı üzerindeki ihlalleri belirgin bir biçimde gidermeye başlamış olması, bu yöndeki beklentileri arttırmaktadır. Kısaca, üye ülkeleri vatandaşları ulusal kimliklerinden sıyrılıp Avrupa yurttaşı olarak görülmeye başlanacaktır. Bunun başarı şansı ise, ortak Avrupa ülküsünün başarılabilmesine ve Türkiye'nin de bu girişimlerin içerisinde yer almasına bağlı olacaktır.

Türkiye ve Yunanistan arasında kalıcı bir dostluk, barış ve işbirliğinin kurulabilmesi çerçevesinde her ülke insanına büyük görevler düşmektedir. İki ülke arasında ilişkilerin çatışmadan işbirliğine, uzlaşmaya dönüşeceği süreç içerisinde, tüm siyasiler, basın yayın organları, baskı ve çıkar grupları iki ülke arasında kurulacak ilişkileri bozacak, gerginliği, görüş ayrılıklarını keskinleştirecek davranışlardan kaçınmak zorundadır. Bu zorunluluk, sadece günümüz Türk-Yunan halklarının daha özgür ve refah bir yaşam sürmeleri açısından değil, aynı zamanda, bölgeye barışın hakim olması ve gelecek kuşaklar arasında düşmanlıkların yeniden ortaya çıkmasını  önlemek için de kaçınılmazdır. Umudumuz, halklar arasındaki kardeşliğin ve barışın kalıcı olması için gösterilecek çabaların sergilendiği sürecin başarılı olmasında herkesin üstüne düşen görevi hakkıyla yerine getirmesidir. Türk ve Yunan halkları, tarihsel süreç içerisinde defalarca karşı karşıya gelmenin doğurduğu acılarla bir daha karşılaşmasın; barış ve daha iyi bir gelecek tüm insanların olduğu gibi, Türk ve Yunan halklarının da en doğal hakkıdır. 

Çarşamba, 18 Nisan 2018 08:01

SONUÇ

Yazan

SONUÇ

 

Türkiye ve Yunanistan arasında 1999-2000 sürecinde başlayan ılımlı diyalog çabaları iki ülke arasındaki sorunlara bağlı olarak yıllardır süren gerginliğin çözümlenebileceğine ilişkin umutları attırırken beraberinde bunun kolay olmayacağına ilişkin düşünceleri de getirmektedir. İki ülke arasındaki ilişkilerin ve uzlaşmazlığın sadece iki ülke siyasilerinin kişisel iradeleri ile çözümlenemeyecek nitelikte oluşu ve yapısal pek çok faktörün sorunların çözümünü güçleştirdiği dikkate alındığında bu  durum hiç de yanlış değildir. Türk - Yunan ilişkileri gerek aktörleri, gerek değişkenleri ve gerekse uzlaşmazlıkların odaklandığı konular bakımından çok çeşitlilik gösteren bir nitelik taşımaktadır. Bu niteliğiyle ele alındığında,   iki ülke arasındaki uyuşmazlık konularının kısa sürede tüm aktörleri memnun edecek ve kalıcı olacak bir çözüme kavuşturulabilme olasılığı çok düşüktür. Bununla birlikte, 1999-2000 süreci Türk - Yunan ilişkilerinin çözümü için gereken kimi ön şartların sağlanabilmiş olduğunu gösteren gelişmeleri ortaya çıkardığından uyuşmazlığın çözümüne ilişkin umutları da arttırmaktadır.

Yunanistan'ın Öcalan ve PKK'ye vermiş olduğu desteğin doğrudan Türkiye'nin ulusal bütünlüğü ve egemenliğine yönelik bir saldırı olarak  algılanmış olması, Yunanistan'da 1974'ten bugüne karşılaşılan en ciddi savaş olasılığı olarak değerlendirilmiş olması ve ardından da Türkiye'nin askeri güç kullanma seçeneğini elinde bulundurmakla birlikte diplomasiyi tercih etmesi ve görüşme sürecini başlatması, Türkiye ve Yunanistan arasındaki uyuşmazlıkta önemli bir aşamaya geçilmesini sağlamıştır. Bu aşamada ise, bir yanıyla üzücü ve fakat diğer yanıyla da etkisi bakımından oldukça yararlı bir gelişme yaşanmıştır; 17 Ağustos 1999 Marmara depremi. Deprem sonrasında iki ülke halkları arasında yaşanan dayanışmanın ulusal hükümetler ve kitle iletişim araçları üzerinde oluşturduğu etki, siyasilerin fanatik ulusçu yaklaşımlardan uzaklaşarak daha yapıcı ve diyalog süreci içerisinde uzlaşıcı öneriler yapabilecekleri esnekliği sağlayıcı politikalar üretebilmelerini kolaylaştırmıştır.

Yapısal olarak ele aldığımızda, sistem boyutunda, Türkiye'nin hala en önemli aktör durumundaki ABD ile olan stratejik ortaklığının ve bu ortaklığın dayanmış olduğu ilişkilerin ve çıkarların gerek Türkiye'nin içsel yapısında gerekse bölgesel düzeyde istikrarı zorunlu kılması Türkiye'nin gereksinim duymuş olduğu dış desteği yakalayarak sorunlarını çözme kararlılığını göstermesini kolaylaştırmıştır.

Türkiye'nin bu süreçte Yunanistan ile olan uyuşmazlıklarını algılayışı ve bu konudaki yaklaşımının Yunanistan'a yansıması Türkiye'nin Yunanistan üzerinde herhangi bir toprak talebinin olmadığı ve var olan uyuşmazlığın niteliğinin de egemenlik  haklarına yönelik bir tehdit olarak değil çıkar çatışması olarak değerlendirilmesi gerektiği yönünde olmuştur. Bu durum Yunanistan'ın Türkiye'den duymuş olduğunu dile getirdiği tehditin doğudan geldiğine ilişkin söyleminin de değişmesine yol açabilecek bir değişiklik olmuştur. Dolayısıyla Yunanistan Türk tehditinin azalmış olduğuna inandığı bu dönemde tehdit algılamalarını giderebilecek güvenlik kaynağını AB çerçevesinde edinmeye çalışmıştır.

Çağdaş Yunanistan ve Türkiye'nin, ikili ve çok yönlü ilişkilerinin şekillenmesine zemin oluşturan Lozan Barış Antlaşması'nın kabulünden bu güne iki ülke arasındaki ilişkilere konu edilecek pek çok yeni gelişme yaşanmıştır. Bu gelişmelerden bir büyük bir kısmı uluslararası siyasal sistemin geçirmiş olduğu değişim sürecinde ortaya çıkan ve ulus devletlerin egemenlik hak ve sorumluluklarına yeni yorumlar getiren gelişmeler sonucu ortaya çıkmıştır. Uluslararası hukukun henüz emekleme devresinde olduğu yüzyılın başında iki ülke arasında kurulmuş olan statünün bu gelişmelerden ve yeni yorumlardan etkilenmemesi düşünülemez. Kaldı ki, coğrafi konumu dolayısıyla stratejik bir bölgede bulunan her iki ülkenin, üç denizi ve anakarayı birbirine bağlayan ve uygarlıkların geçiş yolu üzerinde olan iki kıyıyı paylaşıyor olmaları zaten yeterince bu ülkelere sorun yaratabilecek nitelikte olmuştur. Ege Denizi'nin coğrafi yapısı ve bu denizde ulusal egemenlik sınırlarının belirlenişi de, uluslararası deniz hukukuna ilişkin gelişmelere bağlı olarak, bu devletler arasında statükoyu yeniden belirleme gereğini ortaya çıkarmıştır.

Türk - Yunan ilişkilerinin insanlık için kısa tarihi, büyük ölçüde uluslararası siyasal sistemdeki değişikliklere bağlı olarak şekillenmiştir. Uluslararası siyasal sistemde dengeler kurulurken de bozulurken de Türkiye ve Yunanistan, bu değişikliklerden önemli ölçüde etkilenen ülkeler olmuşlardır. Bu süreç içerisinde uluslararası toplumda meydana gelen değişiklikler tüm insanlık tarihinde yaşanmış olan değişikliklerden daha köklü ve kısa sürede gerçekleşmiştir. Yüzyılın başında uluslararası toplumun temel aktörlerinin kimlerden oluşacağı belirlenirken, yaşanan yıkıcı savaşın olumsuz etkilerini ortadan kaldıracak ve savaşı engelleyecek barışçıl ve uluslar üstü olmayı hedefleyen bir kapsayıcı örgüt kurulmaya çalışılmış ve uluslararası hukukun yazılı hale getirilmesi için uğraş verilmiştir. Bir yandan uluslararası toplumu oluşturan devletler arasındaki egemenlik ilişkilerinin yazılı sınırları belirlenmeye çalışılırken, diğer yandan, egemen devletler arasında ve eski sömürgelerde emperyalist mücadeleler yaşanmıştır. Yüzyılın ilk yarısı bu mücadelelerle birlikte ikinci ve daha yıkıcı bir savaşa daha sahne olmuştur. Bu savaş uluslararası toplumda olduğu kadar Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkilerde de köklü  değişikliklerin yaşanacağı bir süreci doğurmuştur.

Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkilerde yaşanan uyuşmazlık havası, bu ülkeler arasında kurulmuş olan statükonun değişmiş olduğunu göstermektedir. Lozan Barış Antlaşması ile gerçekleştirilen iki ülke arasındaki dostluk, barış ve karşılıklı güven havasının yerini günümüzde iletişimsizlik, güvensizlik, çıkar çatışması almıştır.

Uluslararası siyasal sistemdeki değişimlere koşut olarak Türkiye ve Yunanistan arasındaki denge de değişmiştir. Bu ülkelerin uluslararası politikadaki öncelikleri farklılaşmış, beklentileri başka konular üzerinde yoğunlaşmıştır. Buna karşın, Lozan Barış Antlaşması, kurulan yeni  uluslararası denge koşulları ve tarafların beklentilerine ayak uyduramamıştır.

Günümüzde uyuşmazlık, büyük ölçüde, oluşturulacak yeni denge ve statükonun hangi ülkenin çıkar ve beklentilerini maksimize edeceği üzerinde yoğunlaşmıştır. Nitekim, diplomatik, siyasi, hukuksal çözüm yolları taraflardan biri veya ikisinin de karşı çıkmaları dolayısıyla uyuşmazlığa uygulanamadığı için ve sıcak bir çatışmadan yararlanarak uyuşmazlığı kendi görüş ve çıkarlarına göre çözme olasılığı da çok büyük riskler taşıdığı için, günümüzde, uyuşmazlığın kilitlenmiş olduğunu söylemek mümkündür.

Zaman zaman, iki ülke arasında diyalog sürecinin yeniden başlatılarak uyuşmazlık konularının görüşülmesine yönelik çabalar sergilenmesine karşın çeşitli nedenlerden dolayı bu diyalog arayışları somut bir sonuca ulaşamamaktadır. Türkiye ve Yunanistan arasındaki uyuşmazlık konularından bazıları gerçekte başka ülkeler arasında da uyuşmazlık konusu olarak görülebilmektedir. Özellikle Deniz Hukuku'na ilişkin konular bunlar arasındadır. Karasularının genişletilmesi, kıta sahanlığının saptanması, ekonomik bölgelerin belirlenmesi gibi konular, uluslararası toplumda diğer devletler arasında da uyuşmazlıklara neden olabilmektedir. Türkiye ve Yunanistan açısından bu tür sorunlara ortak bir çözümün bulunamamasının pek çok nedeni var. Öncelikle, Ege Denizi'nin coğrafik/jeolojik yapısı bu denize kıyıdar olan ülkeler arasında yapılacak olan ulusal egemenlik haklarının sınırlandırılması görüşmelerinde sorunlar yaratabilecek niteliktedir. İrili ufaklı pek çok adanın bu denizde yer almasının yanı sıra adaların büyük bir çoğunluğunun Yunanistan'ın egemenliğinde olmasına karşın Türkiye'nin kıyılarını çevrelemiş olması deniz hukukuna ilişkin konularda yapılacak sınırlandırmalarda kolaylıkla görüş ayrılıkları doğurabilmektedir.

Diğer yandan, bu türden sınırlandırmalarda devletlerin egemenlik haklarının tartışma konusu olduğu dikkate alınırsa, tarafların göstermiş oldukları duyarlılığı anlayışla karşılamak gerek.; Üstelik hem Türkiye hem de Yunanistan, ulusal bütünlükleri, sınırları ve egemenlik hakları konusunda katı bir ulusal duyarlılık göstermektedir. Bu bağlamda, özellikle Kıbrıs konusunda ortaya çıkan görüş ve çıkar ayrılıklarının yaratmış olduğu çatışmacı ilişkilerin bu ülkeler arasında, Ege Denizi'nde, Deniz Hukukunu ilgilendiren konularda yapılacak görüşme sürecini olumsuz yönde etkilediği söylenebilir.

Bütün bunların yanı sıra, Türk-Yunan ilişkilerinde tarafların dış politika davranışlarını etkileyen ve uyuşmazlıkların sür gitmesine neden olan bazı temel ögelerden söz edilebilir. Araştırmamızın da özünü oluşturan Türk-Yunan ilişkilerinde tarafların dış politika davranışlarını etkileyen öğeler, birbiriyle ilintili üç ana grup çerçevesinde ele alınabilir.

Bunlardan ilki, Türkiye ve Yunanistan'ın paylaşmış oldukları tarihsel deneyimlerin ilişkilere getirmiş olduğu ayrımcı özelliklerdir. Bilindiği gibi, Osmanlı döneminde 400 yıl birlikte yaşayan Türk ve Yunan halkları ulus bilincinin yayılması ve ulus temeline dayalı bağımsız devletlerin kurulması sürecinde kendilerini çatışmanın içerisinde bulmuştur. Ulusal bağımsızlık savaşları, Türk ve Yunan halklarının dostluk, güven ve işbirliğine dayalı birlikteliğini sarsan bir etkileşim yaratmıştır. Etnik/dinsel kimlik ayrılığı, bu kez, ulusal kimlik ayrılığına dönüşmüştür.

Yunan ulusal kimliğinin oluşum süreci ve bu sürecin bağımsız bir Yunan devletinin kurulması ile sonuçlanması, uzun ve çatışmayla dolu olmuştur. Bu süreç, bir yandan Yunan ulus devletinin oluşumunu sağlayıp Osmanlı Devleti'nin çöküş sürecini hızlandırırken, diğer yandan da, gündeme azınlıklar sorununu çıkarmıştır. Özellikle, Osmanlı Devleti'nin Balkanlardan kopuşuna koşut olarak, hızlanan kitlesel göçlerle birlikte, istekleriyle veya istekleri dışında bu topraklar üzerinde kalan insanların hak ve statülerinin garanti altına alınması gereği ortaya çıkmış ve bu konudaki düzenlemeler ülkeler arasında sert tartışmalara yol açmıştır. Diğer yandan, ulusal sınırların belirlenmesi de güçlük doğurmuştur. Bu bağlamda, azınlıklar yeni kurulan devletlere sınırlarını genişletme çabalarında gerekçe oluştururken toprak kaybetmiş olan devletlere de kaybettikleri toprakları yeniden kazanabilme umudu vermiştir. Bu durumu Yunanistan'ın uzun yıllar dış politikasına ilke edinmiş olduğu Megali İdea kavramında görmek mümkün. Dolayısıyla, tarafların ulusal sınırlarını genişletme yolundaki her çabası halklar arasındaki ilişkilerin biraz daha düşmanlık tabanına oturmasına neden olmuştur.

Türkiye ve Yunanistan arasında ulusal bağımsızlık mücadeleleri ve kimlik kazanımı çabalarının bir başka yönü daha bulunmaktadır. Yunan ulusçuluğu Osmanlı/Türk kimliğine karşı çıkış niteliğini taşırken ve itici gücünü, etnik olarak Türklük dinsel olarak da Müslümanlık kavramlarına olan tepkiden alırken, Türk kimliğinin ulus tabanına oturması ve ulus tabanında bir Türk devletinin kurulması da belirli oranda bir Yunan karşıtlığı içermiştir. Bu yönüyle Yunan ulusal uyanışı, 400 yıllık bir esaret ilişkisine karşı çıkış niteliğinde görülürken Türklerin ulusal uyanışı, eski küçük ortağın yayılmacı isteklerine haklı bir karşı çıkış niteliğindedir.

Bir başka açıdan; Türk ve Yunan devletlerinin kurulması ve bu devletler arasındaki statükonun yapılan antlaşmalarla belirlenmesinden sonra da, toplumsal bilinçte ulusçu karşıtlığın sürdüğü gözlenmiştir. Bu durum, özellikle siyasiler arasında kurulan dostluk ve güvene dayalı işbirliğine rağmen halklar arasında aynı türden ilişkilerin kurulamamasından kaynaklanmıştır. Gerek ulus gerekse tarih bilincinin gelecek kuşaklara aktarımı sırasında izlenen yol halklar arasındaki ilişkilerin çatışmacı niteliğini ortadan kaldırmakta yetersiz kalmıştır. Halkların ulusal kişiliklere ilişkin yargı ve algılamalarından da görülebileceği gibi, ulus/tarih bilincinin yerleştirilmesi çabalarında bir tür uygarlık-barbarlık, Hıristiyanlık-Müslümanlık çekişmesi yaşanmış, her ülke kendi ulusal kimliğini ve tarihini yüceltme çabası içerisinde olmuştur.

Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkilerin yönelimini, tarafların dış politika davranışlarını etkilemesi bakımından, karşılıklı algılamaların oynadığı role gelince, günümüzde sürdürülen çatışmacı ilişkilerin bundan büyük oranda etkilendiğini söylemek mümkün. Kardak, S-300 Füzeleri, PKK-Öcalan olaylarının ardından Marmara ve Atina depremleri sırasında ulusal kişiliklere ve niyetlere ilişkin algılamaların düşmanlıktan dostluğa, savaştan barışa salınım gösterdiği görülmüştür.

Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkilerin zeminini ulusal egemenlik hak ve sınırlarının yeniden belirli bir statükoya bağlanması çabaları oluşturmakla birlikte, bu çabaların ortak ve kalıcı bir sonuca ulaşmasını engelleyen faktörlerden belki de en önemlisi, tarafların diyalog süreci içerisine girememeleri ve birbirlerine güven duyamamalarıdır.

Gerek Yunanistan gerekse Türkiye, birbirlerine duydukları güvensizlikle izleyecekleri politikaları aşırı bir duyarlılık göstererek oluşturmakta, sergileyecekleri herhangi bir davranışın sonuçta karşı ülkeye yarar sağlayabilecek olmasından çekinmektedirler. Aynı zamanda, karşı ülkenin sergilediği davranıştan da kuşkulanmakta ve bir art niyet aramaktadır. Bu durum, tarafların karar alma süreçlerinde hata yapma olasılıklarını  artırdığı gibi, ilişkilere gerginliğin hakim olmasına da yol açmaktadır.

Türk-Yunan ilişkilerinde her iki ülke de birbirlerinin niyetinden kuşku duymakta ve diğerine karşı güvensizlik beslemektedir. Yunanistan'a göre, Türkiye'nin Yunan adalarında gözü var ve şartların uygun olduğu  bir sırada Türkiye, Yunanistan'a saldırarak bu adaları kendine bağlayacaktır. Türkiye'ye göre ise, Yunanistan geleneksel hale gelmiş bulunan Megali İdea'dan  vazgeçmemiştir; Kıbrıs'ta olduğu gibi Ege Denizi'nde de Türkiye'yi dışlayarak Türkiye aleyhine genişlemek istemektedir. Diğer yandan, Yunanistan, Avrupa ile ilişkilerde sergilemiş olduğu yaklaşımla Türkiye'yi Avrupa'dan dışlamak istediğini göstermektedir. Türkiye ve Yunanistan arasındaki uyuşmazlık konularına çözüm bulunamadığı sürece tarafların birbirlerini çıkarları, ulusal egemenlikleri, toprak bütünlükleri ve yaşamsal çıkarları için potansiyel tehdit unsuru olarak görmeyi sürdürecektir.

Bütün bunların yanı sıra, tarafların diyaloglardan somut çözüm yolları üretilememiş olması karşısında kendi görüşlerinin haklılığını göstermek için fiili olaylardan yararlanmaları, tehdit ve tahrik algılamalarını yönlendirmiştir. 1974 sonrası dönem, bunun örnekleriyle doludur. Türkiye'nin MTA Sismik I-HORA araştırma gemisini Ege Denizi'nde petrol/sismik araştırma yapmakla görevlendirmesi, Yunanistan'ın 10 millik ulusal hava sahası iddialarını tanımadığını göstermek için askeri uçaklarını Yunan ulusal karasuları ile 10 millik kısım arasındaki bölgede uçurması, Yunanistan'ın Ege Denizi'ndeki adaları silahlandırması karşısında Türkiye'nin Ege Ordusu olarak adlandırılan Dördüncü Orduyu kurması, Kardak adalarına bayrak dikme yarışı, Kıbrıs'a S-300 füzelerinin konuşlandırılmak istenmesi bu arada sıralanabilir. Bu türden taktik/stratejik durum alışların tehdit, tahrik, saldırganlık örneği olarak görülmelerinin yanı sıra, kimi zaman her iki ülkede de siyasileri olduğu kadar basın ve kamuoyunu da heyecana sürükleyen ve sağduyudan uzaklaştıran olaylar yaşanmıştır. Böylesi durumlarda olumsuz algılamalar yerini yanlış algılamalara bırakmıştır. Bu ise, hükümetlerin güvenilirliğine gölge bırakabilecek sonuçlara zemin hazırlayabilmiştir.

Türk-Yunan ilişkilerinde tarafların birbirlerini karşılıklı olarak tehdit/tehlike kaynağı olarak algılamaları bakımından 1980'li yıllar, geçmiş yıllardan daha belirgindir. Papandreu'nun liderliğindeki PASOK hükümetleri döneminde, Türkiye ile Yunanistan arasındaki diyalog kesilmiş, Türkiye'nin Yunanistan'a yönelik açık bir tehdit kaynağı olduğu iddiası sıklıkla vurgulanmış, Türkiye'nin her durum alışı bu bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Hükümetlerin karşılıklı olarak dış politika davranışlarını belirlerken diğer ülkenin sergilemiş olduğu davranışları algılamada tehdit öğesine öncelik tanımaları, iki ülke arasında gerilimi arttırmış ve bir tür kısırdöngü yaratmıştır. Hükümetlerin karşılıklı olarak birbirlerinin niyetlerinden duymuş oldukları kuşku, bir yönüyle, kamuoyu oluşturma ve propaganda öğesine dönüştüğünde ise, her iki ülke halkları arasında barışçıl ilişkilerin kurulması daha da güçleşmektedir.

Türkiye ve Yunanistan arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde yaşanan güçlüklerden biri hiç kuşkusuz ulusal kamuoylarının iki ülke ilişkilerinde sergilemiş olduğu duyarlılıktan kaynaklanmaktadır. Her iki ülke halklarının birbirlerini yanlış/eksik tanımakta oluşları dikkate alındığında, tarafların görüşme süreci içerisine girdiklerinde sergileyecekleri esnekliği kısıtlamaktadır.

Aslında, Türk ve Yunan halklarının birbirleri hakkında edinmiş olduğu değer yargılarının her iki ülkede de ulusun yüceltilmesi ve devlete ulus kimliğinin kazandırılması, bu anlayışın gelecek kuşaklara aktarılması çabalarıyla yakından ilgili bulunmaktadır. Özellikle, temel eğitim sırasında genç kuşaklara Türk-Yunan halkları arasındaki ilişkileri çatışmacı boyutuyla aktarma çabası ve kendi ulusunu yüceltirken diğer ülke ulusunu kötüleyen bir anlayışın benimsenmiş olması, etkileri günümüz Türk-Yunan ilişkilerinde gözlenen bir yapılaşmaya yol açmıştır. Diğer bir deyişle, halklar arasındaki ilişkilerin çatışmacı nitelik göstermesinde bir tür kimlik kazanma mücadelesinin izleri görülmektedir. Giderek bu kimlik kazanma mücadelesi, Türklük-Yunanlılık çekişmesinden uygarlık-barbarlık karşıtlığına değin götürülebilmektedir. Böylesi durumlarda halkların karakteristik özellikleri dile getirilirken taraflar kendileri için övücü, yüceltici diğer halk için küçültücü sıfatlardan yararlanmakta ve genellemeye gitmektedirler; "Türk barbardır", "Türk cahildir", "Türk saldırgandır" ya da "Yunanlı zalimdir", "Yunanlı yaygaracıdır" gibi.

Türk-Yunan ilişkilerinin yönelimini etkilemesi bakımından, her iki ülke halklarının birbirleri hakkındaki değer yargıları, imaj ve algılamalarının halkların  karakteristik özelliklerini bütünüyle yansıtmaktan uzak olduğu görülmektedir. Gerek temel eğitim sırasında verilen tarih ve ulus bilincinin yanlı ve gerçeği bütün olarak yansıtmaktan uzak oluşu, gerekse günlük yaşamda Türk-Yunan sorunlarına ilişkin bilgi/haber akışının sansasyonel/propaganda yönünün ağırlıklı olarak verilmesi, insanların olayları kimi önyargı ve olumsuz/yanlış algılamaların etkisinde kalmadan yorumlamalarını güçleştirmektedir. Dolayısıyla, halklar birbirlerini eksik tanımakla kalmamakta, aynı zamanda, yanlış tanımaktadırlar.

Karşı ülkeye ve bu ülke halklarına ilişkin toplumsal bilinçte yer eden değer yargıları ve  imajlar, bunların örtük etkisi altında oluşan algılamalar, özellikle iki ülke arasında hükümetler düzeyinde de desteklenen dostluk, barış ve işbirliği dönemlerinde kişilerin/toplumun günlük yaşamında doğrudan etkili sonuçlar doğurmaktan uzak kaldığı için pek fazla dikkat çekmemektedir; buna karşın, iki ülke arasındaki sorunların barışçıl yöntemlerle çözümlenemediği ve gerginliğin tırmanmaya başladığı dönemlerde barışçıl olmayan yöntemlerle uzlaşmazlığın giderilmesi riski gündeme gelmekte ve bir bunalım yaşanmaktadır. Sıradan insanın böylesi bir ortamda değişikliğin sorumlusu olarak gösterilen karşı ülkeye ilişkin olarak toplumsal bilinçaltında yer eden olumsuz değer yargıları ve önyargılar canlanmaktadır. Buna ek olarak, siyasi karar alıcıların davranışları, televizyon, radyo ve yazılı basın gibi kitle iletişim araçlarının yayınları sıradan insanın algılamalarını etkilemekte, bunlar kolaylıkla yönlendirilmeye hazır bir tepkiye dönüşebilmektedir.

Bir başka açıdan ele alındığında; Türk-Yunan uyuşmazlığı, bu ülkelerin iç politikalarındaki gelişmelerden büyük ölçüde etkilenmiştir. Bu etkileşim Türk-Yunan ilişkilerindeki gerginliğin artmasına yol açabilecek bir yön izleyebildiği gibi, bunun aksi örneklerine  pek sık rastlanmamaktadır. Siyasi iktidarlar, muhalefet partileri, silahlı kuvvetler, basın/yayın organları, baskı ve çıkar grupları Türkiye ve Yunanistan arasında yaşanan uyuşmazlığı gündeme getirerek stratejik/taktik amaçlarını gerçekleştirme çabası içerisinde olmuşlardır. Türk-Yunan ilişkilerinde sıklıkla rastlanan örnek, siyasilerin, iki ülke arasındaki uyuşmazlığı gündeme getirerek kamuoyunun desteğini kazanmak istemeleri; seçim zamanlarında bu desteği oya dönüştürülmek istenmesi olmuştur.

Bunun yanı sıra, hükümetlerin kamuoyu desteğini kaybetmeye başladıkları, saygınlıklarını yitirdikleri dönemlerde ve/veya ülkenin ağır bir ekonomik, siyasal, toplumsal bunalım içerisinde olduğu dönemlerde hükümetlerin Türk-Yunan uyuşmazlığını gündeme getirerek içinde bulundukları bunalımı aşmak istemelerinin örneklerine de rastlanmaktadır. Bu gibi durumlarda hükümetlerin tercihleri, izledikleri yaklaşım gerginliğin tırmandırılmasına yol açabilecek nitelikte olabildiği gibi, karşılıklı ilişkilerde diyalog sürecine girilmesi ve gerginliğin azaltılmasına çalışılması yönünde de olabilmiştir. 

Çarşamba, 18 Nisan 2018 08:00

ÖNERİLER

Yazan

ÖNERİLER

 

Uluslararası ilişkilerde esas, aktörler arasında ahde vefanın bozulmaması ve karşılıklılık ilkesi üzerinde gelişmektedir. Bununla birlikte, aktörlerin sayısının arttığı ve çeşitliliğin söz konusu olduğu günümüz uluslararası toplumunda, bu aktörler arasında yaşamın her alanında yoğun bir ilişki ve çıkar etkileşimin yaşandığı görülmektedir. Bu etkileşim, beraberinde, hala temel aktör durumundaki ulus devletlerin sisteme müdahalelerini ve sistemle olan bağlarını hangi ölçütlere öncelik vererek yürütecekleri sorusunu gündeme getirmektedir. Bu bakımdan ele alındığında, temel aktör durumunda olan ulus devletlerin ikili ve çok taraflı ilişkilerinde dış politikalarını belirlerken çok yönlü düşünmeleri gereği ortaya çıkmaktadır. Kısa dönemli çıkar paylaşımlarına ve işbirliklerine koşut olarak, aktörler arasında uzun dönemlere ertelenen farklı çıkar beklentilerinin ve amaçlarının bulunması da mümkündür. Dolayısıyla, uluslararası ilişkilerde dostluk ve işbirliğinin yanı sıra, uzlaşmazlık ve çıkar çatışmaları da sürekli olasılıklar arasında bulundurulmak zorundadır.

Bu durum Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkilerde de söz konusudur; iki ülke arasında pek çok sorunun bulunmasına karşın son dönemde ılımlı bir yakınlaşma nasıl yaratılabilmiş ise, bu ılımlılığın yerini bir anda soğuk savaş koşullarına bırakması da mümkündür. Bu ılımlı yakınlaşmanın sürmesi ise, büyük ölçüde uzlaşmazlığa taraf olan devletlerin politikalarını belirlerken sıfır toplamlı strateji ve taktiklerden kaçınmalarına bağlı olmaktadır. Bu ise, ulusların tarihinde yoğun çabalara ve zamana bağlı olarak şekillenebilecektir.

Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkilerde uyuşmazlıkların çözümünde etkin olduğu düşünülen en temel faktörlerden birisi, iki ülke siyasileri arasında var olan güven eksikliği ve sorunların ulusal dava olarak algılanmakta oluşudur. Bununla birlikte, Türk - Yunan ilişkilerinde diyalog sürecini başlatan ve iki ülkeyi birbirini daha iyi tanımaya yönelten gelişmeler izlendiğinde, aslında, köklü bir anlayış değişikliğinin izlerine rastlanılmaktadır. Ancak sorun, bu değişikliğin kalıcı olup olmayacağıdır.

Daha önce de belirtildiği gibi, Türkiye ve Yunanistan arasında pek çok sorunun varlığı söz konusu iken, özellikle PKK ve Öcalan konusunda izlemiş olduğu politika yüzünden, Türkiye ve Yunanistan'ın bir savaş riski ile yeniden karşı karşıya kalmış olmalarının ardından mektup diplomasisi ile iki ülkenin bir anda fiili bir yumuşamaya zemin oluşturacak davranışlar sergilemeye başlamaları ve bununla da kalmayarak, Ankara ve Atina'da yakınlaşmayı hızlandırabilecek önemli konularda anlaşmalar imzalamış olmaları, günübirlik bir politika değişikliği olarak değerlendirilemez. Diğer ikili sorunlar bir yana bırakılırsa, özellikle PKK ve Öcalan olayındaki yaklaşımlarıyla Yunanistan, açıkça Türkiye ile bir sıcak çatışmaya doğru sürüklenmeye başlamış ve sağlamış olduğu destek, ulusal çıkarlarının ötesinde bir sorumluluk yüklemeye ve savaş riski taşımaya başlamıştır. Bu durum, hiç kuşkusuz, Yunanistan'da hükümetin ve muhalefetin izlemekte olduğu Türkiye karşıtı hareketlerin desteklenmesine ilişkin politikaların gözden geçirilmesini gerektirmiştir. Bu bağlamda, Yunanistan'da hükümetin PKK ve Öcalan'a vermiş olduğu destekten ve sorumluluktan kaçınabilmesi kolay olmamıştır. Bununla birlikte, özellikle ABD ve AB ülkelerinin Yunanistan'a yönelik baskılarının da Yunanistan'ın politikalarını gözden geçirmesinde etkili olduğu kuşkusuzdur.

Bu bağlamda dile getirilmesi gereken en önemli nokta ise, Türkiye'nin PKK ve Öcalan konusunda izlemiş olduğu pasif politikadan vazgeçerek aktif bir politikaya yönelmiş olmasıdır. Burada aktif politikadan kasıt, Türkiye'nin stratejisini belirleyerek bunu gerçekleştirmek üzere saptamış olduğu araç ve söylemlerindeki tutarlılığı kararlılıkla dile getirmiş olmasıdır. Suriye'ye yönelik olarak dile getirilen görüşlerin sadece Suriye ile sınırlı olmadığının dile getirilmesi ve ayrılıkçı terörü destekleyen her ülkeye karşı uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarını kararlılıkla savunacağını dile getiren Türkiye'nin, bu kararlılığını askeri güç kullanma tehditi ile desteklemiş olması, diplomatik faaliyetlerin hızlandırılarak Türkiye'nin isteklerinin yerine getirilmesini kolaylaştırmıştır. Bu bakımdan, uluslararası sistemde Türkiye'nin, yeni dönemde de bölgesel güç dengesini değiştirme kapasitesine sahip temel aktörlerden biri olduğu görülmüştür.

Dolayısıyla, Türkiye'nin ulusal dış politika stratejilerini belirlerken ulusal çıkarlardan hareketle, bölgesel ve uluslararası dengeleri etkileyebilecek politikalar izlemesi gerekmektedir. Bu bakımdan, ulusal güç kavramının, "güç"e atfedilen her alanda ülke gerçekleriyle bağdaşır bir şekilde analiz edilerek yorumlanması ve sistem içerisindeki diğer aktörlerle rekabet edebilecek, dengeleyebilecek, üstünlük sağlayabilecek şekilde geliştirilmesi gerekmektedir. Hiç kuşkusuz, bu durum özellikle uluslararası sistem içerisindeki diğer aktörlerle olan ilişkilerde bağımlılık ilişkisinin en aza indirgenmesi ve/veya en azından, bu bakımdan bir karşılıklılığın sağlanabilmesi ile mümkündür. Nitekim, Yunanistan ile Türkiye arasındaki ilişkilerde diplomasi sürecini hızlandıran ve diyaloğu kabul edilebilir bir zemine oturtan gelişmelerde bu durum söz konusudur. PKK ve Öcalan olayında, Yunanistan'ın Türkiye karşısında AB ve ABD'nin desteğinden yoksun kalması ve inandırıcılığını yitirmiş olması, büyük ölçüde, Türkiye ile ABD arasındaki stratejik dayanışmaya bağlı olmuştur. Bu bakımdan, Türkiye ve ABD arasındaki stratejik dayanışmanın, Türkiye'nin bölgedeki dengeleri belirlemedeki hareket yeteneğini arttırmış olduğu açıktır ve bu durum ABD'nin çıkarlarına da uygun bir sonuç olarak değerlendirilmektedir.

Türk - Yunan ilişkileri bakımından oluşturulan bu diyalog sürecinin uluslararası siyasal sistem içerisindeki gelişmelere de uygun olduğu gözlenmektedir. ABD'nin, Türkiye ile olan stratejik ortaklığının yanı sıra, AB destekli Yunanistan'ı bütünüyle yalnız bırakmak istemediği de söylenebilir. Dizginlenebilir bir Yunanistan'ın varlığı istenmektedir ve bu durum özellikle Helsinki Zirvesi sırasında, Yunanistan'ın, Türkiye'nin tam üyeliğe aday ülkeler arasında yer almasına ilişkin görüşmelerde veto hakkını kullanmamasında da etkili olmuştur.

Türkiye ve Yunanistan arasındaki esas sorunlar söz konusu olduğunda ise; Ege Denizi'nde ulusal karasuları sınırının Yunanistan tarafından 6 milden öteye genişletilmesi Türkiye'nin hiçbir koşulda kabul edemeyeceği bir girişimdir. Bu açıdan Türk dış politikası, esasta, Ege Denizi'nin siyasi, hukuki ve coğrafi bakımdan özel durum oluşturduğunun öncelikle Yunanistan'a, sonra iki ülke arasındaki ilişkilerde etkinliğe sahip diğer ülke ve örgütlenmelere kabul ettirilmesi üzerine kurulmak zorundadır. Türkiye ve Yunanistan arasında barış, işbirliği ve istikrarın sağlanabilmesi için tarafların ilkelerde anlaşmış olmaları zorunludur. Bu ilkelerin başında ise,

Ulusal karasuları sınırının Ege Denizi'nde 6 deniz milinden öteye genişletilmeyeceğinin garanti altına alınması,
tarafların savaşa başvurmayacakları,
barışçıl çözüm yöntemlerini ve diplomasiyi kullanacakları,
ulusal kamuoylarını görüşmeleri çıkmaza sürükleyebilecek yönde şartlandırmamaları,
üçüncü ülke ve örgütlenmeleri ilişkilerin ve görüşme sürecinin içine dahil etmemeleri, gelmektedir.

Madrid Deklarasyonu'nda da dile getirilmiş olan bu tür ilkeler, 1999 - 2000 sürecinde Türkiye ve Yunanistan'a, aralarındaki uyuşmazlık konularını ele alabilecekleri bir diyaloğu başlatabilme ve sürdürebilme açısından önemli bir fırsat yaratmıştır. Taraflar, bu fırsatı iyi değerlendirerek aralarında güven ve işbirliği ortamını sağlam bir zemine oturtmak ve temel sorunlarını görüşebilecekleri bir süreci oluşturmak zorundadırlar.

Bu bakımdan, taraflar arasında yürütülecek bir görüşme sürecinde uyuşmazlık konuları ele alınmadan önce, mevcut statükoyu sağlayan ve ikili ilişkilerin yürütülmesinde mutabık kalınan ikili ve /veya çok taraflı hukuksal ve siyasal metinler üzerinde anlaşmalıdırlar. Statüko kuran ve rejim oluşturan metinler üzerinde varılacak bir mutabakat, ilerleyen süreçte, tarafların hareket sahalarını ve sorunların bu metinlere dayanarak çözümlenip çözümlenemeyeceğini, yeni metinler hazırlanmasının gerekip gerekmeyeceğini belirlemesi bakımından önemlidir.

Türkiye bakımından, iki ülke arasında Lozan Barış Antlaşması ile kurulmuş olan dengede süreçsel olarak hangi sorunların ortaya çıktığı ve neden çözümlenemediği araştırılmalı ve bu yapılırken görüş ve çıkarlar açıklıkla dile getirilmelidir.

Türk - Yunan ilişkileri çerçevesinde düşünürsek, Türkiye, Yunanistan ile olan uzlaşmazlıklarda hukuki, siyasi gerekçelerini göz ardı etmeden Yunanistan'ın ileri sürmüş olduğu görüşlerin meşrulaştırma mantığını anlamak zorundadır. Diğer bir deyişle,  uzlaşmazlıkta bir bakıma kendini karşı tarafın yerine koymalıdır. Karşı tarafın duyarlılığını anlamak ve o duyarlılıklar eğer çatışmaya yol açıyor ve uzlaşma yolunu tıkıyor ise,  gerekli esnekliği göstermek zorundadır. Bu durum elbette ki tek yanlı yorumlanamaz, aynı davranışın karşı taraftan da beklenmesi gerekir. Karşı tarafın beklentilerimiz ve duyarlılıklarımız hakkında doğru bilgilendirilmiş olması da bizim yükümlülüklerimiz çerçevesinde düşünülmelidir; Statü kuran antlaşmalar çerçevesinde değerlendirdiğimizde, Türkiye ve Yunanistan arasında Ege Denizi'nde Lozan Barış Antlaşması ile yerleştirilmek istenen denge göz ardı edilmeksizin, uzlaşmazlık konularının kıyıdar ülkelerden sadece birinin hak ve çıkarlarını gözetilerek çözüme vardırılmasının mümkün olmadığı açıktır. Böyle bir çaba, kaçınılmaz olarak, iki ülke arasındaki ilişkileri bozacak ve sıcak bir çatışma riskini arttıracaktır. Dolayısıyla, taraflar arasında gerçekleştirilecek müzakerelerde bir tür üstünlük mücadelesi içerisinde olunması, müzakere sürecini kesintiye uğratabileceği gibi, ortak çözüm önerilerine ulaşmak için gereken esnekliğin gösterilmesini de engeller. Bu bakımdan, üstünlük arayışı yerine eşitlik ve denge arayışının olması daha anlamlıdır.

Diğer bir önemli nokta ise, taraflar arasında çatışmacı değil de uzlaşmacı bir anlayışın kalıcı olarak yerleştirilebilmesi için her iki tarafın da beklentilerine uygun bir üst kimliğin yaratılması uygun olacaktır. Türk ve Yunan ulusal kimliği ve/veya Hıristiyan/Müslüman kimliği yerine özünü demokrasiden alan evrensel yurttaş kimliğinin yerleştirilmeye çalışılması birleştirici bir unsur olarak düşünülebilir. Türk - Yunan ilişkilerinde üzerinde oydaşmanın sağlandığı noktalardan biri olarak karşımıza çıkan ulusların karşılıklı önyargılarla hareket ettikleri gerçeği de üzerinde çaba harcanması gereken bir konudur. Tekeli'nin de belirttiği gibi; "Önyargı öğrenilen bir davranıştır. Ailede büyüklerin önyargıları küçüklerin önyargılarını önemli ölçüde etkiler.Araştırmalar göstermektedir ki çocuklar, önyargılarının önemli bir bölümünü daha okula gelmeden, ailesi içinde edinmektedir. Her insan belli önyargılar toplamına sahip olarak yaşamını sürdürmektedir. Grup önyargılarının gelişmesi, grup stereotiplerinin yaratılmasıyla yakından ilişkilidir. Etnik gruplara ve uluslara ilişkin yaygın stereotip kabulleri ya da genellemeleri vardır. Kendimizi zorlasak da ötekinin 'ötekiliği' konusundaki genellemelerden kurtulamayız. İki grup  arasındaki ilişkiler de bu stereotip beklentilerine göre kurulduğu için, bu genellemeleri pekiştirmeye yardımcı olur. Zaman içinde bunlar içselleşerek vaziyet alış haline gelir. Bu vaziyet alışlar ve stereotipler diğer gruplara karşı toplumsal mesafe normları haline gelir. Artık işlevsel düzeydeki ilişkiler, bunları destekleyici yönde gelişmese de, dil aracılığıyla toplumda varlıklarını uzunca sürdürürler.

'Öteki' ve ona ilişkin önyargılar zaman içinde içselleştirilerek, kısa dönemler için belli bir özerklik kazansa da, uzun dönemde gruplar arasındaki ilişkilerin yapısal özellikleri belirleyici olur. Eğer gruplar arası ya da uluslararası ilişkiler sıfır toplamlı ise, yani biri kazanırken diğeri kaybediyorsa, bu ilişkilerin yapısı değiştirilmeden, yani sıfır  toplamlı olmayan bir oyun haline getirilmeden, önyargıların değişmesi beklenemez. Ama oyunun kuralları değiştirilirse zaman içinde önyargılar da değişmeye başlar. Bunun belki de en güzel örneği Avrupa Birliği'nin kırk yıla yakın bir sürede bu konuda aldığı yoldur." [476]  Dolayısıyla, 1999-2000 sürecinde gözlemlediğimiz yakınlaşma ve işbirliğine ilişkin adımların bu görüşler çerçevesinde değerlendirilmesi, her iki ülkede de ulusların önyargılarının değiştirilmesine olumlu katkıda bulunacak bir gelişme olacaktır. Birer stereotip [477] olarak kabul edebileceğimiz Türkiye Dışişleri Bakanı İ. Cem ve Yunanistan Dışişleri Bakanı  G. Papandreu'nun, gerek ulusal ve gerekse uluslararası kamuoyu önünde sergiledikleri yaklaşımın iki ülke arasındaki ilişkilerin sıfır toplamlı bir çözüme ulaştırılması yönünde değil, şimdi, uzlaşı, işbirliği, güven ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde biçimlendiği söylenebilir. Yaşanan gelişmeler ulusal kamuoylarının stereotiplerin bu yaklaşımlarını içselleştirmeye hazır olduklarını göstermektedir. Bu bağlamda, her iki ülkenin de üyesi olmaya çalıştığı (Yunanistan tam üye, Türkiye  tam üyeliğe aday ülke) Avrupa Birliği'nin bu arzuyu gerçekleştirebilecekleri örgütlenme olduğu  da söylenebilir.

Ege Denizi'nde her iki ülke bilim adamları tarafından yürütülecek bir çalışma ile Ege Denizi'nin egemenlik haritasını çıkarmak öncelikli olmalıdır. Gerek Türkiye'nin gerekse Yunanistan'ın elinde mevcut deniz sınırlarını ve bu denizde kıyıdar ülkelere ait olan ve/veya olmayan adalar, adacıklar ve kayalıkların sayısı ve konumunun yanı sıra, isimleri de kararlaştırılmalı ve iki ülke arasında, mevcut deniz hukukuna ilişkin sorunlar, oluşturulacak olan bu ortak harita temel alınarak görüşülmelidir. Hukuki/siyasi hak ve egemenlik çatışmasına açık olmakla birlikte, böylesi bir çaba, tarafların uzlaşmazlıkların yoğunlaştığı bölgeleri ortaya çıkarmalarına yardımcı olacaktır. Bu tür bir çalışmanın ortaklaşa başarılamaması durumunda Türkiye'nin bunu ulusal düzeyde oluşturarak akademik, askeri, siyasi, hukuksal tezlerinde kullanıma sunması uygun olacaktır.

Özellikle Ege Denizi'nde ulusal karasuları dışında kalan ve egemenlikleri üzerinde uzlaşma sağlanamayan ve üzerinde yerleşime uygun olmayan kayalıkların Ege Denizi'nin ortak mirası olarak kabul edilmeleri ve egemenlik dışı kabul edilmeleri düşünülebilir. Bu durumda, Ege Denizi'nde bilimsel faaliyetler ve çevre korumacılığına ilişkin olarak faaliyet gösterecek bir ortak Ege Deniz Bilimleri Araştırma Merkezi'nin oluşturulması ve iki ülke bilim adamlarının biraraya getirilmesi de mümkün olacaktır.

Diğer yandan, Ege Denizi'nde ulusal ve uluslararası deniz trafiğinin güvenliğini sağlamaya yönelik olarak ortak önlemlerin alınmasını kolaylaştıracak bir yapılaşmaya gidilebilir.

Bir başka açıdan ele alındığında ise, Türkiye'nin AB'ye tam üyeliğinin gerçekleştiği düşünülerek Ege Denizi'nde Yunanistan'ın egemenliğinde olan fakat Anadolu kıyılarına yakın olan adalar ve bir bütün olarak Ege Denizi, AB'nin iç sınırları içerisinde sayılacaktır. Dolayısıyla, şimdiden adalar ile Anadolu kıyı kentleri arasında ekonomik, kültürel, ticari ilişkilerin düzenlenmesine ilişkin hazırlıklara başlanmalıdır. Bu adalarda yaşayan Yunanlıların gereksinim duyacakları temel maddelerin  ve hizmetlerin bir kısmının Anadolu kıyılarından karşılanması, iki ülke halkları arasındaki işbirliğini hızlandıracak ve dayanışma duygularını arttıracaktır. Kaldı ki her iki ülkede de sivil inisiyatifler bu konuda önemli yol almışlardır.

 Diğer yandan, Ege Denizi'nde Türk deniz ticaret filolarının ve balıkçılık işletmelerinin yenilenmesi ve modernleştirilmesi de gerekecektir. Özellikle, Türkiye ve Yunanistan arasındaki gerginliğin azalmasına koşut olarak, bu bölgedeki zengin tarihi miras ve turizm olanakları dikkate alındığında, bölgeye yeni yatırım olanakları ve hareketlilik kazandıracağı söylenebilir. Türkiye ve Yunanistan arasında, Ankara'da 2000 yılı başlarında imzalanan turizm anlaşması bu konudaki adımlardan biri olarak algılanmalı ve iki ülke girişimcilerinin ortak yatırımlara girişmeleri teşvik edilmelidir.

AB'ne tam üyeliğin sağlayacağı olanaklardan biri de her iki ülkede yaşayan Türk ve Rum azınlıkların sorunlarının çözümüne ilişkindir. Türkiye'nin AB'ne tam üye olarak katılmasının ardından her iki ülkenin de Lozan'la azınlık olarak kabul etmiş oldukları ve Ahali Değişimi'nin dışında tuttukları azınlıkların yurttaş olarak bulundukları ülkeye uyumlarını kolaylaştıracak ve yaşam standartlarını arttıracak önlemleri alarak ayrımcı uygulamaları ortadan kaldıracak koşullara ulaşacakları söylenebilir. Bu bağlamda, bu insanların eğitim, mülk edinme, yerleşme ve seyahat özgürlüklerine getirilen kimi kısıtlamaların da en kısa sürede karşılıklı olarak giderilmesi gerekecektir.

Türkiye ve Yunanistan arasında uyuşmazlıkların psikolojik algı boyutunu şekillendirmesi bakımından göz ardı edilmemesi gereken bir konu da ulusal kamuoylarının ulusal kimlik ve tarihsel geçmişe ilişkin olarak nesnel verilere ulaşmakta yaşadıkları sıkıntılardır. Bu bakımdan, gerek Türkiye ve gerekse Yunanistan, iki ülke ortak tarihini ilgilendirdiği kadar ,aynı zamanda, Balkanlar'ın da tarihini ilgilendiren olayları ve arşivlerini araştırmacıların hizmetine sunmak ve düşmanlıklar yerine, dostluk ve işbirliğini, dayanışmayı pekiştirecek araştırmaları ve incelemeleri desteklemek zorundadırlar. Özellikle gelecek kuşakların birbirlerini daha yakından ve doğru tanımalarını kolaylaştıracak en kestirme yol budur.  Fanatik etnik/dinsel söylemlerin ilişkilere olan zararı, her iki ülke halkları tarafından da dile getirilmektedir. Bu durum özellikle Yunanistan açısından önemli bir iç sorunu gündeme getirmektedir; Yunanistan'da Ortodoks Kilisesi'nin siyasi yaşamdaki etkisinin hükümetlere yüklemiş olduğu baskı, bu tür bir yapısal politika değişikliğinin kolay olmayacağını göstermektedir.

Türk - Yunan ilişkilerindeki yakınlaşmanın, her şeye karşın, çok kısa sürede sorunların bütünüyle çözülmesini sağlayacağını düşünmek aşırı iyimser bir yaklaşım olacaktır. Dolayısıyla, Türkiye, bir yandan yakınlaşmayı kolaylaştıracak politikaları üretirken, diğer yandan karşılaşabileceği kimi sorunlara da hazırlıklı olmak zorundadır. Bu bakımdan ele alındığında,  AB'ye tam üyeliğinin gerçekleşmiş olduğu bir aşamada, Yunanistan'dan Türkiye'ye ve özellikle  Yunan ulusçuluğunun tarihsel söylemlerinde dile getirmiş oldukları yörelere doğru -sınırlı da olsa- bir göçe hazırlıklı olmalıdır.[478] Sermaye ve insan akışının ulusal yapı ve dengeleri bozmayacak şekilde düzenlenmesine çalışılmalı, bu bakımdan bir tür karşılıklılık aranmalıdır. Dolayısıyla, gelişme stratejilerinde, sermaye ve insanların serbest dolaşımının söz konusu olacağı bir yapıda,  Türkiye'den AB'ne olduğu kadar, tersine bir göçün yaşanması da mümkün sayılmalıdır. Böylesi bir durumda ulusal değerler ile Avrupalılık değerleri arasında kimi sorunlar doğması kaçınılmaz olacaktır, bunlara hazırlıklı olmak gerekecektir.

Türkiye, uluslararası siyasal sistemde etkileşime girmiş olduğu her aktör  hakkında doğrudan bilgi akışını sağlayabilmeli ve kendi hakkındaki bilgileri doğrudan aktarabilmelidir. Bu, özellikle stratejik çıkarların ve dış politika hedeflerinin başarılmasını sağlayacak olan taktik davranışların başarılmasını kolaylaştıracaktır. Diğer yandan, aktörler arasında çıkabilecek olası çıkar  çatışmalarının da en aza indirgenmesini sağlayacaktır. Bu bağlamda dile getirilmesi gereken bir başka nokta da Türkiye'ye karşı uluslararası alanda Yunanistan tarafından desteklenmekte olan lobi ve propaganda faaliyetlerinin sona erdirilmesine ilişkin olmak zorundadır. Bu konuda Yunanistan ile bir anlaşmaya varılamadığı taktirde Türkiye'nin etkin karşı önlemleri alması zorunludur.

Türkiye ve Yunanistan arasında sağlanacak bir yakınlaşmanın ulusal savunma harcamaları üzeride yaratacağı etkiler söz konusu olduğunda da bu durumdan Yunanistan'ın daha fazla yarar  sağlayacağı düşünülebilir. Türkiye'nin Ortadoğu'daki sınırlarının çatışma bölgelerine yakınlığı ve doğu/güneydoğu komşularıyla olan sorunları dikkate alındığında, ulusal savunma harcamalarında kısa sürede bir düşüşün beklenmesi mümkün değildir. Buna karşın, Yunanistan ile Türkiye arasında ilişkilerin geliştirilmesinin ve Türkiye'nin AB'ye tam üye olarak katılmasının, "Türk tehditi"nin kalmadığı bir ortamda, Yunanistan'ın savunma harcamalarını önemli ölçüde azaltacağı söylenebilir. 
  
 


476-  İlhan Tekeli, Tarih Yazımı Üzerine..., s. 89-90. 
477- Gerginliğin keskinleştiği ve diyaloğun yerini, "Soğuk Savaş"ın aldığı dönemlerde askeri, diplomatik ilişkiler ön planda olduğundan iki ülke arasında yakınlaşmayı ve halkların birbirini daha iyi tanımasını kolaylaştıracak girişimler ve kanaat önderleri geri plana itilmektedir. Sanat, kültür, bilim, çevre gibi alanlarda seçkin kimliği ile ön planda olan insanların ulusal kamuoylarında ilişkilerin olumlu yönde gelişmesini sağlayacak etkiyi yaratması mümkündür. Nitekim, Deprem sonrası halkları birbirine daha fazla yakınlaştıracak girişimler  içerisinde her iki ülkeden de sanatçı ve edebiyatçılar, bilim adamları etkin rol üstlenmişlerdir. 
478- AB'nin en çok üzerinde durmuş olduğu konulardan biri Türkiye'ye serbest dolaşım hakkının tanınması durumunda AB ülkelerine yoğun bir akışın yaşanacağı ve bunun da bu ülkelerde işsizliği arttıracağıdır. Dolayısıyla Türkiye'ye belirli bir süre serbest dolaşım hakkının tanınmayacağı bilinmektedir. Buna karşın diğer ülkelerden Türkiye'ye bu türden bir akışın olacağı da göz ardı edilmemelidir. Bu durumda Türkiye'ye serbest dolaşım hakkı tanınacak süreye değin Türk insanı AB ülkelerinde bu haktan yararlanamayacak, ama diğer ülkeler bu haktan yararlanacaktır. Örneğin, basında Yunanistan'ın, Pontus söylemlerinde dile getirmiş olduğu Trabzon'da konsolosluk açmak istemekte olduğuna ilişkin haberler yer almaktadır. Özgen Acar, "Pontus'ta Bayrak Gösterisi", Cumhuriyet, 8 Şubat 2000, s. 8.

İÇ VE DIŞ POLİTİKA KAYGILARININ ETKİSİ
PASOK Hükümeti Değişen Dış Politika Çizgisi


1990'ların ikinci yarısı Türk - Yunan ilişkilerinde pek çok yeni bunalımın yaşandığı bir dönem olmakla birlikte bu dönemde Türk - Yunan ilişkilerine Yunan siyasasının genel bakışını değiştirecek kimi olayların etki yaptığı görülmüştür. Bu değişimin gözlediği noktalardan birisi, Yunanistan'ın AB üyeliği çerçevesinde uyum sürecini istikrara kavuşturmak istemesidir. [466] Yunanistan'da hemen her iktidar değişikliğine rağmen sürdürülen temel çizgi Türkiye ile olan ilişkilerde yaşanan gerilim olmasına karşın özellikle 1999 bunalımı çerçevesinde iki ülke arasında yaşanan ılımlı diyalog çabalarında PASOK hükümetinin belirgin bir dış politika değişikliğine girmiş olduğu gözlenmiştir. [467] Özellikle Türkiye ile olan uyuşmazlıklarının bu ülkenin dış politika sürecini olumsuz etkilemeye başlaması ve izlenen politikaların somut bir çözüme ulaşmakta yetersiz kalmış olması PASOK hükümetinin politikasında değişikliğe gitmesine yol açmıştır. [468] Bu yeni yönelimde Türkiye ile olan uyuşmazlıkların esasına ilişkin boyutu ön plana çıkarılmadan iki ülke arasında diyalog sürecini hızlandırarak işbirliğini arttıracak girişimler ağırlıklı olarak uygulamaya konulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, gözlenen bir başka özellik ise, Türkiye ile sıfır toplamlı bir dış politika mücadelesi içerisinde olan Yunanistan'ın bu yeni süreçte bu politikasında değişikliğe gitmiş olması uzlaşma ağırlıklı bir politika izlemeye başlamasıdır. Türkiye'nin AB'ye tam üyelik yönünde isteklerini dile getirmekte oluşu ve bu yönde AB ve Yunanistan tarafından uygulanan stratejinin Türkiye'yi Birlik dışındaki ilişkilerini güçlendirmeye yöneltmiş olması, Yunanistan'ın, Türkiye'ye ilişkin pazarlık sürecinde AB baskısını elinden kaçırmasına yol açabilecek bir girişim olarak algılanmış ve Helsinki Zirvesi sırasında Türkiye'ye tam üyelik / aday üyelik konusunda olumlu sinyaller verilmiştir.

Diğer yandan, Yunanistan'ın 1990 sonrası dönemde AB fonlarının da yardımı ile ekonomik alanda sergilemiş olduğu önemli ilerlemeler PASOK hükümetinin dış politikada Öcalan olayı ile düşmüş olduğu saygınlık kaybı ile gölgelenmiştir. [469] Türkiye ile kurulan ılımlı diyalog, bu bakımdan da Yunanistan ile Türkiye arasında yeni bir sürecin başlamasına katkıda bulunmakla kalmayacak, aynı zamanda, PASOK hükümetinin 9 Nisan 2000 seçimlerinden güçlenerek çıkmasına olanak verecek bir seçenek olarak değerlendirilmiştir. Bu seçimler sırasında Türk - Yunan ilişkileri bakımından en önemli değişiklik, iki ülke arasındaki uyuşmazlığın eskisinden farklı olarak, siyasi partiler arasında bir çekişme, propaganda konusu edilmemesi olmuştur. PASOK'un rakibi, YDP lideri K. Karamanlis de yapmış olduğu açıklamada, "Arzumuz, diyalog yoluyla komşu ülke ile ilişkilerimiz normalleştirmektir.. Kıbrıs sorununa bir çözüm bulunmazsa Türk - Yunan ilişkilerinin normalleşmesi tam olarak gerçekleşemez" demiştir. [470] Gerçekten de bu tür bir politika değişikliği, Öcalan'ın yakalanması ve Yunanistan'ın PKK'ye desteğinin ortaya çıkmasının ardından da söz konusu olmuş; Mitsotakis, yaptığı konuşmada, "Yunanistan'ın son 20 yıldır terörle mücadelede başarısız olduğunu belirterek, 'Bu başarısızlık Yunanistan'ın dış politikasını olumsuz etkiliyor. Öncelikle Türkiye ile işbirliği anlaşması imzalamamız gerekiyor. İşbirliğini reddetmek Türkiye'nin kuşkularını arttıracaktır. Halbuki, Yunanistan ne geçmişte ne de bugün terörü desteklemiştir," diyerek hükümete bu konuda destek vermiştir. [471] Türkiye bakımından da iki ülke arasında başlatılan diyalog sürecinin kesintiye uğramadan sürdürülebilesi ve bu süreç içerisinde esas sorunların da ele alınabileceği bir ikili diplomatik görüşme yolunun açılabilmesi Yunanistan'daki seçimlere bağlı bir gelişme olarak algılanmış; bu seçimlerden PASOK'un başarı ile çıkması arzulanmıştır Kohen'e göre;"Kuşkusuz Atina'da 'devamlılık' Türkiye'nin de tercihidir. Son aylarda gelişen yakınlaşmanın  (bu arada Cem - Papandreou diyalogunun) devam etmesi, PASOK'un yeniden iktidara gelmesi ile kolaylaşacaktır. Türk - Yunan ilişkilerinde iyiye doğru 'değişim', aslında 'devamlılık' daha iyi sağlayacaktır."[472]

İç politikayı ilgilendiren bir başka yapısal faktör [473] olarak Yunanistan'da din ve kilisenin siyasal yaşamdaki etkinliğinden söz etmek mümkündür. Türk - Yunan ilişkilerinde kilisenin etnik/dinsel ayrılıkları körükleyici bir rol üstlendiğinin örneklerine rastlanmaktadır. Bu durumun zaman zaman siyasal iktidarı zor duruma bıraktığı da görülmüştür. Örneğin Yunanistan Başpiskoposu Hristodoulos yapmış olduğu bir konuşma sırasında "Yunanlıların lideri olarak size Trabzon'daki Sümela Manastırı'nı yeniden açacağıma söz veriyorum. Biz Yunanlılar, yeniden Türkiye'ye kaptırdığımız topraklarımızı geri alacağız" demiş, bu durum siyasilerin tepkisini çekmiş ve Adalet Bakanı Evangelos Yannopoulos, "Eğer böyle siyasi konuşmaya devam edecekse cüppesini çıkarsın", demiştir. [474] Ulusçu fanatik söylemler ve uygulamalar içerisinde din adamlarının bulunması dikkat çekicidir; Nitekim Türkiye ve Yunanistan'ı sıcak bir  atışmanın eşiğine getiren Kardak bunalımı sırasında da gerginliğin yaratan Yunan bayrağının adaya dikilmesi girişimi bir kilise papazı tarafından düzenlenmiştir. [475] 
  
 


466- S300 Füzeleri bunalımı sırasında Simitis ile Klerides arasında füzelerin geleceğine ilişkin olarak çıkan görüş ayrılıklarında da bu kaygıyı görmek mümkündür. Türkiye ile S300'ler yüzünden çıkacak bir sıcak çatışmanın Yunanistan'ın AB ile olan ilişkilerini sekteye uğratacağı, ortak para birimine geçiş için gereken çabaları aksatacağı düşüncesi tedirginlik yaratmıştır. Taki Berberakis, "Kabahat Klerides'te", Milliyet, 27 Temmuz 1998, s. 17. 
467- Son dönem Yunanistan'ın Türkiye ile olan yakınlaşmasında Yunanistan'ın sergilediği yaklaşımın Soğuk Savaş sonrası dönemde Yunanistan'ın güvenliğine ilişkin algılamalarında bir dönüşüm gerçekleştirmesi gerektiğini öneren yaklaşımlara koşut olarak geliştiğini söylemek mümkündür. Nitekim, Prodromou'nun dile getirdiği gibi, "Müttefikleri nezdinde algılamada bir dönüşüm gerçekleştirmeye ek olarak, Atina demokratikleşme ve (saldırgan olmayan) piyasalaşmaya odaklanmış bir Soğuk Savaş sonrası Avrupa-Amerika güvenlik stratejisinin meyvelerini, Yunanistan'ın uzun vadeli güvenlik çıkarlarının Güneydoğu Avrupa ve Doğu Akdeniz'de istikrarlı demokratik rejimlerin kurulmasıyla en iyi korunacağını kavrarsa ancak toplamaya başlayabilir. Böyle bir perspektif Yunanistan'ın Türkiye'nin yukarıda anılan çizgiler dahilinde kazançlar elde etmesini desteklemek istediğini varsaydığı ölçüde, bu görüş Atina'daki politika üretici elitler açısından da algılamada bir dönüşümü gerektirir... Burada dikkate değer üç nokta var. Birincisi, Atina'nın demokrasiye geçiş ve demokrasinin pekiştirilmesi sürecinde anayasal çerçeveyi iyileştirerek ve çoğulcu bir demokrasinin kurumsal temellerini atmak için gerekli olan yargı bağımsızlığını kalıcılaştırarak komşu ülkelere yardım sunabileceği. İkincisi, etnik ve dini azınlık hakları gibi özellikle hassas konularla ilgili olarak, Atina'nın Türkiye'yle ve Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti'yle ortak sınırları boyunca yurttaş haklarını koruma zor yolunu tutabileceği. Azınlık meseleleriyle ilgili olarak, politika ve toplumun çoğulculaşmasını sağlayarak Atina Güney Balkanlar'da devletlerarası çatışma için muazzam bir potansiyele sahip bir sorunu ortadan kaldırabilir ve böylelikle de Atina'nın bölgede Yunan ve Ortodoks azınlıklara eşit haklar sağlanması yolundaki çağrılarına müttefiklerin yapıcı cevaplar vermeleri konusunda Brüksel ve Washington nezdinde inandırıcılık kazanabilir. Üçüncüsü, Yunan ekonomisinin bölgedeki en güçlü performansa sahip ekonomi olması hasebiyle, Atina'nın bölgesel iktisadi işbirliği inisiyatifleri için çapa hizmeti sunabileceği." E. Prodromou, "Yunanistan'da Soğuk Savaş..., "  ss.162-163.
468- Aslında bu değişim sürecinin daha önce başladığını söylemek olasıdır; Nitekim Larrabee, Yunanistan'ın dış politikasındaki duyarlılığı Balkanlardaki yeni yapılanmaya ilişkin ulusal güvenlik kaygılarıyla bağlantılandırarak şu yorumu yapmaktadır; "... 1991'den 1994'e Yunan siyasetini vasıflandıran milliyetçi dalganın geri çekildiğine dair işaretler var. 1994'ün sonundan beri, Atina'da yeni, daha gerçekçi bir politika doğmaya başladı. Bu yeni pragmatik politika özellikle Yunanistan'ın Balkan politikasında yansımasını buldu. 1995 başlarından beri, Yunanistan Arnavutluk'la olan görüş ayrılıklarını  düzeltti., EYMC'yle olan ilişkilerini normalleştirdi ve Türkiye'yle yapılan gümrük birliği anlaşmasına koyduğu vetoyu kaldırdı. Bunun sonucunda, Yunanistan şimdi Balkanlar'da baştan beri oynaması gereken istikrar sağlayıcı rolünü oynayabilecek bir konuma geldi." S. F. Larrabee, "Yunanistan ve Balkanlar: Politika Önerileri",..., s.135. 
469- Bununla birlikte, Öcalan olayı sırasında Başbakan Simitis'in PASOK içerisinde ve bürokratik kadrolar içerisinde var olan fanatik kadroların tasfiyesini Türkiye'nin göstermiş olduğu tepkiyi kullanarak gerçekleştirmiş olduğu yönünde görüşler de ileri sürülmüştür. Acar'a göre; "...Simitis kongrede, Apo olayında kamuoyunda sarsılan güveni tazelemeye çalışırken, bir yanda da 'yenilikçiler" ile birlikte Papandreu'nun 'tutucularına' (!) karşı mücadele verdi." Özgen Acar, "Simitis, İktidarını Pekiştirdi", Cumhuriyet, 23 Mart 1999, s. 8. "1980'lerin başından itibaren ister sağ isterse sol olsun, Yunan elitinin büyük çoğunluğu, Türkiye'nin güçsüzlüğü ve istikrarsızlığının Yunanistan'ın çıkarına olduğuna, Avrupa dışında tutulması gerektiğine inandı ve Andreas Papandreu'nun bu yöndeki politikasını destekledi. PKK terörünün doruğa çıktığı günlerde, Türkiye'nin 1920'lerin başında ki gibi dağılacağını hayal edenler de oldukça fazlaydı, el altından PKK'ya destek de o günlerde başladı. 1995 sonunda Kostas Simitis, Andreas Papandreu'nun yerine iktidara geldiği zaman uzun süre bu politikaya dokunmadı ya da dokunamadı, çünkü Avrupa Para Birliği hedefine yürürken hakim olamadığı PASOK'taki Türk düşmanlarıyla ve derin devletle uğraşacak gücü yoktu. 1980'lerin politikasındaki ilk çöküş Türkiye'nin PKK'ya büyük darbe indirip, Suriye'nin Öcalan'ı koruyamaz noktaya gelişiyle başladı. Öcalan'ın Nairobi'deki Yunan Büyükelçiliği'nden çıktıktan sonra Türkiye'nin eline geçmesi ise Papandreou dönemi politikaların iflası oldu." Nur Batur, "Değişen Yunanistan'ın Hikayesi", Hürriyet, 5 Şubat 2000, s. 14. 
470- Taki Berberakis, "Türkiyesiz Seçim", Milliyet, 17 Mart 2000, s.20. 
471- Nur Batur, "Miçotakis, Simitis'i PKK'ya Karşı Türkiye'yle İşbirliğine Çağırdı",  Hürriyet, 23 Haziran 1999 s. 30. 
472- Sami Kohen, "Değişim mi Devamlılık mı ?" Milliyet, 17 Mart 2000, s. 20. 
473- Yunanistan Anayasası'nın 3. maddesinde ülkenin dininin Ortodoksluk olduğu hükme bağlanmıştır. Başka mezhep ve dinlerin ülke içinde ibadet yeri açması için Ortodoks Kilisesi'nin onayı gerekiyor. Eğitim konusunda da benzer uygulamalar yapılmakta. Bakanlığın ismi Eğitim ve Din Bakanlığı; ulusal ve dini bayramlar aynı tarihlerde ayinlerle kutlanmakta.  Hükümet değişikliklerinde de hükümet Başpiskopos tarafından kutsanmaktadır. 
474- "Papazı Susturacaklar", Milliyet, 31 Ağustos 1998, s. 16. 
475- Burada ilgi çekici bir nokta; Türkiye ve Yunanistan arasında din adamlarının ulusçuluğa bakış tarzlarıdır. Yunanistan'da din ve etnik kimlik birlikte, çoğu kez tek bir kimliğe indirgenerek siyasal yaşamda egemen kılınmaya çalışılırken Türkiye'de bunun tersi bir yapılanma söz konusudur. Müslüman din adamları iki ülke arasındaki uyuşmazlıkta çoğu kez sadece din öğesini ön planda tutmakta. Türk ulusçuluğu bu anlamda bir din öğesini ön plana çıkarmamaktadır.

Çarşamba, 18 Nisan 2018 07:59

1990'lı Yıllar

Yazan

İÇ VE DIŞ POLİTİKA KAYGILARININ ETKİSİ
1990'lı Yıllar


Buna karşın, 1989 seçimleri Türk-Yunan uyuşmazlıklarına ilişkin tartışmaları yeniden alevlendiren kimi gelişmelere sahne olmuştur. Özellikle, Batı Trakya Türk/Müslüman azınlığın yapılacak seçimlere bağımsız bir liste ile katılmaları ve seçim propagandaları sırasında Türk kimliklerini dile getirmeleri, Yunan kamuoyunda Türkiye karşıtı duyguları artırmıştır. Batı Trakya Türk/Müslüman azınlığının Türkiye tarafından kışkırtıldığı suçlamaları yapılmış; bu arada, seçim kampanyaları  sırasında siyasi partiler, Batı Trakya'nın bölgesel kalkınmasına öncelik verilmesi üzerinde durmuşlardır. Diğer yandan, hemen bütün siyasi partiler, Batı Trakya Türk/Müslüman azınlığının etnik kimliğinin tanınması konusunda duyarlı davranmışlardır.

Bir başka açıdan, Türk-Yunan uyuşmazlığının Yunan dış politikası üzerinde yönlendirici etkisi göz önünde tutularak; PASOK'un ABD ve NATO karşıtı politikalarının, Yunanistan'ın ittifak ilişkilerine ve ulusal savunma politikasına olumsuz etkilerde bulunduğu dile getirilmiş ve özellikle Mitsotakis'in dile getiriş olduğu gibi; Yunanistan'ın, ABD ve NATO ilişkilerinin yeniden güçlendirilmesi gerektiği öne sürülmüştür. Yeni Demokrasi Partisi'nin iktidara gelmesinden sonra ise, Mitsotakis hükümeti, bir yandan  Türkiye ile Yunanistan arasındaki sorunların diyalog yoluyla çözümlenmesi gerektiğini açıklamış; diğer yandan da ABD ve NATO ile olan ilişkilerinin canlandırılmasına çalışılmıştır. Nitekim; kısa bir süre sonra Yunanistan ile ABD arasında imzalanan Savunma ve İşbirliği Anlaşması ile Yunanistan'daki Amerikan üslerinin statüsü yeniden belirlenmiştir. Bu anlaşmanın asıl önemli yönü ise, Türkiye ve Yunanistan arasındaki askeri/siyasi dengenin korunmasına ilişkin boyutudur. ABD'nin Yunanistan'a herhangi bir saldırı, savaş tehlikesi karşısında toprak bütünlüğü garantisi verip vermediği konusu Türkiye ve Yunanistan arasında tartışma konusu olmuştur. Diğer yandan, ABD ile imzalanan anlaşmanın Yunanistan'ı daha fazla bağımlı hale getirdiği suçlamalarına karşılık olarak; Mitsotakis, imzalanan anlaşmanın kendisinden önceki hükümetler tarafından, Papandreu hükümetince müzakere edildiği, kendileri iktidara geldiğinde imzaya hazır bulunduğunu açıklamış ve hükümete yöneltilen suçlamaları karşılamaya çalışmıştır.

Gerek ABD-Yunanistan arasında imzalanan Savunma ve İşbirliği Anlaşması, gerekse Yunanistan'ın bu anlaşma hükümlerinden yararlanarak Ege Denizindeki güç dengesini Türkiye karşısında korumaya çalışması çabaları bir süre sonra iki ülke arasındaki diyalogda dalgalanmalara yol açacak gelişmelere neden olmuştur. Anlaşmanın Yunan Parlamentosu'nda görüşülmesi sırasında, iktidar ve muhalefet partileri arasında yapılan tartışmalarda, anlaşmanın; Yunanistan'ın Türkiye'ye ilişkin politikalarında ne türden etkide bulunduğu ele alınmıştır. Dışişleri Bakanı A. Samaras konuya ilişkin olarak yapmış olduğu açıklamada;

"...Savunma ve İşbirliği Anlaşması'nın giriş bölümünün son paragrafında yer alan 'Yunanistan ve ABD hükümetleri, bu anlaşmanın iki ülke anayasalarına, kanunlarına, ortak savunma çıkarlarına, karşılıklı ulusal çıkarlarına ve egemenlik haklarına uygun olduğunu teyid etmektedirler' ifadesinin Yunanistan'a sağladığı kazancı anlatırken, bu ifadenin Ege'deki Yunan karasularının 12 mile çıkarılabileceği hakkını da kapsadığını" iddia etmiştir. [460]

Ancak, söz konusu anlaşmada yer alan anlaşmanın ilgili tarafların üçüncü ülkelerle olan ilişlilerine zarar vermeyi amaçlamadığı; iki ülkenin barışı tehdit eden davranışlardan kaçınmalarını öngördüğü hükmüne karşın; Yunanistan'ın Ege Denizi'nde ulusal karasuları sınırını 12 mile genişletmesinin, Yunanistan'ın bir egemenlik hakkı olduğu ve bunun Türkiye'ye yönelik bir saldırı sayılamayacağı, Türkiye'nin buna itiraz etmeye hakkı bulunmadığı iddia edilmiştir.

Muhalefet ise, Ege'deki Yunan egemenlik haklarının sadece Türkiye tarafından değil aynı zamanda ABD tarafından da ihlal edilmekte olduğunu ileri ve bu durumun Yunan egemenlik haklarını şüpheli kıldığı görüşünü dile getirmiş; Türkiye'nin 12 millik uygulamayı savaş nedeni olarak kabul ettiğini açıklamış olması karşısında imzalanan anlaşmanın nasıl işleyeceği sorulmuştur. [461]

Türkiye'nin, Yunanistan ve ABD arasında imzalanan anlaşmaya göstermiş olduğu tepki, Yunanistan'ın, Ege Denizi'ndeki ulusal karasuları sınırını 12 mile genişletme isteğini, ABD'nin toprak bütünlüğü garantisi vermesi durumunda yeniden gündeme getirebileceği ve bu yönde bir karar alabileceği olasılığı üzerinde yoğunlaşmış ve Türk liderler; yaptıkları açıklamalarda, Türkiye'nin Ege Denizi'ndeki Yunan ulusal karasuları sınırını 6 mil olarak kabul ettiğini, dolayısıyla, hava sahasının da 6 mil olduğu görüşünü dile getirmiş, savaş nedeni iddialarını tekrarlamışlardır.

Bu durum iki ülke arasındaki yakınlaşma ve diyalog çabalarını bozmuş ve gerginliği artmıştır. Mitsotakis, yapmış olduğu açıklamada Türkiye'yi kışkırtıcı bir politika izlemekle suçlamış;

"Türk hükümetinin son zamanlarda soğukkanlılığını kaybetmesinden ve düşüncesiz tepki göstermesinden üzüntü  duyuyoruz. Yunan hava sahasının toplu bir şekilde bir kaç kez ihlal edilmesi, bunun sanki planlı yapıldığı izlenimini verdi.Türkiye, son zamanlarda iç politikasında sorunlarla karşılaşıyor. Uluslararası ilişkileri, rahatsız ediciyse bunun nedenlerini izlediği hatalı politikada aramalıdır. Ülkemiz diyalog istiyor. Komşumuz Türkiye'nin Batıya açılmasına karşı çıkmadık ve çıkmıyoruz. Tam aksine bunu olumlu karşılıyor ve destekliyoruz.

Ancak, Türkiye'nin bugünkü dünyada Kıbrıs gibi yabancı bir ülkenin topraklarının bir bölümünü yabancı bir ordunun işgal etmeye devam edemeyeceğini bilmesi gerekir. diyalogun sürdürülebilmesi için Türkiye'nin sorumlu bir politika izlemesini temenni ve ümit ederim" demiştir. [462]

Türkiye ve Yunanistan arasında başlatılmaya çalışılan diyalog, Körfez bunalımı dolayısıyla ortaya çıkan gelişmelere bağlı olarak bir sonuç vermemiştir. 1990 Temmuz sonlarından itibaren Irak ve Kuveyt arasında ortaya çıkan gerginliğin uluslararası dikkatleri üzerine çekmesi, Irak'ın Kuveyt'i işgal ve ilhak etmesi, ardından, Türkiye'nin bölgedeki stratejik önemini tekrar gündeme getirmiştir. Türkiye'nin Batı/Avrupa ve ABD çıkarlarının korunması bakımından bölgede stratejik öneme sahip olması, Türk-Yunan diyalogunun gündemde olduğu bir sırada, Yunanistan'da Mitsotakis hükümetinin seçeneklerini kısıtlamıştır. Bir yandan iki ülke arasında bir diyalog ortamı söz konusu iken bu diyalogdan kaçınan taraf olmama durumu; diğer yandan da diyalogda inisiyatifi Türkiye'ye kaptırma endişesi, Mitsotakis hükümetine zor anlar yaşatmıştır.

ABD ve Yunanistan arasında Savunma ve İşbirliği Anlaşması'nın uzatılmasının üzerinden kısa bir süre geçmiş olmasına rağmen Yunanistan, Ege Denizi'ndeki askeri/siyasi güç dengesinin yeniden Türkiye lehine bozulmasından endişe duymuştur. Irak'a uygulanacak ambargo kararıyla olduğu kadar askeri müdahalenin bir olasılık olarak gündeme gelmesiyle de Türkiye'ye yapılacak ekonomik ve askeri yardımın artırılması konusu, Ege Denizi'nde Türk-Yunan güç dengesini bozacağı gerekçesiyle Yunanistan'ın tepkisini çekmiştir. [463]

Türkiye'nin uluslararası gündemde stratejik konumu nedeniyle büyük bir önem kazanmasının ardından Yunanistan'da Mitsotakis hükümeti, Türkiye'ye karşı izleyeceği politikada daha duyarlı davranmak zorunda kalmıştır. Türkiye'nin uluslararası önemini bir pazarlık unsuru olarak değerlendirip bunu Türk-Yunan uyuşmazlıklarının çözümünde bir baskı arayışına dönüştürebileceği kaygısı, Mitsotakis hükümetini Türkiye ile ilişkilerinde daha katı bir çizgiye itmiştir. Özellikle AET'e tam üyelik ve Türkiye'ye yapılan askeri ve ekonomik yardım konusunda bu durum daha  belirgin olarak ortaya çıkmıştır. [464]

Bütün bunların yanı sıra; Körfez bunalımı sırasında Türkiye'de özellikle T. Özal'ın kişisel etkinliği çerçevesinde yürütülen dış politika, bazı açılardan Yunanistan'da kaygı ile karşılanmıştır. Özellikle ulusal egemenlik hakları ve toprak bütünlüğü konusunda duyarlı davranan ve Türkiye'nin tehditi altında olduğu inancını taşıyan Yunanistan'da T. Özal'ın; Ortadoğu'da sınırların değişeceği ve Türkiye'nin aktif bir dış politika izleyerek bölgede denge ve lider rolünü üstleneceği yolunda yapmış olduğu açıklamalar, Türkiye'nin, giderek daha fazla yayılmacı bir çizgiye oturduğunun işareti olarak görülmüştür. Nitekim, bu sırada Batı Trakya Türk/Müslüman azınlığın Yunanistan'da baskı altında tutulduğu konusunda tartışmaların gündemde olması ve Türkiye'nin Yunanistan'a bu konuda suçlamalar yöneltmekte oluşu, bu konudaki kanıları pekiştirmiştir. [465]

Bu bağlamda, Türk-Yunan uyuşmazlığının her iki ülkede de iktidarlar için olduğu kadar muhalefet, basın, ordu, baskı grupları, kamuoyu için çözümlenmesi gereken bir sorun olmakla birlikte, adeta herkesin çıkarları için yararlanabileceği bir konu olmak eğilimindedir. İster zayıf ister güçlü sivil hükümetler açısından isterse cunta dönemlerinde olsun, Türk-Yunan ilişkileri konusunda ulusal kamuoylarının gösterdikleri duyarlılık, karar alıcılar için birbirinden farklı gerekçelere dayansa da amaçlarını gerçekleştirmede yararlandıkları önemli bir araç olmuştur.

Hükümet; iktidarının devamını sağlayabilmek ve seçmen desteğini koruyabilmek için Türk-Yunan uyuşmazlığında izlediği politikanın kendi ulusal çıkarlarını ne denli iyi koruduğunu göstermeye çalışırken karşı tarafı suçlamış; uzlaşmaz, tehdit kaynağı olarak göstermeye çalışmış; muhalefet partileri, iktidara gelebilmek için hükümetin Türk-Yunan ilişkilerinde ne denli başarısız olduğunu, bu arada da, karşı ülkenin ulusal çıkarlar, egemenlik hakları, toprak bütünlüğü açısından büyük bir tehdit kaynağı olduğunu göstermeye çalışmış; silahlı kuvvetler; iki ülke arasındaki bir savaş olasılığını gündemde tutarak ekonomide giderek daha fazla yük olmaya başlayan savunma harcamalarında kısıntıya gidilmesini önlemeye çalışmakta; basın, sansasyon ve tiraj kaygısıyla iki ülke arasındaki ilişkiler konusunda duyarlı olan kamuoyunun ilgisini pompalamakta. Dolayısıyla, iki ülke arasındaki uyuşmazlık, her iki ülkede de sorunlar karşısında kamuoyunu yatıştırıcı, birleştirici bir unsur olarak görülmektedir. Bu arada; gerginliğin sürdürülmesinin bedelinin nelere mal olduğunu gören ve uyuşmazlıkların bir an önce çözümlenmesi konusunda ısrarlı davranan kişiler her iki ülkede de var olmakla birlikte, bunların karar alma mekanizması üzerindeki etkinlikleri ne yazık ki, sınırlıdır. 
  
 


460- A. A. 22 Temmuz 1990. 
461-  Bkz; dönemin basını; özellikle tatbikatlara katılan uçakların Yunanistan'ın iddia etmiş olduğu 10 millik hava sahasını tanımayarak 6 ile 10 mil arasındaki bölgede uçmaları Yunanistan'ın protestolarına neden olmuş; Yunanistan, NATO çerçevesinde bölgede düzenlenecek tatbikatları boykot etme yoluna gitmiştir. 
462- Yunanistan'ın Sesi Radyosu, 19 Temmuz 1990. 
463-  Çok uluslu gücün Kuveyt'i işgal altında tutan Irak'a karşı bir askeri müdahalede bulunacağı olasılığı arttığında, Yunanistan da Limni savaş gemisini çok uluslu güç eşliğinde Körfeze gönderme kararı almıştır. Ancak; Ege Denizi'nde ortaya çıkan savunma boşluğu ileri sürülerek, Mitsotakis Hükümeti, Papandreu tarafından eleştirilmiştir. Bkz; Yunanistan'ın Sesi Radyosu, 20 Ağustos1990. Ayrıca, Papandreu, yaptığı açıklamada, "Yunanistan'ın askeri açıdan bu meseleye katılmamasının gerektiği tezini savunuyoruz. Yunanistan'ın Körfeze gitmesi için Ege'deki savunmasını zayıflatmasına gerek yok. Özellikle Ege Bölgesindeki toprak bütünlüğümüzün korunacağına dair teminat verilmemişken, uluslararası güce katılmamız doğru değil. Komşu Türkiye, bir şey vermeden ve oyuna katılmadan 'aferinleri' topluyor. Bizler ise, her zaman vermeye ve kaybetmeye hazırız," demiştir. Rizospatris, 21 Ağustos 1990. 
464-  Yunan Dışişleri Bakanı A. Samaras, yapmış olduğu bir açıklamada, Yunanistan'ın, Türkiye'ye AET çerçevesinde verilecek olan ekonomik yardımı denetleme olanağına sahip olduğunu ve Ege'de askeri güç dengesini Yunanistan aleyhine bozacak şekilde bir yardımın Türkiye'ye yapılamayacağını belirtmiştir. Bu konuda bkz; A.A.  17 Eylül 1990,; A.A. 23 Eylül 1990. 
465-  Bu konuda bkz; Mihalis Moronis, "Ortadoğu'nun Yeni Haritası ve Türkiye," Eleftherotipia, 24 Eylül 1990.

Çarşamba, 18 Nisan 2018 07:58

1980 Sonrası Dönem

Yazan

İÇ VE DIŞ POLİTİKA KAYGILARININ ETKİSİ
1980 Sonrası Dönem


Karamanlis ve Rallis hükümetleri gibi, PASOK'un da Türkiye'yi Yunanistan'ın egemenlik hakları ve toprak bütünlüğü açısından potansiyel bir tehlike ve tehdit kaynağı olarak gördüğü söylenebilir. Bununla birlikte, PASOK hükümetleri, kendinden önceki muhafazakar hükümetlerden uygulanacak dış politika ilke ve yöntemleri açısından farklı olduğu iddiasını taşımıştır. Gerçekten de, 1974-1981 sürecinde Yunan kamuoyunun ulusçu yaklaşımlarını, beklentilerini dile getiren radikal politikalar izlenmesi gereği üzerinde durulmuş, özellikle Türkiye ile ilişkiler açısından muhafazakar hükümetlerin Türkiye ile ikili görüşmelerde bulunmaları, Yunanistan'ın egemenlik hakları ve toprak bütünlüğünün pazarlık konusu yapıldığı suçlamalarına neden olmuş ve eleştirilmiştir. Bu durum, Yunanistan'da diğer etkenlerle birlikte, PASOK'un seçimlerde oy oranının artmasına katkıda bulunmuş, ABD ve NATO'nun Türkiye'yi stratejik konumu nedeniyle Yunanistan'a karşı eylemlerinde tercih ettiği, desteklediği kanısı ile birlikte, bunlara karşı duyulan tepki, belirgin oranda Türk karşıtlığını da içermiştir.

Ancak seçimler sırasında dile getirilen Batı karşıtı, en azından Batıya fazla bağlı olmayan, çok yönlü, kişilikli bir dış politika izleneceği ve ekonomik kalkınmaya ağırlık verileceği görüşünün tam olarak gerçekleştirilmesi sırasında Türkiye ile olan ilişkilerin belirleyici rol oynadığı görülmüş ve seçimler sırasında dile getirilen ideolojik yaklaşımlar, yerini daha gerçekçi politikalara bırakmıştır. 1981-1987 arası dönem bu bakımdan Türkiye ile olan ilişkilerin Yunan iç ve dış politikasında sürekli vurgulandığı bir dönem olmuştur.

Türkiye ve Yunanistan arasındaki sorunlar, PASOK hükümetinin ilk dönemlerinde PASOK'un genel dış politikası çerçevesinde değerlendirilmiş ve bu durum iç politikada kamuoyunun ulusçu duygularını okşadığı ve beklentilerine uygun düştüğü için uzun süre sürdürülmüştür. Türkiye'nin iki ülke arasındaki sorunlara ilişkin hemen her açıklaması, bu dönemde Papandreu'nun katı pragmatik yaklaşımı ile değerlendirilmiştir. "Türk tehditi" iddiaları, Türkiye'nin Yunanistan'a karşı saldırgan ve yayılmacı emeller beslediği iddiaları, Yunan kamuoyu önünde sıklıkla vurgulanmış, Türkiye ve Yunanistan arasında, Yunan egemenlik haklarını ilgilendiren hiç bir konuda görüşmelerin yapılamayacağı dile getirilirken iki ülke arasında uyuşmazlık yaratan konuların görüşmeler yoluyla değil, ancak Uluslararası Adalet Divanı'na gidilerek çözümlenebileceği iddia edilmiştir.

Papandreu'nun bu yaklaşımı, iki ülke arasındaki sorunların çözümlenmesini güçleştirmekle kalmamış, aynı zamanda güvensizlikleri daha da artırmıştır. 1983 yılına kadar Türkiye'de askeri yönetimin iktidarı elinde tutmakta oluşu ve bunun Türk dış politikası üzerindeki olumsuz etkilerinden yararlanarak Papandreu liderliğindeki PASOK hükümeti, Türkiye'ye baskı uygulamaya çalışmıştır. Özellikle, Yunanistan'ın NATO askeri kanadına dönüşünde olduğu gibi, ABD ve NATO üyesi ülkelerin Türkiye üzerinde uygulayacakları baskı ve telkinlerin iki ülke arasındaki uyuşmazlıkların Yunanistan'ın istediği şekilde çözümlenmesine yarayacağı düşünülmüştür.

Oysa beklenenin tam tersi olmuştur; PASOK'un izlemeye çalıştığı pragmatik yöntemler, Türkiye'de Yunanistan'ın gerginliği artırmak isteyen taraf olduğu kanısını  pekiştirmiş, uyuşmazlığın sürmesinden kişisel olarak Papandreu'nun sorumlu olduğu görülmeye başlanmıştır.

1981-1987 arası dönede PASOK hükümetinin izlemiş olduğu dış politikanın sonucu olarak, Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkiler 1984 ve 1987 yılında olmak üzere iki kez ciddi olarak savaşın eşiğine kadar gelmiştir. Gerek 1984 yılındaki Yunan savaş gemisine ateş açıldığı suçlaması sırasında, gerekse 1987 yılındaki kıta sahanlığı bunalımı sırasında, iki ülke arasındaki gerginlik, ittifak üyesi ülkelerin yoğun çabaları sonucunda giderilebilmiştir. Bu iki olayda da Papandreu liderliğindeki PASOK hükümetinin tutarsız ve çelişkili bir politika izleyerek Yunanistan'ı istenmeyen bir savaşa sürükleyebileceği suçlamaları yapılmış ve PASOK hükümeti, muhalefet partileri tarafından sorumsuzlukla suçlanmıştır.

Her iki olayda da hükümet, olayları bütün yönleriyle değerlendirmek ve kararını elde ettiği bilgiler altında saptamak yerine, kamuoyunda ani dalgalanmalara neden olan duygusal davranışlar sergilemiştir. Bu durum, PASOK hükümetinin ve kişisel olarak da Papandreu'nun inandırıcılığını sarsmıştır.

PASOK ve kişisel olarak da, Papandreu'nun inandırıcılığının giderek azalmasına yol açan bir nokta olarak Yunanistan'ın sürekli olarak Türkiye tarafından tehdit edilmekte olduğunu, ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğünün Türkiye'nin tehditi altında olduğunu iddia etmesine karşın Türkiye sıklıkla, Yunanistan da dahil olmak üzere, hiç bir komşusundan herhangi bir toprak isteminde bulunmadığını açıklamış olmasıdır. Dolaysıyla, tehdit kaynağı olarak gösterilen Türkiye'nin ısrarla iki ülke arasında diyalog kurulmasından söz etmesi ve Yunanistan'dan herhangi bir toprak isteminde bulunmadığını açıklamış olması, PASOK hükümetine yönelik eleştirilerin artmasına neden olurken Türkiye ile ciddi olarak diyaloga gidilmesi gerektiğini vurgulanmıştır.

1981 yılında iktidara geçen Papandreu liderliğindeki PASOK'un uygulamaya çalıştığı dış politikada Türkiye ögesine geniş yer vermesinde Yunan Silahlı Kuvvetleri'nin bu konudaki duyarlılığının da etkin olduğu söylenebilir.

1974 Kıbrıs olayları sırasında Türkiye'nin askeri müdahalede bulunmasını önleyecek girişimleri yapamamış olmanın verdiği duygusallıkla Yunan Ordusu, sürekli bir tehdit kaynağı olarak gördüğü Türkiye karşısında hem moral hem de donanım bakımından hazırlıklı olmak istemekte ve bu nedenle siyasi iktidarın savunma gereksinimlerini dikkate almasını istemektedir. PASOK hükümeti ve ordu arasındaki ilişkiler büyük ölçüde bu çerçeve içerisinde yapılanmıştır. PASOK'un ülkedeki ABD askeri üslerini kapatma eğiliminde olması, NATO'ya üyeliğe tepki göstermesi, askeri liderlerin PASOK hükümetine bakışlarında kuşku yaratmıştır. Türkiye ile olan ilişkilerin iki ülke arasında bir savaş riskinin her zaman göz önünde bulundurulmasını gerektirmesi ve Türkiye ile Yunanistan arasındaki askeri güç dengesinin sağlanması için gereken askeri yardım ve modernizasyon, ulusal savunma sanayinin kurulması zorunluluğu, ordu-siyasi iktidar arasındaki güven ve işbirliğini duyarlı hale getirmiştir.

Bu bağlamda, ordu-siyasi iktidar arasındaki güven ve dayanışma bakımından Türkiye ile olan ilişkilerdeki gerginlik, birleştirici rol oynamıştır. Örneğin, Papandreu, Türkiye ile ilişkilerin gerginleştiği sıralarda, adalara ziyaret düzenlemiş, ulusal günlerde ordu mensuplarına ulusçu duyguları ayakta tutan ve moral veren konuşmalar yapmıştır.

Yunanistan'ın Türkiye'den kaynaklanan güvenlik kaygıları taşıdığı ve bu kaygıların azaltılması için de iki ülke arasındaki güç dengesinin sağlanması gerektiğini vurgulayan Papandreu; "Silahlı Kuvvetler Günü nedeniyle yayınladığı mesajda 'zor zamanda yaşıyoruz. Aleyhimize isteklerde bulunuluyor ve Helenizmin bir parçası yabancı işgal kuvvetleri altında inliyor," demiştir. [448]

Bir süre sonra ise, "Yunanistan Başbakanı A. Papandreu, Agripnos Fruros tatbikatının son safhasını  izledikten sonra verdiği demeçte, 'Kıbrıs'da yabancı askerlerin işgali 9 yıldır sürüyor. Moratoryum sağlamakta başarılı olunmasına ve Türkiye ile bu mütarekemize rağmen sınırlarımız ve egemenliğimizle ilgili temel sorunlarımız devam ediyor. Türkiye'nin yayılmacılık eğilimi nedeniyle tehlike ile karşı karşıya bulunuyoruz," demiştir. [449]

PASOK'un iktidara gelişinin ikinci yıl kutlamaları sırasında yaptığı konuşmada da Papandreu; "... ilk işimiz Silahlı Kuvvetlerimizin gücünü artırmak ve ülkenin güvenlik ihtiyaçlarının gerektirdiği şekilde doğru olarak yerleştirmektir. Türklerle Yunanlılar yıllarca huzur içinde yaşamışlardır. Bugün de aynı şeyi yapabileceklerdir, demiştir." [450]

"Larissa'da 600 subaya hitaben yaptığı konuşmada Papandreou, 'Yunanistan'ın kara bölümüyle adalarının savunmasından sadece ve sadece Yunan Silahlı Kuvvetleri'nin sorumlu olduğunu'...  Limni Adası'nın dahil edilmemesi halinde, NATO tatbikatları yapılmasının anlaşılır bir şey olmadığını belirten Papandreou, Yunanistan'ın bir bölümünün savunmasının ve buna benzer haklarının Türkiye'ye verilmesinin, Yunanistan'ın temel egemenlik haklarının hiçe sayılması anlamına geleceğini," vurgulamıştır. [451]

Türkiye'nin tehditleri karşısında, ülkesinin modern silahlara gereksinim duyduğunu açıklayan Papandreu, silahlı kuvvetlere modern silahlar sağlamanın Yunan devletinin görevi olduğunu ve bu görevin yerine getirileceğini belirtmiştir. Selanik'te yapmış olduğu konuşma sırasında da Papandreu, "... Yunan Silahlı Kuvvetleri'nin dikkatinin kuzeye değil, tehlike ve tehditin geldiği doğuya -Türkiye'ye- yönelik olduğunu" söylemiş; "bağımsızlık ve toprak bütünlüğü olmadan barış olmaz," demiştir. [452]  Yaptığı bir başka açıklamada ise Papandreu, "Ege'de mevcut tehditler, Kıbrıs sorunu ve aynı zamanda müttefiklerimizin Türk taleplerine set çekmeye niyetli görünmemesi hükümetimizi, Silahlı Kuvvetlerini barışı kabul ettirmeye muktedir hale getirmek mecburiyetinde bırakmaktadır," demiştir.[453]

1984 yılı sonlarına doğru, Yunanistan'da, Silahlı Kuvvetlerde hem üst düzey kadro değişikliğine gidileceği  hem de doktriner bazı değişiklikler yapılacağı haberleri gündeme gelmiş ve hazırlanan Yeni Savunma Doktrini çerçevesinde Yunanistan'ın, "tehlike kuzeyden var" dogmasına dayalı olan savunma sistemlerini "Yunanistan'ın doğudan tehdit edilmekte olduğu" dogmasına göre düzenleyeceği belirtilmiştir. [454]

Yunanistan'ın uygulamakta olduğu savunma politikasının; NATO planları çerçevesinde, Varşova Paktı'ndan gelebilecek bir saldırıya göre düzenlenmiş olmasına karşın uygulamada, Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkilerin bir savaş riskini taşıması dikkate alınarak 1974 yılından beri, zaten Yunanistan'daki hükümetler, ulusal silahlı kuvvetleri bir Türk-Yunan savaşı olasılığına göre yeniden konuşlandırmışlardır. Dolayısıyla, 1985 yılı başlarından itibaren yürürlüğe konulması kararlaştırılan Yeni Savunma Doktrini'nin askeri bir değişiklik getirmekten çok siyasi nitelikte bir karar olduğu düşünülmüştür.

Gerçekten de, Papandreu liderliğindeki PASOK hükümetinin bu yöndeki çabalarını açıklaması ile birlikte, gerek basın ve muhalefet partileri gerekse diplomatik/askeri çevreler, 1974'den beri Yunan Silahlı Kuvvetleri'nin aşamalı olarak Türkiye ile bir savaş olasılığına göre konuşlandırıldığını belirtmiş; uygulanmak istenen planları daha çok siyasi nitelikte olarak görmüşlerdir. Bir çok gözlemci, Papandreu'nun,  Yunan dış politikasının öncelikleri arasında gördüğü Kıbrıs sorununa BM Genel Sekreteri'nin gözlemciliği altında, görüşmeler yoluyla çözüm bulunması çabalarının önemli ilerlemeler kaydettiği ve Yunan iç politikasında da yakın tarihli bir seçimin gündemde olduğu sırada, PASOK hükümetinin Türkiye'yi hedef aldığını açıklamaktan çekinmediği bir askeri doktrin değişikliğini gündeme getirmesini kuşku ile karşılamıştır.

Basındaki haberlerde, olayın içsel boyutlarına da değinilmiştir. "Papandreu tarafından açıklanan Yunan Silahlı Kuvvetleri'nin yeniden konumlandırılması çoktan gerçekleştiği için, bu yeni doktrin aslında fazla bir şey değiştirmeyecek; Ada'nın bölünmesiyle sonuçlanan 1974 yılındaki Kıbrıs buhranından bu yana tüm Yunan birliklerinin yarısından fazlası gerçekten de ezeli düşman ve NATO ortağı Türkiye'yi göz önüne alarak konumlandırılmıştı. Papandreu'nun şimdi, diğer NATO ortakları için de dezavantajlı olacak şekilde Türkiye aleyhtarı telden çalması ve ulusçu hislere hitap etmesi iç politik durumla ilgili; 1985'te ülkede genel seçimler yapılıyor. NATO'dan ayrılmak, Ortak Pazar içinde özel statü elde etmek, ülkedeki ABD üslerini kapatmak gibi pek çok şey vaadeden ancak bu sözlerinin çok azını tutan sosyalist Papandreou, Türk tehlikesini abartmakta, dikkatleri başka alanlara kaydırmak için yeni düşman tabloları yaratmakta, halkına kendisi olmaksızın Yunanistan'ın düşmanlarının eline geçeceğini telkin etmektedir." [455]

Yeni Savunma Doktrini tartışmaları yaşanırken, Yunan Silahlı Kuvvetleri'nde üst düzey 28 subayın emekliye ayrılması ve Papandreu'yu destekledikleri öne sürülen kıdemli bazı askerlerin rütbelerinin yükseltilmesi eleştirilere yol açmıştır.

1985 yılı ortalarında yapılan seçimlerde oy kaybına uğramasına karşın PASOK'un parlamento çoğunluğunu sağlayarak hükümeti kurmasıyla başlayan yeni süreç içerisinde, PASOK'un Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkilerin nasıl bir yönelim izleyeceği merak konusu olmuştur.

PASOK hükümetinin bu döneminde daha önce uygulanmaya çalışılan ideolojik yaklaşımlardan pragmatik yaklaşıma doğru bir kayışın olduğu söylenebilir. Özellikle ABD, NATO, AET ile olan ilişkiler çerçevesinde Yunanistan'ın Türkiye ile ilişkilerindeki katı tutumdan vazgeçerek diyaloga ortam hazırlamasını gerektirmiştir. Uluslararası sistem çerçevesinde Türk-Yunan uyuşmazlığının giderilebilmesi için iki ülke arasında bir diyalog ortamının yaratılması gereğinin giderek daha fazla dile getirilmesi, Türkiye'nin uzun süreden beri Yunanistan'la karşılıklı bir diyalog arayışı içerisinde olması, Papandreu liderliğindeki PASOK'u güç durumda bırakmıştır. Üstelik Yunan iç politikasında da iki ülke arasındaki ilişkilerde bir diyalogun gereğinden söz edilmeye başlanmış; Türkiye ile diyalogdan kaçınan taraf olmamak için, Papandreu üzerinde eleştiriler yoğunlaşmıştır. Diğer yandan, Papandreu'nun Türkiye ile bir diyalog ortamı yaratabilmesi için daha önce izlemiş olduğu politikalarda geri adım sayılabilecek bir değişikliğe gitmesi gerekmiş; bu durumun Yunan iç politikasında PASOK'un inandırıcılığını zayıflatacağı düşünülmüştür. Sürekli ve aşikar Türk tehditinden söz ederek Yunanistan'ın ulusal egemenlik haklarını ve toprak bütünlüğünü ilgilendiren hiç bir konuda Türkiye ile görüşme masasına oturmayacağını açıklayan ve iki ülke arasında bir diyalog sürecinin başlatılması için de her şeyden önce, Türkiye'nin Kıbrıs'taki askerlerini geri çekmesi gerektiğini ve Yunanistan'ın Ege Denizi'ndeki hükümranlık haklarını tanıması gerektiği şartını ileri süren PASOK hükümeti, bir anda Türkiye ile bir diyalog içine girme durumuyla karşılaştığında bir ikilem yaşamıştır.

1987 yılında iki ülke arasında Ege Denizi kıta sahanlığı konusunda çıkan bunalım sonrasında ABD, NATO ve AET çerçevesinde yürütülen arabuluculuk çabaları iki ülke arasında bir diyalog kurulmasının yollarını açmıştır. Dolayısıyla, 1987 Mart bunalımı, iki ülke liderleri arasında başlatılacak olan DAVOS zirve görüşmelerinde ulusal kamuoylarının göstereceği tepkileri yumuşatma olanağı vermiş; iki  ülke arasında barış ve diyalogun kurulması konusunda ılımlı bir hava esmeye başlamıştır.

Bir başka açıdan, Türkiye ve Yunanistan arasında yaşanan 1987 bunalımı, Yunanistan'da PASOK hükümetinin dış politikasında stratejik değişikliklerin ulusal kamuoyuna daha kolaylıkla kabul ettirilebilmesine olanak sağlamıştır. Gerek Türkiye ile bir diyalogun başlatılmasına ortam hazırlaması, gerekse ABD ile olan ilişkilerin yeni bir temele oturtularak Savunma ve Ekonomik İşbirliği Antlaşması'nın imzalanmasını ve bu çerçevede; Yunanistan'daki ABD üslerinin kaldırılması isteklerini geçici olarak gündemden kaldırılmasını ulusal kamuoyuna daha kolaylıkla kabul ettirmek mümkün olmuştur.

Bununla birlikte, 1987 bunalımı, Yunan iç politikasında iktidar ile muhalefet partileri arasında suçlamaları kızıştırmıştır. YDP lideri Mitsotakis, Papandreu'yu Türkiye'ye ödün vermekle suçlamış; "Papandreu, söz konusu sondajları yasaklamakla, Türkiye'nin yayılmacılık siyasetini cesaretlendirmiştir," demiştir. [456]

Buna karşılık; Hükümet Sözcüsü Y. Rombatis; Mitsotakis'e sert bir yanıt vermiş;

"... Mitsotakis, Hükümetin son hareketiyle, Yunanistan'ın ulusal egemenlik haklarını koruduğunu ve bölgede bir savaşı ortadan kaldırdığını çok iyi bilmektedir. Ancak bütün bunlara rağmen, başka karar merkezlerinin iddialarını benimsemekte ve Hükümeti ödün vermekle suçlamaktadır. Sayın Mitsotakis, Dışişleri Bakanlığı'nı da yalancılıkla suçlamaktadır... Mitsotakis'in sözleri, kendisinin yalan söylediğini, kendisinin gerginlik yaratmak isteyen olduğunu ve bu son gerilimde çıkarları zedelenen yabancı merkezlerin yararına çalıştığını göstermektedir... Bern Tutanağı uyarınca, biz karasularımız dışında petrol aramaya kalkıştığımızda, karşı taraf her zaman tepki göstermiştir. Biz burada Bern Tutanağı'nın başka bir dönemde ve görüşmelerin yapıldığı bir anda başka koşullarda imzalandığını savunarak, bunun geçersiz olduğu şeklindeki görüşlerimizi bir kez daha tekrarlıyoruz... Muhalefetin ulusal sorunlarımızı bu kadar sorumsuzlukla karşılaması ülkemiz için gerçekten çok tehlikelidir."  [457]

Diğer yandan; uluslararası basında yer alan yazılarda Papandreu'nun izlediği yaklaşımdaki asıl amacın iç politikaya yönelik olduğu dile getirilmiştir.

"... Papandreou ne yapmak istiyordu?.. (Papandreou) etkin Yunan göçmen toplumu içinde ve solcularla beraber Türkiye aleyhtarı hisleri körüklemektedir. Partisinin belediye seçimlerinde uğradığı büyük yenilgiden sonra, dikkatleri, baş aşağı giden Yunan ekonomisinden ve en son olarak ortaya attığı Ortodoks Kilisesi arazilerinin istimlak edilmesi şeklindeki çirkin planından uzaklaştırmaya ihtiyacı vardır. ABD'de Türkiye'ye yapılan güvenlik yardımı oranının görüşüldüğü ve Türkiye'nin Avrupa Ekonomik Topluluğu'na üyelik imkanlarının resmen araştırıldığı bu aşamada 'Türk tehditi'nden bahsetmek çok işine gelmektedir."  [458]

DAVOS süreci çerçevesinde; Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkilerde başlayan yakınlaşma, Yunan iç politikasında PASOK hükümetine yönelik eleştirilere hız kazandırmıştır. Kısa bir süre öncesine kadar Türkiye ile diyalogu vatan hainliğiyle eş tutan Papandreu'nun böylesi bir ani dönüşle Türkiye ile diyalog sürecine girmesi, hükümete karşı kuşku doğurmuştur.

"... Başbakan Papandreou, uzun süren soğuk savaştan sonra, yeni Türkiye felsefesini ve barışçı rolünü, seçim kampanyası malzemesi yapabileceğine inanmıştı. Daha önceki konuşmalarında ve seçim kampanyalarında, Türkiye'ye karşı güvensizlik ve Türk saldırı korkusu tohumları ekmekle, şimdi uyguladığı yumuşama politikasına halkın gösterdiği reaksiyonu yanlış değerlendirmiş olduğu anlaşılıyor. Kamuoyu araştırmaları, Papandreou ve partisinin Davos'tan bu yana itibarını yitirdiğini gösteriyor. Türk-Yunan diyaloguna karşı çıkan aşırılar, halen Atina sokaklarında bildiri dağıtıyorlar. Bu bildirilerde, 'Faşist Özal'ın Yunan topraklarına ayak basmaması' isteniyor... Bu terör eylemlerinin ardında yalnızca küçük bir azınlık bulunuyor. Ama Yunanlıların yüzde 30'u Özal'ın beklenen ziyaretini bir provokasyon olarak görüyor. Papandreu'nun partisi içinde dahi bazı kişiler, 'Davos ruhuna' karşı çıkma cesaretini gösterebiliyorlar. PASOK Partisi'ne mensup milletvekilleri, Türkiye aleyhtarı gösterilere katılıyorlar. Yunanistan'ın Kıbrıs'daki Büyükelçisi, hükümet politikasını açıkça eleştirdi... Muhalefet de şimdi, Doğudaki komşuya duyulan yaygın güvensizlikten yararlanmaya çalışıyor. Moskova yanlısı komünistlerden, muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi'ne kadar tüm partiler, gerginliğin giderilmesine karşı olanları kazanmaya çalışıyor. Davos öncesi ön şartsız olarak görüşmelerden yana çıkan muhafazakarlar, Türkiye ile diyalogda Kıbrıs ve kıta sahanlığı gibi anlaşmazlık konularının ele alınmasını talep ediyorlar....Yunan basını da milliyetçi karakterli Helenlerin beklentilerini abartmakla geri kalanının tamamlıyor... Halkın aşırı beklentilerini dikkate alan Papandreou, güç bir denge kurmak zorunda. Suçlamalar, teskin etmeler ve uyarılarla Helenleri yola getirmeye çalışıyor. Yeni politikasını demokratik kurumlarda sistemli bir biçimde önceden hazırlayamamış olmasının acısını çekiyor. Papandreou, eski politikası ile yeni politikası arasındaki derin uçurumu hala giderebilmiş değil. Geçmiş yıllarda yanlış politika izlediğini itiraf etmiş olmamak için, Türkiye ile Yunanistan'ın barış içinde yan yana yaşamaları yolunda etkili olmada ağırlığını her tür türlü rizikosu ile terazinin kefesine koymaktan çekiniyor. Atina'daki kötümserler, Papandreu'nun arkada bir açık kapı bırakması nedeniyle, sonunda eskiye dönme mecburiyetinde kalacağını ihtimal dışı bırakmıyorlar."[459]

Diğer yandan, Özal'ın Atina'ya yapacağı ziyaret sırasında yapılacak görüşmelerin iki ülke arasındaki sorunlara somut çözümler getirmesinin henüz beklenmemesi gerektiği; yapılacak görüşmelerin iki ülke arasındaki diyalog sürecini güçlendirmek ve karşılıklı güvensizliği azaltmak amacına yönelik olduğu ileri sürülmüştür. Gerçekten de Özal, Atina'ya gelmeden önce yapmış olduğu açıklamada bu noktaya dikkatleri çekmiş; Yunanistan'ın bir seçim dönemi içerisine girecek olmasının Papandreu hükümetinin hareket alanını kısıtlayacağını belirtmiştir.

Basın ve kamuoyunun yanı sıra, muhalefet partilerinin yaklaşımları karşısında, Türkiye ve Yunanistan arasında DAVOS ile başlayan diyalog arayışları büyük ölçüde her iki ülke siyasi liderlerinin kişisel prestijlerine bağlı olarak yürütülmüştür. Özellikle Yunanistan açısından, ulusal kamuoyunun beklentilerinin aksine, Yunanistan'ın Türkiye ile bir diyalog süreci içerisine girmesi, hükümetin sert eleştirilerle uğraşmasına yol açmıştır. Ancak, iki ülke arasındaki ilişkilerin daha fazla sertleşmesini bir ölçüde önleyebilmiş olması ve diyalog arayışlarına gidilebileceğini göstermesi bakımından DAVOS'la başlayan süreç olumlu bir işlev görmüştür. 
  
 


448- Atina Radyosu, 14 Ağustos, 1983. Helenizm'den söz edilmesi, Enosis ve Megali İdea gibi yaklaşımların hala Yunan dış politikasının öncelikleri arasında olduğu kanısını uyandırmıştır. 
449- Kıbrıs Rum Basını, 22 Eylül 1983. 
450- AP, 18 Ekim 1983. 
451- Atina Radyosu, 2 Nisan 1984. 
452- Atina Haber Ajansı, 5 Mayıs 1984. 
453- Atina Radyosu, 7 Mayıs 1984. 
454-  Bu konuda bkz,; Atina Radyosu, 17 Aralık 1984, Kathimerini, 19 Aralık 1984; Apoyevmatini, 19 Aralık 1984; Rizospatris, 18 Aralık 1984; To Vima, 18 Aralık 1984; Eleftherotipia, 17 Aralık 1984. 
455- E. Antonaros, "Atina'nın Savunma Planları NATO Ortaklarını Yanıltıyor-Papandreou'nun Düşman Arayışı," Die Welt, 20 Aralık 1984; Eleftheros Tipos, 17 Aralık 1984; Apoyevmatini, 19 Aralık 1984. 
456- Bkz; BYE, 29-30 Temmuz 1987. 
457- Atina Radyosu, 30 mart 1987. 
458- Wall Street Jurnal, 31 Mart 1987. 
459- Anke Weig, Frankfurter Algemain Zeitung, 10 Haziran 1988.

Sayfa 1 / 5

Kitap-İçindekiler

Üye Giriş

üyelik